Bericht van Onderzoeker Will, maart 2023
NATUURJAAR 2023-12, Maart: Lente in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Start LENTE Voorjaar, Meerkoet op de poel, De Kievit eerste ei, De Levende Natuur: HELPT TOCH ALLEN!, Groene Campagnes, Trees for All, Insect van het Jaar 2023, Bescherm de Berm en bewoners, Broedseizoen 2023 is begonnen.
Zaterdag (2023-03-25), Eind vorige week -tijdens het weekend- liep de temperatuur op, het ‘kwik’ in de dubbele cijfers. Daardoor ineens, een uitbundige opleving van verschillende ‘fenomenen’, (natuur) verschijnselen in de tuin, een warme start van de ‘vroege’ Lente. Ook is er verwondering bij ons ‘Tuinteam’ en de bezoekers in de Natuurtuin. Bij 'iedere observeerbare gebeurtenis' maakt wetenschappelijke informatie mogelijk. De datum en tijdstip van terugkeer van de tjiftjaf uit Zuidelijke streken. Het spontaan doen besluiten van de Bruine kikkers om over te gaan tot paring en ei afzetting. Maar ook het verschijnen van diverse dagvlindersoorten, zoals vorige week zaterdag in de Natuurtuin.
Laatste dagen van deze week veel regen, vanmorgen onderweg veel wind. Als ik de tuin binnenstap zijn de poelen weer goed aangevuld. Wat een verschil met vorig weekend. Maar dan valt me iets op elke gevulde poel zitten een of twee Meerkoeten, totaal vier vogels geteld. U denkt er misschien niet meteen aan als tuinvogel, maar in tuinen nabij water komen ze vaak.
Meerkoet en waterhoen op de poelen
Meerkoet (Fulica atra) en Waterhoen (Gallinula chloropus) lijken wel wat op elkaar en worden soms verward. Let op de snavel en u weet het meteen: de snavel van de meerkoet is namelijk wit en die van het waterhoen is rood. Zowel Waterhoentjes als Meerkoeten zoeken elkaar in de winter op in de buurt van grote vijvers en sloten. Daar grazen ze en zoeken waterplanten. Ze ook wel de ‘vegetariërs’ van sloot en plas genoemd. Als ik de telgegevens na kijk -van de vogeltellingen in de Natuurtuin- dan blijkt het, dat de watervogel al meer dan 2 jaar geleden voor het laatst gezien is. Het Waterhoen daarentegen is bijna een jaarrond ‘vaste stamgast’ in en rondom de poelen van de Natuurtuin.
Eerste kievitsei gevonden,
Ver voor de start van de lente werd het eerste landelijke kievitsei – in de sneeuw! – gevonden, en inmiddels beginnen steeds meer kieviten in het hele land met eieren leggen. Eerste kievitsei van 2023, za. 11 maart gevonden In het Overijsselse Hasselt door Klaas: 'Ik word van alle kanten gefeliciteerd’. Hij zag het ei zaterdagochtend liggen in de sneeuw en maakte meteen melding bij Landschappen NL. De astronomische Lente 2023 (Noordelijk halfrond is dit jaar gestart op; maandag 20 maart en duurt tot woensdag 21 juni. De Zomertijd 2023 (Nederland) gaat in; zondag 26 maart om 02:00u. en duurt tot 29 oktober 03:00u. Info De Kievit: https://www.boerenlandvogelsnederland.nl/vrijepagina/jaar-van-de-kievit/
DE LEVENDE NATUUR 1923 27e Jaargang: HELPT TOCH ALLEN!
Ruim 100 jaar geleden schreef Jac. P. Thijsse in het tijdschrift De Levende Natuur: HELPT TOCH ALLEN! Hij stelde de volgende vraag aan de lezers “Hebt ge er wel eens over nagedacht, hoe ons mooie Nederland er uit zal zien over 100 jaar? of zelfs over vijfentwintig jaar? Hoeveel lustoorden hebben wij zien verdwijnen, hoeveel landschappen zijn er bedorven” In die tijd stond de Natuur ook al onder druk. Nu heden ten dage stellen we ons die vraag nog steeds. De politiek is bezig om op de klemmende vraag – vanuit een achteruit hollende Natuurkwaliteit en Leefomgeving- terwijl de opgelegde Europese regels en kaders vastliggen, een passend en eerlijk antwoordt te geven.
De Levende Natuur tijdschrift Biologische reeks Verkade albums
Historie: Op initiatief van E. Heimans en Jac. P. Thijsse verscheen in maart 1896 het eerste nummer van De Levende Natuur. Samen met J. Jaspers Jr. vormden zij ook de eerste redactie van het tijdschrift. Alle drie waren onderwijzers. Tot dan toe bestonden er alleen verschillende boekjes over de natuur -de biologische ‘jaartallenboekjes’ o.a. Sloot en plas, Rietland, Hei en Duinen- geschreven door de beide oprichters. Het Verkadealbum verscheen in de periode 1903 tot en met 1940 zijn er successievelijk 30 albums uitgegeven.
Begin 1910: Nu ontstond ook de mogelijkheid om melding te maken van waarnemingen en vondsten. De Levende Natuur kreeg als veelzeggende ondertitel ‘tijdschrift voor natuursport’ mee. Zo verscheen in de 9e aflevering een oproep van de leraar en florist H. Heukels om groeiplaatsen van plantensoorten aan te melden en was er in de twintiger jaren een kikker-enquête. Er ontstond zo een basis voor een hechtere organisatie van natuuronderzoekers
Het tijdschrift: werd onder zijn invloed steeds wetenschappelijker van aard. Natuurbescherming was nadrukkelijker onderwerp van de bijdragen. De vele aanslagen op de zogenaamde “woeste gronden” bewerkstelligden dit. Regelmatig verschenen overzichten van door natuurorganisaties aangekochte gebieden, vergezeld van oproepen om geld te storten voor nieuwe aankopen. Sinds 1984 bestaat het tijdschrift in zijn huidige vorm en gaan de artikelen niet alleen over natuurbescherming en natuurbehoud maar ook over natuurbeheer, natuurontwikkeling, beleid en beleving. Door de redactie wordt bewust gekozen voor een zo breed mogelijk spectrum: artikelen over alle soorten organismen, vooral in relatie tot beheer en herstel. De Levende Natuur is een professioneel forum voor natuurbehoud, in Nederland en België, opgericht in maart 1896. Belangrijk doel is kennisoverdracht aan mensen uit beheer en beleid.
