Onderzoeksnieuws maart 2022
NATUURJAAR 2022-13, Lente in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: Natuurtuin Snippen? Vreemd geluid, Roep gehoord Dwergooruil of Vroedmeesterpad? Reacties Konijnennest geplunderd? Motmuggen en IVN Natuurwandelroutes.
Zaterdag (2022-03-26), Een zonovergoten droge week, maar de regen blijft uit. Het water in de poelen zakt, Klompen kikkerdril komen boven de waterspiegel uit. De vruchtlichamen zijn gegroeid in de voedselrijke heldere gelei. Ook deze morgen -extra vroeger opgestaan- voor de vogeltelronde door de tuin. De gangbare vogels vink ik aan in de Tel App, Nog geen spoor van nieuwe aangekomen Africa ‘gangers’.
Alleen zag ik -heel kort- een Snipachtige bruinige vogel opvliegen. De eerste ingeving die bij me opkomt is het de Watersnip of toch een opgestoten overwinterende Houtsnip, het ging zo snel? Met een hoekige vlucht tussen de bomen door koos de steltloper het ‘hazenpad’. Weer een onbeantwoorde vraag zo is er elke week wel iets te ontdekken in de Natuurtuin 😉
Vreemd geluid, roep gehoord in de Natuurtuin.
Vervolg van de Tuinronde van vorige week; Gisterenmorgen tijdens zo’n ronde hoorde Stan en ik tijdens de (vogel)telronde een opmerkelijke ‘piep/zang roep’ van een vogel. Even later beluister ik de roep die ik met mijn mobieltje heb opgenomen. Nu heb ik dit gelijkend geluid al eens eerder gehoord tijdens een vogelweek in de Camargue Zuid-Frankrijk. Nu zijn er enkele waarnemingen van deze dwaalgast ‘rondzwervende’ vogelsoort bekent dat de soort zich ook zou ophouden in Nederland.
Dwergooruil
De dwergooruil komt voor onder andere in de mediterrane landen als Frankrijk, Spanje, Italië, Griekenland, enz. De verspreiding naar het noorden bijvoorbeeld in Frankrijk, ligt ongeveer in het midden van het land. De dwergooruil is een echte trekvogel, die in Afrika overwintert en daar vooral in de savannen. Een klein aantal dwergooruilen overwintert onder andere in noord Afrika en Spanje. Hij komt in april uit Afrika en vertrek weer in augustus-september.
Het is een klein uiltje van ongeveer 20 cm. en hij is moeilijk te zien in de bomen, ook omdat hij een "camouflage" kleur heeft. Als hij tegen de boomstam of een tak zit, zie je hem bijna niet. Hij is eerder door zijn roep waar te nemen. Zijn roep is een monotoon "tjuu, tjuu..." wat hij elke paar seconden herhaalt en wat heel lang achter elkaar kan doorgaan.
De reacties op het gepoosd bericht:
- Frank Neijts: In elk geval geen Dwergooruil Will, daarvoor kloppen o.a. tempo en klank niet. Bovendien is dat een zomersoort die gewoonlijk hier pas in mei opduikt. Graag proberen de 'roeper' in beeld te krijgen!
- Daniel: Boomklever (Zang is mede opgenomen met ‘vreemde roep’).
- Tim: Hoi Will, volgens mij een vroedmeesterpad. Zoek het laag bij de grond. Als het vroedmeesters zijn, kun je ze vrij eenvoudig activeren door hun gefluit te imiteren. Succes met het ontdekken. Vriendelijke groet, Tim
- Pieter: Misschien wel een Vroedmeesterpad.
Een andere reactie kwam van Tim en Pieter; Geen vogel maar het tjuu, tjuu roepgeluidje van een amfibie.
Vroedmeesterpad
De Vroedmeesterpad Alytes obstetricans (Laurenti, 1768); is een kleine gedrongen pad. De grote ogen hebben een verticale pupil. Het trommelvlies is duidelijk zichtbaar. De grondkleur is bruin, grijs of olijfkleurig met daarop kleine rode tot geelachtige wratjes. De buik is wittig. Vroedmeesterpadden worden tot 5.5 cm groot.
Ze produceren een kort, melodieus en fluitend roepje. Dit is vanaf eind maart, begin april tot in augustus te horen, vooral ‘s avonds en ’s nachts, maar op warme dagen ook overdag. Zijn kenmerkende roep, een zachte herhaalde, heldere fluittoon, kan met name in hellingbossen, graften en dagbouwgroeven gehoord worden. Kort na zonsondergang zijn ze het actiefst. Ook de vrouwtjes kunnen een roepje voortbrengen. De kenmerkende fluitende roep doet denken aan het geluid van klokjes (vandaar de Limburgse namen klökske en klingelke). (Bron: RAVON).