HELPT TOCH ALLEN
Hebt ge er wel eens over nagedacht, hoe ons mooie Nederland er uit zal zien over honderd of zelfs over vijfentwintig jaar? De kwart eeuw, die achter ons ligt, kan ons in dat opzicht veel leeren. Hoeveel lustoorden hebben wij zien verdwijnen, hoeveel landschappen zijn er bedorven. Wat blijft er over van het Gooi ? De duinen van de Breesaap ontvangen thans den genadeslag. De Brunssumsche heide is weg, het grootste deel van Zuid-Limburg wordt een mijn-district. Met de Peel gaat het denzelfden weg op als met het beroemde Zwarte Broek bij Weert. Trouwens zoo gaat het het heele land door. Ook kan men er zich kwalijk tegen ver zetten, want die ontginningen zijn van zeer veel belang voor de welvaart en ook voor het levensgeluk van ons volk. Ook moeten er goede verkeerswegen zijn en hoe eerder de bevolking der onmogelijke steden zich verspreidt over frissche tuin dorpen, hoe beter. Maar hoe gaat het nu met onze oorspronkelijke natuur? Waar zullen we de wisseling der jaargetijden kunnen aanschouwen in de verschijnselen van de zoo rijke planten- en dierenwereld, die eigen is aan de gunstige ligging van ons vaderland? Waar zullen we de inspiratie kunnen ontvangen, die alleen de ongebonden natuur geven kan? Weldra zullen ons alleen blijven de stranden en de oevers der groote rivieren, maar ook die zijn al lang niet veilig meer. Wij verstaan veel te goed de kunst, om zee en stroomen te beteugelen. Wat moeten wij nu doen om Nederland bewoonbaar te doen blijven in den besten zin van 't woord? De ' Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten geeft op die vraag het antwoord. Wij moeten overal in het land het typisch natuurschoon trachten te behouden; hier een woud, ginds een moeras of meer, elders een hoogveenlandschap of heide en ook de duinlandschappen in al hun bewonderenswaardige - verscheidenheid. Liefst moeten al die landschappen elk voor zich een afgesloten geheel vormen, en zoo uitgestrekt zijn, dat de cultuurlanden, die hen om geven, geen ontaarding kunnen veroorzaken. Reeds heeft de Vereeniging eenige góede resultaten bereikt. Het Naardermeer komt het ideaal van een echt natuurmonument al zeer nabij, ofschoon het ontsierd wordt door de spoorlijn en door de overblijfselen van de poging tot drooglegging in de vorige eeuw. Een ander fraai natuurmonument begint gevormd te worden aan den Veluwezoom van Dieren tot de Steeg, waar de Vereeniging haar bezit gaandeweg heeft uitgebreid en dat kan nu behandeld worden in overeenstemming met de natuur van ligging en bodem. Het zelfde geldt voor de Oisterwijksche vennen en bosschen, maar daar valt het dadelijk in 't oog, dat het bezit van de Vereeniging er te weinig uitgestrektheid heeft. Als daar niet spoedig wat bij komt, kon mettertijd dat natuurmonument zijn ware beteekenis wel eens verliezen. Bijzonder tragisch is het geval met het ………. Lees het vervolg: https://www.dbnl.org/arch/_lev013192201_01/pag/_lev013192201_01.pdf
NK TEGELWIPPEN 2023 HEEL HOLLAND WIPT
Van 21 maart t/m 31 oktober 2023 spelen we het NK Tegelwippen. Het belooft weer een spannende wedstrijd te worden. Gemeenten gaan met elkaar de strijd aan en iedereen kan meedoen door tegels te wippen in z’n eigen voor-, achter-, of geveltuin! Doe mee en geef je gewipte tegels op! Natuurlijk draait het kampioenschap niet alleen om rivaliteit, maar heeft het een hoger, gemeenschappelijk doel. Wanneer tegels worden vervangen door gras, bloemperken, bomen en geveltuinen, wordt Nederland meer klimaatbestendig, behaaglijker voor insecten en dieren, koeler op warme dagen én veel mooier!
Groene Campagnes
Week van de Groene Tuin: Samen met een groot aantal partners organiseert Milieu Centraal de Week van de Groene Tuin. Samen zetten zij zich in om Nederlandse tuinen te vergroenen en initiatieven te ontwikkelen om inwoners te helpen hun tuin klimaat adaptief en biodivers in te richten.
Het Vergeten Plantseizoen In de afgelopen 30 jaar is de focus voor het planten geheel in het voorjaar komen te liggen en is het najaar als tuinseizoen naar de achtergrond verschoven. Dat is een gemiste kans, want het najaar is de ideale periode voor de aanplant en andere werkzaamheden in de tuin! Ga voor meer info naar de website: https://nk-tegelwippen.nl/ Tuintips: https://nk-tegelwippen.nl/diy-tuintips/ en https://www.nlvergroent.nl/onderwerpen/groene-gids-voor-gemeenten
TREES VOOR ALL, Plant nu een boom voor later!
Onlangs kwam dit kaartje voorbij op sociaal media. Het geeft aan - de dichtheid van de bossen per M2- van de landen in Europa. Nederland ‘valt op’ ze zitten in de laagste categorie per M2/bos. Door de projecten van Trees for All kan de achterstand worden ingehaald. Circa maand geleden zijn ook door ons tuinteam enkel nieuwe bomen aangeplant.
Nieuwe natuur in Noord-Brabant
Samen met Brabants Landschap planten we 5,5 hectare nieuw bos in Noord-Brabant. We planten bijna 29.000 bomen en leggen kruidenakkers en poelen aan. Zo geven we de biodiversiteit een enorme impuls! “Door de samenwerking met Trees for All kunnen we sneller en meer bos aanplanten. Dat is belangrijk om bestaande bossen robuuster te maken en met elkaar te verbinden. Door de aanplant met veel verschillende soorten zijn deze nieuwe bossen klimaatbestendiger en waardevol voor veel planten en dieren. Ook de bezoekers van onze natuurgebieden zullen deze variatie waarderen.” – Rob Vriends, Projectleider Brabants Landschap.
Waarom is dit project nodig? We planten bomen om de waterhuishouding in dit gebied te verbeteren. Dankzij bomen kan de bodem volop regenwater opnemen. Zo wordt de grondwaterstand hoger, wat helpt bij het herstel van het deels verdroogde moerasgebied. En dat zorgt er weer voor dat de omgeving planten en dieren aantrekt die hier thuishoren! De aanplant van nieuw bos heeft nog meer voordelen. Het nieuwe bos zorgt bijvoorbeeld voor een verbinding met de omliggende natuurgebieden. Ook wordt het bestaande bosgebied dankzij de aanplant nog robuuster. Daarnaast dragen bomen bij aan een groene en gezonde leefomgeving voor mens én dier. Ze nemen CO2 op, geven zuurstof en vangen fijnstof af. Bovendien zijn de bomen een buffer voor regenwater.
Nieuw Leembos in het Groene Woud. In het Brabantse Groene Woud komen van nature prachtige leembossen voor. Deze zeldzame bossen zijn een echte biodiversiteit-hotspot: er leven talloze verschillende soorten planten en dieren, zoals de houtsnip, wespendief en bosanemoon. Deze bijzondere natuur willen we verder uitbreiden én versterken. Daarom planten we samen met ARK Natuurontwikkeling 150.000 bomen en struiken die in leembossen thuishoren. Zo verbinden we bestaande natuur met elkaar en zorgen we ervoor dat de prachtige biodiversiteit die deze bossen rijk is, niet verloren gaat. Hoe vaak wil jij je bomen planten? Kijk op de weblink voor projecten in Noord-Brabant: https://treesforall.nl/projecten/noord-brabant/ https://treesforall.nl/projecten/het-groene-woud/
Insect van het Jaar 2023,
Wie van deze 5 insectsoorten volgt de Waterscorpioen (2022) op? Deze insecten maken kans op de titel 'Insect van het jaar' Wordt het het; 1. WC-mot, 2. Twee vleugel, 3. Beverkever, 4. Boskakkerlak of toch het 5. Goudoogje? Naast de politieke keuze die we deze week moesten maken, is er alweer een nieuwe verkiezing geopend, namelijk die voor 'het insect van het jaar'. Voor de tweede keer op rij organiseren Naturalis, EIS kenniscentrum insecten en Taxon deze verkiezing. Aglaia Bouma, onderzoeker bij Naturalis, maakt bij ons de shortlist bekend.
Zondag 19 maart is bekendgemaakt welke 5 dieren zijn genomineerd voor de Insect van het Jaar verkiezing. Het is een wedstrijd tussen vijf insecten, om de insecten positief onder de aandacht te brengen. Entomoloog Aglaia Bouma: "Die insecten kunnen niet heel goed vertellen hoe leuk ze zijn, dus we hebben een min of meer bekende Nederlander gevraagd om een beestje te vertegenwoordigen." DOE MEE EN STEM OP JOUW FAVORIETE INSECT VAN 2023! https://insectvanhetjaar.org
Bescherm de berm en bewoners
Ook dat onooglijke stukje gras bij je parkeerplaats of de berm in jouw straat kan vol staan met bloemen en gonzen van de insecten. Vaak wordt dit soort stukjes gemeentelijk groen nog te rigoureus gemaaid. Dan wordt alles in één keer gemaaid of te vroeg in het jaar. Met een strak grasveld tot gevolg, waar insecten niets te zoeken hebben. Heb jij ook zo’n plek in de buurt waar wel wat minder gemaaid kan worden? Plaats dan een maai-me-nietje. Je maakt hem zelf met de handige toolkit. Wie weet staat jouw buurt straks vol bloemen dankzij maai-me-nietjes! Bekijk hier hoe je een maai-me-nietje maakt (pdf) https://www.natuurmonumenten.nl/nieuws/bescherm-de-berm-plant-een-maai-me-nietje
Broedseizoen 2023 is begonnen, honden aan de lijn
Natuur is open De meeste wandelpaden zijn zo aangelegd dat er voldoende rustgebied overblijft waar wilde dieren zich kunnen terugtrekken en tegelijkertijd genoeg ruimte overblijft voor wandelaars, fietsers en ruiters om van de natuur te genieten. Geniet van de natuur, maar betreed het thuis van de aanwezige- en broedende dieren en planten met respect.
Het broedseizoen duurt formeel van 15 maart tot 15 juli. ‘Welkom in de kraamkamer van Moeder Natuur.’
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten begin de Lente, van het Jaar 2023, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2023-11, Maart: Lente in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Kwartaalseizoen LENTE;Voorjaar Vogeltrek Radar, Eerste Tjiftjaf, Bruine kikker paring in de tuin,Nederland klaar voor de lynx? Natuur-kits bezoek Natuurtuin, Verkiezing insect jaar 2023, Metamorfose; ‘huidige’ tuin, Snoei de vlinderstruik en Broedseizoen 2023 begonnen.
Z aterdag (2023-03-18), Deze week, tussen allerlei natuurberichten door dit weerbericht: “passage van een regenfront met daar achter warme lucht en een ZZO wind. In Frankrijk is de doortrek van vogels vanuit de Zuidelijke streken inmiddels in volle gang. Benieuwd naar wat dit allemaal aan #vogeltrek gaat opleveren de komende dagen!”
Ook radarkaartjes van de vogeltrek boven Nederland geven een kijk op de vlucht bewegingen weer. RADAR 1: What an increadible bird migration night!! On one of our bird radars in SE-Netherlands you'll see them moving SW. Computer hardly can't track all of the birds, #birdmigration, RADAR 2: Vanavond een van de eerste vogeltrekgolven op onze vogelradars te zien. Keurig NO; in linker bovenhoek de vlieghoogte (>150m), kleur geeft klein (geel) of grote (rood) vogels aan. Weerradars als vogelradars voor de luchtmacht: https://www.knmi.nl/producten-en-diensten/verhalen/weerradars-als-vogelradars-voor-de-luchtmacht
De eerste Tjiftjaf gehoord
Eind deze week Kijk ik uit naar de eerste Tjiftjaf. Gisterenmorgen fietsend op weg naar de Natuurtuin hoorde ik de ‘tweelettergrepige’ zang van de eerste Tjiftjaf dit jaar. Als ik langs de tuin kom, hoor ik de grijsgroene zanger, al van verre die heeft al een plekje gevonden. Een makkelijker vogelgeluid is er bijna niet: het tjif-tjaf van de tjiftjaf. Het is weer te horen! Enkele vogels die het er op gewaagd hebben hier de winter door te brengen, zijn al twee weken bezig met hun getjif en getjaf. Maar de meeste moeten nog komen, ’s nachts vliegen ze uit Spanje, Portugal en Marokko naar het noorden. De tjiftjaffen waren vorig jaar rond deze tijd alweer terug, maar de reis kan flink beïnvloed worden door het weer. De noordenwind heeft nu voor wat vertraging gezorgd. Maar er zijn nog velen onderweg, en binnen twee weken miegelt het in bosjes weer van de tjiftjaffen.
Bruine kikkers
Wanneer ik de vogeltelronde loop hoor ik op de achtergrond een laag bromgeluid van de parende Bruine kikkers. Als we even staan te kijken naar de grote aantallen in de poel springen nog steeds van alle kanten naar het voortplantingswater. De Tjiftjaf: https://www.derobbert.nl/onderzoeksnieuws-index/onderzoeksnieuws-februari-2022/
Natuurorganisatie Stichting RAVON zoekt tellers:
Doe mee met de kikkerdriltelling: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=30496 15-MRT-2023 - Je hoeft niet te wachten tot Pasen met eieren zoeken: RAVON organiseert van 17 tot en met 26 maart namelijk de Landelijke Kikkerdriltelling! Je kunt kikkerdril tellen in je eigen tuinvijver, maar het mag natuurlijk ook buiten je tuin, in stadsvijvers, poelen of sloten. De kikkerdriltelling wordt jaarlijks georganiseerd via Tuintelling.nl.
Kikkerdril:
Wist je dat kikkers beschermde dieren zijn? Je mag ze dus niet vangen en mee naar huis nemen. Je mag wel kikkerdril vangen en de eitjes thuis laten uitkomen. Je kan dan heel mooi de ontwikkeling zien van kikkerdril via kikkervisje naar kikker.
WiLL's NATUUR VERHAAL KIKKERS in de sloot, VOLOP KIKKERDRIL?