Als bijnaam heeft de Vroedmeesterpad; Kettingpad
Kettingpad BETEKENIS & DEFINITIE
KETTINGPAD, v. (-den), eene soort van padden (alytes) waarvan het mannetje de eiersnoeren zoodra het wijfje die legt, zich om de achterpooten windt en verder ervoor zorgt tot de larven uit het ei komen; inz. de vroedmeesterpad (alytes obsteticrans).
Konijnennest
Ook kreeg ik reacties op het gepoosd bericht Konijnennest geplunderd?
Even verderop ontdekt Stan tijdens de ‘vroege ochtendronde’ in het talud bij de strook knotwilgen een leeggehaald Konijnenhol?? Heb er een foto van gemaakt dat leverde ook discussie en vragen op. Zo zijn er regelmatig ontdekkingen die voor ons tuinteam ook de wenkbrauwen laten fronzen.
De vraag: Konijnennest geplunderd?
Gisterenmorgen vonden we dit konijnenhol in onze Natuurtuin. Wat zou er gebeurd kunnen zijn, leeggehaald door (welk) zoogdier? BvD, Groet, will
De reacties op de gestelde vraag via facebook:
Poelenexcursie
Mede door de zonnige omstandigheden gisterenmorgen, de schepnetjes en de ‘witte bakken’ in de kruiwagen geladen, om eens een poging te wagen welke waterinsecten er in de noordelijke poel op dit moment te vinden zijn. Het hele tuinteam is nieuwsgierig en bezig met het waterleven. Stan onderzoekt de genomen watermonsters op verschillende onderdelen en meet de waterkwaliteit. Wil en Rinus scheppen de waterdiertjes en sorteert deze voor naderonderzoek in de bakken. Zelf fotografeer ik de verschillende insectensoorten die in de bakken zitten en noteer deze voor het jaarlijkse overzicht. Vele insecten soorten komen boven; Bootsmannetjes, Waterkeversoorten, Watermijt en -pissebedden.
Mugmotten
Tijdens de determinatie werkzaamheden dwarrelt er een klein pluizig insect voor me op tafel. Enkele mm-ters groot. Clytocerus spec. is een muggensoort uit de familie van de motmuggen (Psychodidae). De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1993 door Wagner.
Motmuggen zijn een familie van kleine insecten die behoren tot de orde tweevleugeligen en de onderorde muggen. De vleugels zijn vaak voorzien van gekleurde haren en worden bij veel soorten in rust gespreid gehouden. De muggen lijken hierdoor enigszins op kleine vlinders waaraan de naam te danken is.
Duik eens in de wereld van de Motmuggen, Taxonomie Psychodidae (Motmuggen)
Klik op de op de link met ruim zestig soorten een nieuwe wereld gaat voor je open:
IVN routes
IVN Natuurwandelroutes, Klik op d link: https://www.ivn.nl/afdeling/helmond/routes
Onlangs is een folder uitgebracht door het IVN-Helmond met wandel 20 Natuurwandelroutes. Kijk op de site voormeer informatie. De wandelroutes zijn te downloaden voor op je mobiel en ook tijdens de wandeling is de informatie te lezen over het landschap elementen, uitzichtpunten en interessante natuuraspecten. Veel wandelplezier, tijdens de 3,5 km Bundertjes route.
IVN Wandelroutes https://www.ivn.nl/ivn-routes
https://www.ivn.nl/overzicht-wandel-en-fietsroutes
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin -dan kunnen we samen opzoek gaan naar natuurfenomenen in de Natuurtuin.
We zitten in het Lenteseizoen van het Nieuwejaar 2022, dan gaan we weer opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot volgende week,
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-12, Lente in Natuurtuin De Robbert
Morgen begint de Astronomische Lente; de dag en nacht zijn even lang. Lente; Natuurtuin -vol leven- elke week weer, Konijnennest geplunderd? Kikkerdril in de poelen, Skiff-wantsen op de waterspiegel Will ’s NATUURVERHAAL Muurhagedis en Hazelaar.
Zaterdag (2022-03-19), Bijna -het gehele jaar door- is de Natuurtuin op zaterdag ’s morgens, open voor bezoekers. Vooraf lopen we altijd een verkenningsronde. Oren en ogen open ‘wat is er waar te nemen’. Opmerkelijke diersporen, Planten, Insecten en welke vogelsoorten zijn aanwezig, (vaak) te herkennen aan hun zang. Het hele jaar door monitoren en noteren wij de natuurfenomenen op deze manier in de natuurtuin. Bijna elke week leveren deze verkenningsrondes wel vragen op. Wekelijks plaatsen we de opmerkelijkste waarnemingen voor de natuur geïnteresseerde lezers op onze site.
Konijnennest geplunderd ?
Gisterenmorgen tijdens zo’n ronde hoorde Stan en ik tijdens de (vogel)telronde een opmerkelijke ‘piep zangroep’ van een vogel. Even later beluister ik de roep die ik met mijn mobieltje heb opgenomen. Nu heb ik dit gelijkend geluid al eens eerder gehoord tijdens een vogelweek in de Camargue Zuid-Frankrijk. Nu zijn er enkele waarnemingen van deze ‘rondzwervende’ vogelsoort bekent dat de soort zich ook zou ophouden in Nederland.
Even verderop ontdekt Stan tijdens de ‘vroege ochtendronde’ in het talud bij de strook knotwilgen een leeg gehaald Konijnenhol?? Heb er een foto van gemaakt dat leverde ook discussie en vragen op. Zo zijn er regelmatig ontdekkingen die voor ons tuinteam ook de wenkbrauwen laten fronzen.
KIKKERDRIL in de poelen.
Afgelopen dagen kwam de temperatuur een dag of twee in de dubbele cijfers. Door de opwarming van het water in de ondiepe poelen zien we Kikkerdril drijven. De Kikkers zijn weer uit hun winterroes.
Een vrouwtjeskikker legt haar eitjes in het water. Dit noem je kikkerdril. De eitjes groeien uit tot kikkervisjes. Die zien er uit als visjes met een lange staart. Met hun kieuwen halen ze adem, net als vissen. Na ongeveer 6 weken krijgen ze achterpootjes en daarna komen de voorpootjes. Langzaam verdwijnt hun staart en krijgen ze longen. De kikkervisjes zijn kikkers geworden! Nu kunnen ze het water verlaten en hun eerste sprongetjes aan land zetten.
Skiff-Wantsen op de waterspiegel
Gisterenmorgen zagen we weer de eerste Waterwantsen, Schaatsenrijders op de waterspiegel. Schaatsenrijders kunnen snel over het water lopen dankzij hun lange midden- en achterpoten, die het gewicht over het wateroppervlak verdelen. Prooien, die worden gelokaliseerd door middel van trillingen op het wateroppervlak, worden gevangen met de korte voorpoten.
Schaatsenrijders. Hoe kan een schaatsenrijder op water lopen?
Een schaatsenrijder is een insect van ongeveer een centimeter groot en heeft hele lange, dunne poten. Het bijzondere van dit beestje is dat hij op water kan staan. Je ziet ze vaak op plassen, sloten of beekjes. Vooral als het water schoon is.
Oppervlaktespanning
Je zou verwachten dat een insect met zulke dunne pootjes in het water zakt. Maar dat gebeurt niet. Een eigenschap van watermoleculen is dat ze elkaar behoorlijk sterk aantrekken. Ook aan het wateroppervlak (bovenkant van het water). Zo sterk dat het lijkt alsof er een soort sterk vlies ontstaat. We noemen dat oppervlaktespanning. Je kunt dat goed zien wanneer je naar de pootjes van de schaatsenrijder kijkt als hij op het water staat.
Robostrider
Dat staan op water snappen we nu. Maar hoe loopt de schaatsenrijder? Of liever gezegd: hoe schaatst hij? Op het beroemde onderzoeksinstituut MIT (in Amerika) doen ze daar onderzoek naar. En daarvoor bouwden ze een schaatsenrijder-robotje: de robostrider. (robostrider is een zelfrijdende robot die soortgelijke mechanismen gebruikt als echte schaatsenrijders om over het wateroppervlak te glijden.) Het blijkt dat de schaatsenrijder ‘Skiff-wants’ niet zo zeer schaatst, maar meer roeit.
Hagedis kan staart afwerpen!
Vorige week schreef Stan in zijn rubriek over de Fazant met zijn ontbrekende staart. Zelf heb ik deze week ook twee tuinvogels gezien rondvliegend zonder staart. Wellicht is het toch een ontsnappingsmiddel om je staart kwijt te raken in een gevaarlijke situatie met een belager. Die staart groeit wel weer aan, alleen zal het vliegen zonder roer even wennen zijn. Dit voorval deed me denken aan de áfvallende staart’ maar hoe werkt het en groeit de staart weer volledig aan?