-12-03-2015) De laatste dagen, super zonnig weer. De temperaturen lopen dagelijks op -naar een dusdanige waarde- dat de heikikkers doet besluiten wat aan de voortplanting te doen. Wanneer je een vennetje bezoekt hoor je een laag sonoor blubberend geluid. Het hele heikikkerkoor heeft het voorjaar in de ‘bol’. Even later loop ik langs de plas, gelijk duiken alle solo- en bruine kikkerparen onder de waterspiegel. Ik zie dat er overal kikkereitjes (‘kikkerdril’) drijven tussen de waterplanten en het talrijke aanwezige pijpenstrootje. Geleiachtige ei klompen drijven in het water, bijna net onder het oppervlak. Als ik de eitjes bekijk zie ik dat er hele kleine en grote eitjes zijn. Wanneer de ‘kikkerdril’ even in het water drijft, zwellen de geleiachtige bolletjes op tot knikker grootte. De zwarte kern is de vrucht het embryo. Als je goed kijkt is de celdeling al in volle gang. De kikkereitjes zijn gevoelig voor schimmels. Ook de waterkwaliteit is van invloed op het ‘wel slagen’ van jongbroed. Het heeft dan ook geen zin om kikkerdril over te zetten naar een andere poel of vijver. De kans is groot dat het ‘nieuwe water’ niet geschikt is. Uit de eieren komen na enige dagen tot weken –afhankelijk van de buiten- en watertemperatuur- de larven (kikkervisjes) te voorschijn. De larven worden ook wel dikkopje, genoemd. Deze jonge larven leven eerst in het water, en voeden zich de eerste dagen met algen en plantaardig materiaal. Dan treedt de metamorfose in. De larven krijgen pootjes en de kieuwen verdwijnen. Na de longvorming, bevinden ze zich zowel in het water, maar ook op het land. Weldra zullen ze opgroeien tot kleine kikkertjes. Ze hebben nog een hele zomer voor zich, om op te groeien tot een volwaardige Bruine kikker.
Vrijwilligers zetten duizenden amfibieën de weg over: https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/vrijwilligers-zetten-duizenden-amfibieen-de-weg-over
Is Nederland klaar voor de lynx? ARK Rewilding Nederland
12-MRT-2023- De Lynx is, voorzichtig, in aantocht. Herintroducties in onder andere Duitsland, Polen en Zwitserland hebben deze grootste wilde-kattensoort weer teruggebracht in de West-Europese natuur, nadat hij door menselijk toedoen uit onze streken was verdwenen. Met meer spontane bosontwikkeling vergroten we de kansen voor de lynx in Nederland. In de Duitse Harz en het Paltserwoud staan de tellers inmiddels op 55 respectievelijk 25 dieren. Als Nederland werkt aan meer natuurlijk bos, zal de soort z'n weg hierheen ook kunnen gaan vinden. We analyseerden langs welke routes Lynxen hun weg naar Nederland zouden kunnen vinden op basis van eigenschappen van het landschap in de tussenliggende gebieden.
WiLL's NATUUR VERHAAL
GROOTSTE KATACHTIGE, BOVENAAN DE HIËRARCHIE VAN EUROPA. 27-03-2014) Het is alweer bijna 7 jaar geleden dat Europa laatste wilde rundersoort de Wisent (bison bonasus) in het Nederlandse duin natuurgebied De Kraansvlak werd losgelaten. In de laatste uitzending van Vroege Vogels –zondag 23-03-2014- is gepleit dat de Europese nerts (Mustela lutreola) weer in Nederland zijn intrede doet. In Duitsland is de nerts inmiddels al op een paar plekken teruggebracht. Ook voor de Lynx gaan -evenals ivm de terugkeer van de Wolf (Canis lupus) op eigen kracht- al langer stemmen op om deze grote katachtige ‘op hoge poten’ te herintroduceren in de Nederlandse natuurreservaten. De Europese Lynx is niet alleen de grootste van alle Lynxsoorten maar heeft ook het meest wijdverspreide leefgebied van alle in het wild levende katachtigen.
Algemeen:
De Euraziatische Lynx (lynx Lynx) is de grootste katachtige van Europa en duidelijk herkenbaar aan de oorpluimpjes en de bakkebaarden. Onduidelijk is of de soort vroeger in Nederland voorkwam, maar waarschijnlijk is het wel. Op vele plaatsen in Europa geherintroduceerd. Historisch: De Euraziatische lynx, soms ook wel ‘los’ genoemd, is een middelgrote katachtige die in het Laat-pleistoceen ook in ons land voorkwam. Waarschijnlijk leefde er tot in de middeleeuwen een stabiele populatie, maar daarna verdween de soort van ons grondgebied. Nu: De lynx kwam vroeger in bijna alle grote bosgebieden in Europa en een groot deel van Azië voor. Door de jacht en verdrijving uit hun leefgebied zijn deze katten met hun kenmerkende oor pluimen tegenwoordig vrij zeldzaam geworden. Ze leven voor alsnog in afgelegen bergstreken met wat kreupelhout. In enkele bossen in West-Europa zijn opnieuw lynxen uitgezet. In Nederland is voor alsnog niet voldoende aaneengesloten bos voor een herintroductie. Bedreiging en bescherming: De Lynx heeft geen natuurlijke vijanden, er is wel concurrentie met de Wolf. De Lynx is in de meeste Europese landen waar deze soort voorkomt geheel of gedeeltelijk beschermd. Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van herintroductie van lynxen in Nederland. Geschikte gebieden zouden de Utrechtse heuvelrug, Limburg, Veluwe en de Oostvaardersplassen kunnen zijn. Voorwaarde is aansluiting met andere leefgebieden en corridors van bos zodat populaties in verbinding kunnen staan met andere Europese populaties. Lynxen jagen bij voorkeur vanuit een hinderlaag.
Kenmerken:
Belangrijke kenmerken Lynx; Afmetingen: lengte kop-romp: 70 – 150 cm, lengte staart: 15-25 cm, gewicht: 14-26 (38) kg. Oren zijn groot en hebben lange donkere oor pluimen. De snorharen zijn lang en lichtgekleurd. De ogen zijn licht en de neusspiegel bruinig. Geluid: De lynx maakt meestal geen geluid. In de paartijd kunnen gedempte snorrende geluiden tot een luid geschreeuw (wat vaak ’s nachts gebeurt en lijkt op het krolse geluid van huiskatten) te horen zijn. Waarnemen: Kans op waarneming is bijzonder klein. Uitwerpselen en vooral sleepsporen zijn opvallender. In het uiterste zuiden van Limburg net als in de Eifel, Ardennen en de Voerstreek worden Lynxen waargenomen. Toelichting bij foto: Opname ‘uitzonderlijk gedrag’ is overdag -in namiddag gemaakt- in een klein dierenpark, gelegen dicht bij de woonomgeving. Afgedrukt, terwijl de lynx zijn ‘parings’roep ten gehore bracht en zijn kop draaide richting de camera met 300mm tele-zoomlens.
Info Bron: ARK, Zoogdier-NL en Geologie van Nederland) http://www.geologievannederland.nl/fossielen/zoogdieren/lynx
Vanmorgen; twee Natuur-kids op bezoek in de Natuurtuin.
Vanmorgen kwamen twee kits op bezoek met een prachtig boek over allerlei insecten. De meesten van ons griezelen als ze deze kriebelbeestjes zien. Lees je over hun leefgewoonten leest kijk je met een andere blik naar deze ook kleurrijke insecten. Heb de Natuur-kids nog gewezen op de zang van de Tjiftjaf die nu te horen overal zingend. Heb hun gevraagd om later in het seizoen nogmaals langs te komen, dan kunnen we samen gaan zoeken in de bloeiende natuurtuin naar de insecten die afgebeeld zijn in hun informatieve insectenboek.
Samenvatting boek:
Vind jij al die kleine kriebeldiertjes ook zo boeiend? Deze handige gids bevat alle informatie die je nodig hebt om de insecten die je pad kruisen te herkennen. Als je ze in een insectenkijker doet, kun je ze dankzij het vergrootglas van heel dichtbij bestuderen en daarna weer vrijlaten in de natuur! Heb je aan de hand van de identificatievragen ontdekt om welk insect het gaat? Dan lees je in dit boek ook nog hoe de diertjes leven, wat ze graag eten, waar en wanneer je ze kunt vinden, en nog veel meer. Tot dan, en nu... op stap in de natuur! Veel plezier!
Verkiezing INSECT VAN HET JAAR 2023
De 5 kandidaten: De Wc-motmug - Clogmia albipunctata Het Goudoogje - Chrysoperla carnea s.l. De Beverkever - Platypsyllus castoris De Boskakkerlak - Ectobius sylvestris De Gewone tweevleugel - Cloeon dipterum. Het is vanaf 19 maart 2023 mogelijk te stemmen op jouw favoriete insect. De winnaar zal de rest van het jaar op allerlei manieren extra aandacht krijgen. Vorig jaar was de Waterschorpioen insect van 2022. Doe mee en bezoek de website: https://insectvanhetjaar.org/verkiezing/#:~:text=Daarom%20het%20project%20Insect%20van,allerlei%20manieren%20extra%20aandacht%20krijgen.
Metamorfose; van 'huidige' tuin naar een 'groene' tuin Anno 1950
Vorige week -(NATUURJAAR 10) - een illustratie geplaatst; de metamorfose van het ‘huidige’ landschap, door te ‘vergroenen’ krijg je meer biodiversiteit, planten en dieren. Deze week de verandering van een huidige ‘kale strakke’ tuin naar een ‘groene tuin anno 1950’ met een rijk insectensoorten leven.
-Jaren 50 tuin; Moestuinstrook diversiteit aan (natuurlijke) beplanting en kruiden. Open bestrating, waterpartij, rotstuin en schaduwrijk door bomen. Weelderige bloementuin, Metamorfose van insectensoorten.
-Jaren 70 tuin; Moestuinstrook, looppad van klinkers en beplanting langs looppad. Geringe soorten insecten: Bijen en Hommels, Vlinders en Kevers.
-Huidige tuin; eenzijdige beplanting, paar plantensoorten, gevolg enkele insectensoort. Vaak zijn ook tegels en grind toegepast, met als gevolg water te kort, opwarming, geen leef klimaat. Start nu; de metamorfose; van je ‘huidige’ tuin naar een ‘groene’ tuin. 10 voordelen van de buurt vergroenen: https://www.buurkracht.nl/voordelen-groen/
Handen uit de mouwen
De vlinderstruik, buddleja davidii, is een zeer populaire struik die in veel Europese tuinen staat. Het koolwitje, de citroenvlinder, atalanta, maar ook vele andere vlinders en insecten zijn dol op de struik. VOORJAAR: je een vlinderstruik verzorgt, snoeit en over populaire soorten die je in je tuin kunt planten.
Tuinieren voor vlinders:
De vlinderstruik is een plant uit de helmkruidfamilie. In Europa is de soort vooral als tuinplant in gebruik, maar de plant komt ook verwilderd voor. De struik kan enige maar geen zeer strenge vorst verdragen, bij circa -15 °C kan de plant sterven. De plant wordt vlinderstruik genoemd omdat hij vlinders aantrekt. De zoetgeurende plant bloeit van juli tot september en wordt dankzij de seringvormige bloemen ook wel herfstsering genoemd. De bladverliezende heester voelt zich thuis in iedere tuin. De vlinderstruik kan wel tot drie meter hoog worden. Op de markt zijn allerlei kweekvormen, ze verschillende in hoogte en bloeitijd per maand verkrijgbaar. https://www.directplant.nl/tuintips/vlinderstruiken-planten/
VOORJAAR; Snoei nu de vlinderstruik
Hij is er in vele vormen, kleuren en hoogten: de vlinderstruik. Een plant vol nectar en daarmee een goede voedselbron voor vlinders. Maar voor welke vlinders dan, wanneer moet je de struik eigenlijk snoeien en wat kan je nog meer doen voor de vlinders in je tuin? https://www.vlinderstichting.nl/actueel/nieuws/nieuwsbericht/tuinieren-voor-vlinders-snoei-nu-de-vlinderstruik
Broedseizoen 2023 is begonnen, honden aan de lijn
Na een zachte winter zijn de eerste lentebodes al volop te zien: de paddentrek is begonnen, de lentebloemen zijn volop in bloei en vogels maken zich op voor het broedseizoen. De toegenomen voorjaarsdrukte en publieke interesse in de natuur kan tijdens het broedseizoen voor problemen zorgen. De gezamenlijke natuurorganisaties waaronder Het Limburgs Landschap vragen bezoekers daarom om rekening te houden met kwetsbare dieren in natuurgebieden.
Natuur is open
De meeste wandelpaden zijn zo aangelegd dat er voldoende rustgebied overblijft waar wilde dieren zich kunnen terugtrekken en tegelijkertijd genoeg ruimte overblijft voor wandelaars, fietsers en ruiters om van de natuur te genieten. Geniet van de natuur, maar betreed het thuis van de dieren en planten met respect.
Het broedseizoen duurt formeel van 15 maart tot 15 juli.
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Winter, van het Jaar 2023, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2023-10, Maart: Lente in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Kwartaalseizoen LENTE; Voorjaar start, Vlinderstand 2023 en Tel mee!, De Wilde tuin NRC Jaaronderzoek, Groenbeheerplan en Minder maaien meer biodiversiteit, Ontluikende boomknoppen en AZ-gids voor Britse bomen, Stem Natuurlijk, Onderzoek Sloot en Plas (5) NTR,
Zaterdag (2023-03-11), De definitieve uitbundige start van de LENTE laat nog wel even op zich wachten. Al zie je wel dat voorzichtig verschillende struiken- en boombladknoppen beginnen uit te lopen. Begin deze week nachtvorst en een paar dagen achtereen (natte) sneeuwval. Het eeuwen oude gezegde ‘Maart roert zijn staart’ de weerspreuk is weer eens van toepassing. Vorig weekeind, een bezoek naar de jaarlijkse bijeenkomst van de 40 jarige Vlinderstichting, boeiende sprekers, geest verruimende lezingen en mooie film beelden. Het blijft noodzaak om de ‘vinger aan de pols te houden’ gezien de toekomst. Lees de ontwikkelingen -download de Vlinderstand 2023- in Nederland en daarbuiten in Europa. De Vlinderstichting is een Nederlandse natuurbeschermingsorganisatie op het gebied van vlinders en libellen.