Levendbarende hagedis met een beschadigde staart
Als een hagedis door een roofdier of een hagedissenonderzoeker wordt gevangen, kan hij zijn staart afwerpen. Dit bijzondere kunstje wordt met een moeilijk woord autotomie genoemd, wat zoveel betekent als 'zelf snijden' of 'zelf verwijderen'. Het is een laatste redmiddel om te kunnen ontsnappen.
Misschien heb je het wel eens gehoord, dat een hagedis zijn staart eraf kan laten vallen. Raar hè? Toch is dat best slim.
Vastpakken: Want als een vijand van de hagedis het dier vastpakt bij zijn staart, kan de hagedis gewoon wegrennen door zich los te maken van zijn staart. Hoe doet hij dat eigenlijk?
Staartwervels: Net als mensen hebben hagedissen een wervelkolom. Deze loopt helemaal door tot in zijn staart. Dat noemen we staartwervels. Eén van deze staartwervels is wat zwakker dan de rest. Door de staart op een bepaalde manier te bewegen, kan de hagedis zelf de zwakkere staartwervel breken.
Geen pijn: Alle spieren in de staart knijpen daarna samen zodat de aderen dicht geknepen worden en de hagedis daardoor weinig bloed verliest. Omdat er in de afgeworpen staart zenuwen en spieren zitten die niet door de hersenen van de hagedis gestuurd worden, blijft de staart nog bewegen en wordt de vijand van de hagedis afgeleid.
Rennen! Zo kan de hagedis snel ontsnappen. De staart groeit daarna weer aan maar is dan iets anders. Hij is donkerder van kleur en hij blijft kleiner omdat de staartwervels niet meer aangroeien.
Will's natuurverhaal
De muurhagedis is in Europa de bekendste vertegenwoordiger uit de familie echte hagedissen. De hagedis heeft een meestal bruine kleur, een lang en plat lichaam en een lange staart. De muurhagedis komt in een groot deel van Europa voor, ook in België en Nederland
De Muurhagedis is een reptiel van ca. 20 cm lengte. De Muurhagedis staat op de Rode Lijst aangemerkt als "ernstig bedreigd". Het noordelijkste leefgebied is Zuid-Limburg. Vanaf de jaren´80 herstelt de Maastrichtse populatie zich weer dankzij aangepaste restauratie en beheersmaatregelen. Naast infrastructurele ontwikkelingen rondom en in het leefgebied, is er nog steeds sprake van veel verstoring door fotografen/waarnemers en worden nog altijd dieren illegaal weggevangen. Van enkele honderden exemplaren enkele jaren geleden, is het aantal in Maastricht nu ongeveer 350 paar. Door hun scherpe nagelklauwtjes kunnen ze tegen rechte muren recht omhoogklimmen. Aangekomen rusten ze vaak even uit van de inspanning en kijken nieuwsgierig rond. Wanneer de zon op ze schijnt blijven ze vaak even zonnebaden om hun lichaamstemperatuur weer op peil te brengen. Reptielen zijn koudbloedige dieren door opwarming worden ze weer sneller, ze laden als ware hun batterij op. Ook op stenen- en rots ondergronden zie je ze vaak weg dutten, dat is dat gelijk de kans om ze op de plaat vast te leggen. Fotografeer als je echt de kans krijgt met gepaste afstand en alleen met telelens, om de dieren niet onnodig te verstoren. Als de zon schijnt en de schubben worden onder een bepaalde hoek verlicht, en het licht weerkaatst, lijk het net alsof er diamantjes in hun aanzicht zitten.
Bladontplooiing in en rondom Natuurtuin in volle gang.