DE WILDE TUIN NRC>Jaaronderzoek
Wat gebeurde er in tuinen in Nederland wanneer je een leeg stukje van de tuin een jaar lang niet aanraakt? Deelnemers aan De Wilde Tuin hebben een jaar lang foto’s genomen van beesten en planten in hun vierkante meter ongerepte tuin. Wat valt op? ALLES OVER DE WILDE TUIN: https://www.nrc.nl/index/de-wilde-tuin/ ‘Binnen die vierkante meter krioelt het van het leven’: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/03/03/binnen-die-vierkante-meter-krioelt-het-van-het-leven-a4158461 ‘Een jaar waarnemingen in de wilde tuin’: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/03/03/een-jaar-waarnemingen-in-de-wilde-tuin-a4157520
In het Groenbeheerplan ‘Natuurtuin De Robbert’ is een uitvoerregel opgenomen voor het Graslandbeheer. Het graslandbeheer dat erop gericht is om met weinig ingrepen maximaal de biodiversiteit te ondersteunen, een van de uitgangsregels; “Hiervoor maaien de graslandjes twee keer per seizoen en wordt het maaisel afgevoerd. Er wordt niet bemest of gezaaid. Het graslandbeheer is er op gericht om met weinig ingrepen maximaal de biodiversiteit te ondersteunen. Enkele kleine stukken een extra maaibeurt (overgang juli/augustus). Het gaat om voormalige tuingrond met erg veel meststoffen en eenzijdige begroeiing”. Lees de uitgangsbeheerregels en doelstellingen voor grasland er eens op na: https://www.derobbert.nl/groenbeheer/uitleg-graslandbeheer/
Gevarieerde groei en kleur 'door diverse Veldbloemsoorten
Minder maaien: méér vogels en insecten, een nieuwe Look voor uw gazon. Deze week las ik dit onderstaande artikel, meer biodiversiteit in uw gazon; Maai uw gras minder vaak. Dat bespaart tijd én u maakt een groot verschil voor de natuur in uw tuin. Een klassiek gazon heeft nauwelijks natuurwaarde. Meestal wordt het ingezaaid met een paar grassoorten die goed tegen het vele maaien en platlopen kunnen. Steekt een bloem zijn kop op, dan wordt die er vaak zo snel mogelijk uitgestoken. Geen nectar dus, geen insecten, nauwelijks bodemleven, kortom: een soort groene woestijn.
1- Alder: Els, 2- Ash: Es, 3- Bech: Beuk, gewone beuk, 4- Black poplar: Zwarte populier, 5- Blackthorn: Sleedoorn, 6- Cherry: pruim, 7- Conmon live: Hollandse linde. 8- Eider: Vlier, 9- English oak: Eik, 10- RG Fas Coica: Kers, 11- Goat willow: Wilg (katjesstruik), 12- Grey poplar: Witte populier, 13- Hawthorn: Meidoorn, 14- Hazel: Hazelaar. 15- Horse chesnut: Paardenkastanje, 16- Hornbeam: Haagbeuk, 17- ionden plane: Plataan, 18- Norway maple: Esdoorn, 19- Osier: Gewone wilg, 20- Red horse chesnut: paardenkastanje, 21- Rowan: Lijsterbes. 22- Silver birch: Zilver berk, 23- Sweet chesnet: Tamme kastanje, 24- Sycamore: Gewone esdoorn, 25- Turkey oak: Turkse eik. Mos eik, 26- Walnut: Walnoot, 27- White poflar: Witte abeel, 28- Wych elm: Iep.
Welke weide en waar?
Bepaal om te beginnen welke delen van het grasveld u op natuurlijke wijze wilt of kunt laten groeien. Ook een gedeelte is winst, al is het maar een strook van een meter. Zelfs minder vaak maaien helpt, of het instellen van uw maaier op een hogere maaistand. Er zijn vervolgens drie verschillende opties als u de overstap wilt maken naar een natuurlijk grasveld. Wat u ook kiest, probeer een aantal jaren bij dezelfde keuze te blijven, zodat de planten zich kunnen uitzaaien en er zich een klein ecosysteempje kan vormen.
De tijdelijke weide: Op beginnersniveau laat u (een deel van) het gazon in mei en/of juni een maand lang met rust. U doet niets in die periode en laat op natuurlijke wijze groeien wat groeien wil. De andere maanden maait u zoals gebruikelijk. Hierdoor kunnen paardenbloem, madelief en klaver bloeien.
De lenteweide: Als u een grotere impact wilt hebben op de natuur, maai uw gazon dan helemaal niet tot begin juli. Maai vervolgens zoals gewoonlijk totdat het gras in de late herfst stopt met groeien. Dit is het soort ‘weiland’ met een gele deken van paardenbloemen, waar u voorjaarsbloeiende bollen zoals sneeuwklokjes, krokussen en vroege narcissen kunt planten.
De zomerweide: Maai uw gazon een keer eind maart of begin april en laat het dan tot augustus of september met rust. Dan maait u een of twee keer tot het einde van het herfstgroeiseizoen. Dit past bij bloemen zoals margriet, duizendblad en rolklaver.
Wild, maar verzorgd: Vindt u het er wat onverzorgd uitzien, zo’n wild, natuurlijk grasveld in wording? Dan kunt u bijvoorbeeld een rand maaien rond blokken langer gras, of paden door het midden. Dat oogt mooi. Dit kunnen rechte paden zijn, gebogen paden of zelfs een mini-doolhof als u een grote tuin heeft.
De Vlinderstichting raadt aan om stukken grasland on gemaaid te laten overwinteren om overwinterende insecten te sparen. Op geschikte plekken laten we stroken grasland “overwinteren”.
10 soorten, Onmisbare wilde bloemen voor je bloemenweide: https://www.gardenersworldmagazine.nl/groene-school/biodiversiteit/wilde-bloemen-voor-bloemenweide/
Ontluikende boomknoppen
Aan het begin van de lente staan de bomen en struiken op het punt om uit te lopen. De eerste bloeiwijzen en knoppen verschijnen aan de takken en elke dag wordt het groener. Een arboretum is een bomentuin waar allerlei verschillende soorten bomen en struiken bij elkaar verzameld staan. Van elke soort staat er in principe één, zodat je zo veel mogelijk verschillende bomen en struiken bij elkaar kunt bewonderen. In het arboretum staan wel duizend verschillende soorten planten, met bloemen en knoppen in allerlei vormen en kleuren. We zijn benieuwd hoeveel soorten jij herkent! De boomsoorten nader bekeken in de AZ-gids voor Britse bomen, van inheemse soorten tot genaturaliseerde en wijdverbreide soorten; https://www.woodlandtrust.org.uk/trees-woods-and-wildlife/british-trees/a-z-of-british-trees/ https://binnenstebuiten.kro-ncrv.nl/buitenleven/hoe-herken-je-boomknoppen
Stem Natuurlijk!
Op woensdag 15 maart 2023 a.s. gaan we opnieuw naar de stembus. Je mag dan weer je stem laten horen voor de samenstelling van Provinciale Staten en de waterschappen.
De provinciale- en waterschapsverkiezingen zijn hét moment om te kiezen voor een duurzaam, natuurinclusief Brabant. Hieronder vind je campagnematerialen die je kunt gebruiken op jouw eigen sociale media, in je nieuwsbrief of voor je raam om iedereen in je omgeving op te roepen te stemmen voor de natuur. Samen laten we de stem van de natuur door heel Brabant klinken! Klik op de link: https://www.brabantsemilieufederatie.nl/verkiezingen/
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten aan het begin van de Lente, van het Jaar 2023, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2023-09, Maart: Lente in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Kwartaalseizoen LENTE; 40 jaar Vlinderbescherming, Onderzoek, Sovon project MUS Duiven, Zuidelijke Libellen Sloot en Plas (4) NTR, Bodemdieren onder het maaiveld (Film), Laat je ‘Natuurlijke’ stem horen! en Noorderlicht.