In het voorjaar reageren bomen en planten op de stijgende temperatuur, vooral als de grond opwarmt. In de wortels neemt dan de druk van de sapstroom toe, waardoor het water naar takken en twijgen wordt gepompt en de bomen weer uitlopen. Ook het hormoon abscisinezuur (vroeger dormine) is verantwoordelijk voor het uitkomen van de knoppen. Het wordt in het blad aangemaakt tijdens de groeiperiode. Vervolgens hoopt het hormoon zich op in de knop, en zorgt ervoor dat de knop in rusttoestand komt. Hierna wordt het abscisinezuur geleidelijk afgebroken. Dit gebeurt alleen bij lage temperaturen. Hiermee wordt voorkomen dat na een paar warme winterdagen de knoppen al uit kunnen lopen. Wanneer het abscisinezuur is afgebroken en de temperatuur is nog te laag, wordt het uitlopen van de knoppen tegengegaan doordat er nog niet voldoende water kan worden opgenomen. In het voorjaar zijn de els en de hazelaar vaak de eerste houtgewassen die bloeien. Deze soorten bloeien al voordat er blad aan de plant zit. (Bron: Nature Today)
Will ’s NATUURVERHAAL, DE HAZELAAR
Hazelaar; De laatste trekjes van de winter ervaren we deze week nog, nachtvorst, weer ijsvorming op het water van de tuinvijver en vandaag hier en daar een sneeuwbuitje. Maar over een maand zal overal dit beeld te zien zijn, de blad ontplooiing. Verschillende vroege bomen en heesters zullen net als vele jaren achtereen op ongeveer dezelfde tijd de bladeren ontvouwen. Het is altijd leuk om in oude boeken lezen, bijvoorbeeld in het boek Lente dat Jac. P. Thijsse schreef in april 1906, ruim 105 jaar geleden, dat de natuur nog steeds dezelfde tijd en volgorde plant voor de bladontplooiing van de verschillende soorten. Al een aantal jaren achtereen noteer ik de eerstelingen van; bomen en planten, vlinders en vogels en voer deze in bij www.natuurkalender.nl. Als je terugkijkt naar de genoteerde data van de waarnemingen, zie je dat na verloop van jaren er maar een paar dagen verschil zit. Een algemeen opmerking die je wel eens hoort is, dat de gierzwaluw op Koningsdag (25 april) terug is in Nederland. Zal de terugreis dit jaar van de gierzwaluw bij uitzondering op koningsdag geplant zijn? Een voorjaarsvroegeling? We wachten af en kijken er naar uit!
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin -dan kunnen we samen op zoek gaan naar natuurfenomenen in de Natuurtuin.
We zitten in het Lenteseizoen van het Nieuwejaar 2022, dan gaan we weer opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’. Tot volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-11, Lente in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: Start Lentemaand, Natuurtuin vol leven, Film ‘Silens of the Tides’, Kraanvogeltrek over NL, Zaterdag (2022-03-12), Begin van het seizoen Lente. De dagen lengen en de buitentemperatuur lopen in de tweede week op. Als je nu de Natuurtuin binnen gaat hoor je verschillende vogelsoorten zingen. Ze proberen een territorium te creëren voor het aankomende broedseizoen. Maar niet alleen vogel zijn actief ook de eerste Dagvlinders, Hommels en Bijen zie je rondvliegen rond en bij de bijenstal. Op de bodem zie je de eerste plantjes en kruiden omhoogkomen en sommigen hebben al kleine bloementjes, waar de vroege insectensoorten op afkomen voor de nectar. Als je rondloopt tussen de poelen door zie je in het water de eerste waterplanten zoals de kwel minnende soort Waterviolier hun groene koppen vallen op net onder de waterspiegel. Met het zonnetje erbij hoor je het laag brommende geluid van de net ontwakende amfibieën, Kikkers.
Binnenkort start voor de scholen de mogelijkheid om ‘waterdiertjes te scheppen- in de Natuurtuin. Opgave verplicht, aanmelden via de website.
Silence of the tides
Deze week is de Natuurfilm ‘Silens of the Tides’ gelanceerd over de Waddennatuur. De documentaire Silence of the tides brengt de Waddennatuur en de relatie met mens indringend in beeld. Uiteraard spelen vogels ook een grote rol in deze documentaire. Niet alleen de Nederlandse Waddeneilanden komen in beeld, maar ook de Duitse en Deense eilanden. In de documentaire is geen voice-over en geen filmmuziek te horen. Toch heeft geluid een belangrijke rol.
Vanaf 10 maart is de documentaire in de bioscoop te bewonderen. Info site & TRAILER: https://silenceofthetides.com/nl/ De makers -Natuurmensen- achter de film: https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/niet-zomaar-een-natuurfilm https://www.waddenvereniging.nl/waddenmagazine/silenceofthetides
Kraanvogeltrek merkbaar boven ons in het Luchtruim
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin -dan kunnen we samen opzoek naar natuurfenomenen in de Natuurtuin. Tot volgende week, we zitten in het LENTE-seizoen van het Nieuwejaar 2022, ook dan gaan we weer opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
Donderdag tijdens een bezoek aan een weidevogel natuurgebied hoorde ik net na de vogeltelling het trompetterende geluid van de Kraanvogels. Kijk links van me en zie een klein groepje even opvliegen. Daarna was het gelijk weer stil. Snel op de fiets gesprongen richting de richting waar het geluid vandaan kwam. Dan zie ik de groep foerageren op een oude maisakker. Rij nog een stukje door en zie een groep van 16 Kraanvogels druk bezig de laatste graanrestjes te zoeken en op te pikken. Deze dag zijn opgeteld 1252 waarnemingen geregistreerd van overtrekkende vogels over Nederland, een geweldige ervaaring.