Vrijdag (2023-03-04), Een midweekse start van een nieuw kwartaalseizoen -volgens de klimatologische indeling- de LENTE begon op 1 maart en duurt dit seizoen tot en met 31 mei. Zo kunnen seizoenen beter met elkaar vergeleken worden. De astronomische lente begint in Nederland en België op maandag 20 maart. Ook de verschillende natuur (tel) organisaties komen nu uit hun ‘winter’ rust. Vooraf aan het telseizoen worden lezingen, opfriscursussen en landelijke (instructie)dagen georganiseerd. Vandaag ben ik niet lijfelijk in de Natuurtuin aanwezig, ben aanwezig op de 40 jaar Jubileum Landelijke Dag van De Vlinderstichting.
40 jaar vlinderbescherming 4 maart landelijke dag
Elk jaar organiseert De Vlinderstichting een dag voor donateurs en alle andere mensen die van vlinders en libellen houden. Plaats van handeling: de Junushoff in onze thuisbasis Wageningen. Gisteren een gevarieerd programma waarin uiteraard ruim aandacht werd besteed aan ons 40-jarig bestaan. 2023 is een feestjaar: De Vlinderstichting bestaat veertig jaar. Dat betekent dat we al veertig jaar vlinders beschermen. Vaak met succes, maar soms ook met frustratie. Diverse presentaties zullen dan ook in het teken hiervan staan. Het wordt weer op een dag vol boeiende sprekers en mooie beelden. Ook dit jaar de nieuwe Vlinder- en Libellenstand Project: Vlinders in de schoolklas.
VLINDERFLARDEN wekelijks
Titia Wolterbeek is directeur van De Vlinderstichting. Naar aanleiding van de vlinderkalender 2019 schrijft zij elke week een vlinderflard: haar ervaring of overpeinzing bij de vlinder van de maand met daarbij een tekening van Marjolein Bastin.
VLINDERFLARDEN week 10
Wat ik het leuke vind aan het bont zandoogje is dat hij zo braaf doet wat je (ik) van hem verwacht. Zijn vleugelpatroon verraadt waar je hem kunt vinden: op lichte, zonnige plekjes in het (donkere) bos. En daar zit hij dan ook. Meestal is het één mannetje dat daar zijn territorium verdedigt tegen andere mannetjes. En omdat hij door het hele land voorkomt en vanaf het vroege voorjaar tot de late zomer op zonnige dagen vliegt, ook wanneer het niet heel warm is, kun je er altijd op vertrouwen dat hij je daar verwelkomt. Daar verheug ik mij nu al op! volgende week, Klik op weblink: https://www.vlinderstichting.nl/actueel/vlinderflarden
Sovon project MUS, Vogels in jouw leefomgeving
Al meer dan 15 jaar tel ik mee in het Sovon project Meetnet Urbane Soorten (MUS). Begin van het jaar 3x vogelstellen -in de maanden april, juni en juli- volgens een route met vaste telpunten. Jaren achtereen levert dat een hoeveelheid aan (vogelsoorten) digitale informatie op. Onlangs schreef ik een stukje over de -Duiven (Columbidae) soorten in je leefomgeving- voor de website NATUURJAAR 2023-07. Deze week (toevallig?) in de Nieuwsbrief ‘Sovon Actueel’ een wetenschappelijke benadering over de Duivensoorten in NL, een conclusie gebaseerd op de resultaten van de jarenlange tellingreeksen. Klik op de weblink: https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zomertortel De zomertortel, vroeger bekend als tortelduif, is een lange-afstandstrekker uit de familie van de duiven. Het is de enige Europese duivensoort die 's winters ten zuiden van de Sahara verblijft. De soort broedt in bosschages, houtwallen, bosranden, boerenerven en fruitboomgaarden in de buurt van landbouwgebieden.
Duiven in het dorp
28 februari 2023 Albert de Jong Nieuwsbrief Sovon Actueel In het Meetnet Urbane Soorten worden broedvogels van dorp en stad gevolgd vanaf 2007. De duif staat voor liefde en vrede, maar sommige mensen zien duiven liever gaan dan komen. Hoewel je dat niet direct van ze afziet behoren ze tot de slimste vogelsoorten. In Nederland broeden vijf soorten duiven: de Houtduif, Holenduif, Turkse Tortel, Stadsduif en Zomertortel. Van deze soorten komen er vier voor in bebouwd gebied. De Houtduif en Holenduif zijn in de vorige eeuw als typische bosbewoner geswitcht naar halfopen agrarisch en urbaan gebied als belangrijkste broedhabitat. De soorten die in Nederland broeden hebben een lang broedseizoen en kunnen meerdere legsels produceren. Het voedsel bestaat uit zaden en groen (knoppen, blad en jonge scheuten) en Stadsduif en Houtduif zijn ook niet vies van rondslingerende etensresten. Jongen worden de eerste week gevoed met 'duivenmelk' uit de krop van de ouders. Houtduif en Holenduif kunnen voedselvluchten maken over meerdere kilometers naar gebieden buiten het urbaan, zoals pas geoogste graanakkers.
Meer of minder duiven?
In 2022 zijn tijdens de drie tellingen doorgegeven: Houtduif 45.160 ex, Turkse Tortel 13.725, Stadsduif 9.230 en Holenduif 1.640. De Houtduif heeft ook de ruimste verspreiding in 872 postcodegebieden, terwijl de Holenduif de laagste presentie had met 372 gebieden. Naast deze duiven worden jaarlijks ook enkele Zomertortels en Lachduiven gemeld in MUS. De Stadsduif en de Turkse Tortel laten een lichte afname zien, de Houtduif is al jaren stabiel en de Holenduif is de enige die licht toeneemt landelijk in MUS (figuur 1). Dus grofweg nemen de aantallen af. De soorten hebben landelijk in het zuiden en midden van het land hogere dichtheden dan in het noorden (Vogelatlas).
Waar heb je de meeste duif?