De Kraanvogel is in Nederland een doortrekker. In 2001 werd voor het eerst weer in ons land gebroed. De piek in de najaarstrek ligt normaliter eind oktober, begin november. Weersomstandigheden en voedselaanbod hebben echter invloed op de vertrektijd naar het zuiden. Van de najaarstrek is vooral veel te merken in de oostelijke helft van het land. Vogels uit Scandinavië en Oost- Europa verblijven vaak enige tijd op pleisterplaatsen in Noordoost-Duitsland. Hierna vervolgen ze hun weg naar de overwinteringsgebieden die voornamelijk in Extremadura, Spanje, liggen. De voorjaarstrek heeft zijn piek rond eind februari, begin maart. De trek richting het noorden vindt meer verspreid over het land plaats: er zijn in het voorjaar ook meldingen uit het westelijkere deel van Nederland. Tijdens de najaarstrek komen groepen Kraanvogels vaker aan de grond om te foerageren en te rusten. De voorjaarstrek is "gehaaster".
Nieuwe serie; De Vogelpodcast #Tuinvogeltelling 2.0
Evenals de twee voorgaande series, een nieuwe uitgave luisteren?
klik op de link: https://podcastluisteren.nl/pod/De-Vogelspotcast
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin -dan kunnen we samen opzoek naar natuurfenomenen in de Natuurtuin. Tot volgende week, we zitten in het LENTE-seizoen van het Nieuwejaar 2022, ook dan gaan we weer opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-10, Lente in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: Start Lentemaand, Stinzenplanten komen in bloei & App, de Kievit, Kunstenaar David Hockney, de Boscyclus en Nieuw podcast ‘Toekomst voor Natuur’.
Zaterdag (2022-03-05), Start van het seizoen Lente. Maart (ook wel: Lentemaand, genoemd. In maart begint de lente. Het woord "lente" is een oude afleiding van lang en heeft betrekking op het lengen van de dagen ("lengte"). De lente wordt veelal geassocieerd met vruchtbaarheid en voedselproductie. In Europa worden in de lente de eenjarige voedselgewassen gezaaid. Door de effecten van de lente op de natuur wordt de lente vanouds gevierd met vruchtbaarheidssymbolen. Restanten hiervan zijn te zien in symbolen als de meiboom, de paashaas en zijn eieren, en de stok met het haantje bovenaan tijdens Palmpasen. De meteorologische lente duurt op het noordelijk halfrond van 1 maart tot en met 31 mei. De astronomische lente begint dit jaar 2022, op 20 maart om 16:33uur.
LENTE een nieuw begin van de groeicyclus, Planten, Zoogdieren en Insecten komen uit de rustperiode. Enkele soorten bv insecten en zoogdieren hebben vooraf -net voor de winterperiode- al voorzorgmaatregelen getroffen door als larve, rups of ei te overwinteren. Nu het nieuwe seizoen aanbreekt kunnen zij zich verder ontwikkelen en doorgroeien tot volwassen dieren en zorgen voor nageslacht. Ook in de plantenwereld, neem bijvoorbeeld de bolgewassen, zij hebben voedsel -groei energie- opgeslagen in hun knol, daaruit groeit de bloemstengel en ondergronds de volgende generatie, jonge bloemknolletjes.
Stinzenflora/ -planten komen in bloei.
Stinzenplanten Basisgids Wilde Kievitsbloem Gewoon speenkruid
Stinzenplanten zijn verwilderde knol-, bol- en wortelgewassen die vanaf de zestiende eeuw zijn ingevoerd in ons land. Van oorsprong groeiden ze rond kastelen, borgen en buitenplaatsen. Sneeuwklokje en Bonte- of Boerenkrokus zijn bekende voorbeelden, maar ook Winterakoniet, Holwortel en Bostulp behoren tot deze planten Ook bevat het boek volop achtergrondinformatie over historie, ecologie en voorkomen.
Zeer complete app met prachtige foto's van de originele Stinzenflora van Nederland. Een app gemaakt samen met de Stinzenflora kenner Heilien Tonckens en natuurfotograaf Wil Leurs. Meer dan 120 soorten, Krokussen, Sneeuwklokjes, Daslook en ook Sneeuwroemsoorten, Sterhyacint en natuurlijk de kenmerkende grassen. Met prachtige detailfoto's voor de herkenning.