MUS is een punttelling en de locatie van elk punt kan gekoppeld worden aan een type wijk (figuur 2). De Stadsduif is de meest urbane duivensoort en gedijt het beste in oude en gesloten wijken. De Houtduif komt in alle wijktypes voor, zonder grote onderlinge verschillen; open wijken, met iets meer groen, zijn net iets populairder. De Holenduif is de minst algemene duif van de vier. In urbaan broedt deze soort vooral in grote gebouwen. De Turkse Tortel komt het meest voor in woonwijken en in park en bedrijventerrein zijn de aantallen lager. Het meeste duif tref je aan in oude wijken en gesloten wijken. Stadsduif en Houtduif zijn daar het meest prominent aanwezig en daardoor bij een deel van de menselijke bewoners het minst populair door geluid en poep. Beide soorten nemen niet toe (stabiel en afname) en de Turkse Tortel neemt ook af, dus de kans op iets minder duif in de toekomst is aanwezig. Maar er valt nog genoeg te genieten. De eerste duivenparen liefkozen elkaar alweer en broeden op een krakkemikkig nestje en tot na de zomer nog nieuwe legsels. Bewondering is eigenlijk meer op zijn plaats voor de duif. Meetnet Urbane Soorten (MUS) info: https://www.sovon.nl/tellen/telprojecten/meetnet-urbane-soorten-mus Stadsvogelindicator: Hieronder vind je meer informatie over de verschillende vogelgildes en wijktypes: http://www.stadsvogelindicator.nl/
Onderzoek Sloot en Plas in Natuurtuin (4)
Zuidelijke LIBELLEN in opmars, Zuidoost Brabant: Dit keer alvast een observatie tip voor het aankomende Libellenseizoen. Door de steeds oplopende temperaturen in de zomermaanden de laatste jaren, zijn we ongemerkt beland in de klimaatopwarming. Daardoor trekken steeds meer Zuidelijke levende Libellensoorten naar ons land. Al een aantal jaren kennen we de Vuurlibel -begin 2005- nu is de soort vrij algemeen In Nederland.
Massale voortplanting zadellibel in Nederland en België
Donderdag 23 februari 2023: De Zadellibel is een Zuid-Europese Libel, die zelden in ons land werd gezien. In juni 2019 was er echter een invasie van de Zadellibel in Nederland en België. Dit resulteerde in veel waarnemingen op verschillende locaties, maar ook de allereerste voortplanting van de Zadellibel op allerlei plekken in beide landen in de zomer van 2019. Nu is er een artikel over verschenen. Zadellibellen (Anax ephippiger) zijn uitstekende vliegers en zijn vrij algemeen in de droge streken van Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Daar planten ze zich voort in droogvallende plassen of in tijdelijke plasjes die ontstaan na de geringe regenval. Omdat de habitat maar kort beschikbaar is, verloopt de larvale ontwikkeling vrij snel en trekken ze in de regel weg van hun voortplantingsbiotoop, waarbij ze zeer grote afstanden kunnen afleggen en waarbij ze ook ’s nachts vliegen. In ons land: De levensduur van een imago (volwassen insect, red.) bedraagt al snel vele maanden waarbij ze zelfs een jaar oud kunnen worden. De laatste tien jaar wordt de zadellibel elk jaar in ons land gezien en dat zijn meestal waarnemingen van volwassen dieren in de kustregio.
Zadellibel
ZADELLIBEL/ ANAX EPHIPPIGER (Voorkomen NL= Zeer zeldzaam) De Zadellibel is een zwerver uit Afrika. In het zuiden van Europa zijn wel enkele populaties bekend maar in Nederland was nog geen voortplanting vastgesteld. In 2019 was de grootste influx van deze soort in Nederland, met op sommige locaties wel tientallen individuen. Opvallend was dat de eerste waarnemingen in het binnenland waren terwijl ze meestal langs de kust gezien worden. Op diverse plekken door het land is voorplanting waargenomen en op enkele plekken zijn ook verse imago's van deze soort gevonden, een primeur voor Nederland en noordwest Europa. De Zadellibel is de kleinste Anax van Europa en qua grootte te vergelijken met een Vroege glazenmaker (Aeshna isoceles). Door het blauwe 'zadel' op S2/S3 zijn de mannetjes van deze soort te verwarren met de Zuidelijke keizerlibel (Anax parthenope) maar de bruin/gele ogen en de gele onderkant van het borststuk zijn onmiskenbaar. Ondiepe en deels droogvallende wateren met weinig begroeiing hebben de voorkeur, de larven van deze Afrikaanse soort ontwikkelen zich in 2 tot 3 maanden. Vliegtijd: Januari t/m December. De laatste jaren zijn in de omliggende (natte) natuurterreinen in het Zuidoosten van Brabant steeds meer migrerende zuidelijke Libellensoorten waargenomen mede dank zij het opwarmende klimaat. Let op: bij het waarnemen in het veld en vaststellen van de Zadellibel. Verwisseling mogelijk van op elkaar gelijkende soorten; Grote keizerlibellibel, Zuidelijke keizerlibel etc.
Bodemdieren, Onder het maaiveld
Regelmatig berichtten we over de jaarlijkse onderzoeken naar Bodemdierdagen. Nu draait er deze week in de bioscoop een film: ‘ONDER HET MAAIVELD’. Leer van nabij tal van soorten bodemdieren kennen in hun ondergrondse donkere habitat en beleef hoe ze samenleven in de microkosmos. Een gezonde grond bevat miljarden bacteriën, meters aan schimmelnetwerken en duizenden diersoorten. Het vormt de basis voor een gezonde leefomgeving, duurzame voedselproductie en het tegengaan van klimaatverandering. De makers van De Nieuwe Wildernis en De Wilde Stad gaan ondergronds. De film Onder Het Maaiveld maakt het ongeziene gezien. De film inspireert en verwondert en geeft inzicht in de bodem. Naast de wereld boven de grond bevolkt door planten, insecten en vogels, maar vooral door mensen, bevindt zich een tweede wereld: een ondergrondse gemeenschap van wortels, larven, wormen, schimmels, bacteriën, amoeben en geleedpotigen.
Het bestaan van deze wereld zal niemand verrassen, maar dat al het leven in die microkosmos druk met elkaar communiceert is ronduit verbazingwekkend. Er zitten meer levende wezens in één theelepel gezonde grond dan er mensen op aarde zijn. We staan op het punt om een grootste draai te maken in de geschiedenis van onze omgang met de natuur en onze bodem. We moeten wel. Boeren moeten om, consumenten moeten verstandiger leven, de industrie moet anders. Maar hoe pakken we dat aan? Hoe leren we verstandiger omgaan met onze bodem?
De film Onder het maaiveld laat zien wat er in het groot moet gebeuren door te focussen op de wereld om ons heen en de fascinerende wereld direct onder onze voeten. Eigenlijk heel bijzonder dat we elke dag over de natuur heen kijken die de basis vormt van ons bestaan op aarde. Trailer film, klik op de link: https://www.onderhetmaaiveldfilm.nl/ You Tube: (65) Trailer film Onder het Maaiveld - YouTube
Ik stem natuurlijk
Op woensdag 15 maart 2023 gaan we opnieuw naar de stembus. Je mag dan weer je stem laten horen voor de samenstelling van Provinciale Staten en de waterschappen. De provinciale- en waterschapsverkiezingen zijn hét moment om te kiezen voor een duurzaam, natuurinclusief Brabant. Hieronder vind je campagnematerialen die je kunt gebruiken op jouw eigen sociale media, in je nieuwsbrief of voor je raam om iedereen in je omgeving op te roepen te stemmen voor de natuur. Samen laten we de stem van de natuur door heel Brabant klinken! Klik op de link: https://www.brabantsemilieufederatie.nl/verkiezingen/
Noorderlicht
Afgelopen week, een bijzinder fenomeen: NOORDERLICHT te zien in Noord-Brabant. Nooit eerder heb ik in het zuiden van Nederland zulk fraai 'dansend' #poollicht kunnen vastleggen een uniek moment! Reactie van Fotograaf; Wouter van Bernebeek
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Winter, van het Jaar 2023, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.