Wat zijn stinzenplanten/stinsenplanten? - De Warande - Sterkebollen.nl
De KIEVIT, is weer terug! Buitelend boven de maisakker
Dit schreef Dr. Jac. P. Thijsse in zijn boek ‘Het Vogeljaar’ (1904) over de Kievit;
‘Het kan zijn, dat ge langs een weg door de weiden wandelt, zonder een van die vogels te bespeuren. Doch dan hebt ge maar even een hek over te klimmen of een sloot over te springen en dadelijk rijst schor schreeuwend een zwart met witte vogel, iets kleiner dan een kraai, in zwevende vlucht omhoog. Vergissen is onmogelijk, er vliegt in ons land geen andere vogel, die zoo duidelijk aan de onderzijde zwart-wit-zwart is geteekend en die zulke stompe vleugels heeft.‘Kie-wit, kie-wit’, schreeuwt hij, het ‘kie’ lang gerekt, de tweede lettergreep kort afgebroken. Hij is ongerust voor zijn nest en zijn jongen, hij buitelt en tuimelt in zijn vlucht onderstboven en schiet dan weer in volle vlucht vlak op u aan, rakelings langs u heen, zoodat gij het zwoegen en suizen van zijn vleugels kunt hooren. Een eindje verder verrijst een tweede en een derde, want in een goede kievitenstreek heeft iedere duizend vierkante meter zijn kievitenpaar en ik weet wel plekjes waar de dichtheid van bevolking nog grooter is. Ga maar eens een uurtje zitten op een plaats, waar ge een goed uitzicht hebt over uitgestrekte weilanden of bouwland in een polder, dan duurt 't niet lang of ge weet zoo ongeveer waar ze huizen. Er kan toch geen vogel voorbijvliegen, kraai of reiger, grutto of ekster, of de waakzame kievit vliegt op, omzwermt en omschreeuwt den indringer, dreigt zelfs op hem neer te storten en doet hem zoo uitgeleide tot buiten zijn broedgebied, waar dikwijls de belendende bewoner de taak van hem overneemt, totdat de ongelukkige zwerver ten slotte niet meer weet, waar hij zich bergen zal’.
In de tegenwoordige tijd is een ontmoeting met de Kievit qua gedrag in ’t veld nog precies dezelfde als vroeger. Alleen de omstandigheid door het tegenwoordige gebruik en het beheer- van weiden, graslanden vol met Boterbloemen en wilde planten, zijn bijna verdwenen evenals de bijbehorende weide- en akkervogelsoorten.
Hoewel nog enigszins aarzelend en nog niet helemaal vol overgave, zijn de eerste buitelende kieviten zich alweer druk aan het uitsloven. Ieder voorjaar is dat toch wel het teken dat de lentekriebels ook bij de vogels in alle hevigheid begint los te barsten. Met het lengen van de dagen, u zult het ongetwijfeld zelf gemerkt hebben, gaat bij alle vogels de knop om, wordt de ellende van de winter vergeten en denken ze weer aan de leukere dingen van het leven, zoals het grootbrengen van nageslacht.
De meeste kieviten trekken niet weg, behalve bij strenge vorst en veel sneeuw, maar zodra de lucht wat dat betreft geklaard is, buitelen ze weer een beetje vrolijk door het leven. Met fraaie buitel- en kantelvluchten jakkeren ze over de akkers waarbij allerlei 'kiejuh-widdelWIEP,ie-WIEP ie-WIEP...tjie-oo-WIEP'-geluiden worden voortgebracht.
Maak het mee, de camera aan van Beleef de Lente, staat aan bij de Boerenlandvogel de KIEVIT;
https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/achtergrond-boerenlandvogels/?&#nest
David Hockney
David Hockney is een Engels kunstenaar en een van de bekendste vertegenwoordigers van de popart. Zijn schilderijen, met vaak een Natuurlijk invloed en een stijl -die op het eerste oog- vergelijkbaar is met die van Vincent van Gogh. Voor de creatieve dagboek tekenaars, probeer ook eens een studie te maken van de voorjaarsboden die nu volop beschikbaar zijn.
Met gebruik van moderne middelen heeft hij de kwast, vervangen voor een iPad. Uit honderden energieke en kleurrijke doeken spreekt zijn liefde voor de natuur. In Hockney’s digitale werken voel je de ontluikende lente! In de schilderijen van David Hockney lijkt de zon feller, de bloesem geuriger en de dauw frisser. De felle kleuren tonen het verleidelijke Franse landschap in het voorjaar. Hij maakte de schilderijen tijdens de eerste corona-golf in het voorjaar van 2020, een tijd waarin we allemaal meer de natuur opzochten.
Storminvloeden op het natuurlijke Bos.
Afgelopen maanden hebben we drie stevige stormen over ons land gehad. Door de gevallen regen is de grondwaterstand weer aangevuld en door de harde windvlagen is een herschikking van het bosbestand gezonde levende bomen blijven staan en de dode niet levensvatbare bomen zijn omgevallen, Natuurlijke schikking.
Storm is een essentieel onderdeel in deze natuurlijke boscyclus. Net als al die andere rampen, van bosbranden tot insectenplagen en boomziekten. Catastrofes, zoals deze stormen, maken samen met de grote grazers het bos weer open en starten de cyclus van open land naar bos opnieuw. Soms lokaal, zoals na deze stormen, en soms op grote schaal, zoals na een grote bosbrand, grootschalige essentaksterfte of letterzetterplagen. De natuur is niet voor één gat te vangen.
De cyclus van bos en open land
De nieuwe openheid biedt volop kansen aan bloemrijk grasland. En tussen de omgewaaide bomen krijgen jonge doornstruiken weer een kans om te kiemen. Zonlicht laat struiken en bloemen bloeien, insecten floreren en daarvan profiteren vervolgens vogels. Grote grazers houden de jonge struiken nog lange tijd onder controle, maar langzaam groeien de struiken toch steeds verder uit. Ze bieden bescherming aan andere (doorn)struiken en aan de eerste jonge bomen. Zo ontstaat vanuit de nieuwe openheid op termijn nieuw open bos dat vanzelf weer langzaam dichter wordt. Een natuurlijk bos is een bos dat op deze manier voortdurend in beweging is.
Verandering van een dicht Natuurlijkbos door beeksystemen
De laatste jaren staat het herstel van Limburgse beeksystemen hoog op de agenda van de drie Waterschappen en de Provincie. Her en der zijn al voorbeeld- en proefgebieden gerealiseerd. Belangrijke ingrediënten voor het herstel van beken zijn de terugkeer van spontaan beekbegeleidend bos, de vrije groei van waterplanten, een natuurlijk overstromingsregime en een redelijke waterkwaliteit. Minder voor de hand liggend, maar daarom niet minder van belang is de aanwezigheid van Bevers langs beken. Dat Bevers ook in Limburg inheems waren, bewijzen toponiemen als de Beversberg bij Gulpen, de Beversbergbeek bij Cottessen, het riviertje de Berwinne ten zuiden van Eijsden, de Beverkoel bij Maasbree en de Bevelandsche beek tussen Leveroij en Roggel.
Door het toelaten van deze natuurlijke processen ontstaan nieuwe natuursystemen voor allerlei dieren en Planten. Door het Natuurlijke beheer in de Natuurtuin zien we jaarlijks veranderingen in de groeiwijze van planten en hun bevolking. Door het monitoren en vastleggen van de waarnemingen krijgen we jaarlijks een overzicht en -inzicht van de veranderingen en Biodiversiteit in de Natuurtuin.
Gisteren tijdens de Landelijke Vlinderdag is een podcastserie gelanceerd over de toekomst voor natuur en natuurbescherming in de Lage Landen. De eerste aflevering, presentator Anthonie Stip, ecoloog bij De Vlinderstichting, gaat in de podcast met inspirerende gasten op zoek naar spraakmakende verhalen over natuur en natuurbescherming, nu en in de toekomst.
Natuurbescherming bestaat in Nederland ongeveer sinds 1870, zo’n anderhalve eeuw. In die tijd veranderde ons land enorm, evenals onze kijk op natuur. Anno 2022 staan wij voor forse uitdagingen om klimaatverandering tegen te gaan, gezond voedsel te produceren, op een duurzame manier te voorzien in onze energiebehoefte, te wonen en te recreëren. In al deze thema’s speelt natuur een belangrijke rol. Anthonie Stip: “Het is dus hoog tijd om het over natuur te hebben. Ik merk dat we nauwelijks toekomen aan de cruciale vragen. Er is discussie over de wolf, over de invloed van landbouw op natuur, over natuurdoeltypen.
‘Toekomst voor Natuur’ is vanaf zaterdag 5 maart te beluisteren op podcastplatforms, zoals Spotify en Apple podcasts. De trailer van de podcast is hier te bekijken op YouTube.
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin -dan kunnen we samen Op zoek naar natuurfenomenen in de Natuurtuin.
Tot volgende week, we zitten in het Lenteseizoen van het Nieuwejaar 2022, dan gaan we ook weer opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.