Bericht van Onderzoeker Will, juli 2024

Onderzoeker Will is op expeditie naar Denemarken en Zweden.

In september verwachten we hem terug!

NATUURJAAR 2024-24 juli: Zomer in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: ZOMER juli 2024: Deze week in de NTR: Huiszwaluwen brengen de jongen groot, Verslag Nationale Nachtvlindernacht 2024, Nachtvlinders en een stroboscoop, Jonge salamanders verlaten hun geboorteplek, Zelf een IVN Tuiny Poel of Vijver aanleggen? WiLL’s Media rubriek Video: De Europese Otter en Het is ZOMER in het Natuurgebied de Bundertjes.

Zaterdag (2024-07-13), Vanmorgen gaan we opzoek naar jonge salamanders in de poelen zij verlaten hun geboorteplek. In het kader van ons Ravon (fuiken) onderzoek in de Natuurtuin.

Huiszwaluwen brengen de jongen groot -binnenkort vertrekken ze- naar het overwinteringsgebied.

Afgelopen week heb ik de laatste MUS-Vogeltelling van 2024 uitgevoerd. Op telpunt vijf van de telronde sprak ik de eigenaar. Samen telden we de groep rondvliegende Huiszwaluwen. Vroeg hem of er dit jaar nog een (klei)nest aan zijn gevel onder het dak overstek is gebouwd? Tijdens het gesprek en de inspectie van de gevel, zagen we in de top van de gevel een compleet nest. Een Huiszwaluw paar vloog zonder angst naar -het bewoonde nest- om zijn jongen voeren. Vol bewondering en trots zag ik het gezicht de eigenaar, het eerste wat hij zei was: Gelukkig ze zijn weer terug!

Binnenkort -eind juli begin augustus- vertrekken de Gierzwaluwen als eerste naar het Zuiden

Nationale Nachtvlindernacht 2024 ondanks wisselvallig weerbeeld een succes

9-JUL-2024 – Afgelopen weekend vond de twintigste editie van de Nationale Nachtvlindernacht plaats. Er waren voorafgaand aan het weekend ongeveer zestig excursies gepland. De meeste excursies konden gelukkig wel doorgaan, al gooide het weer bij sommige excursies roet in het eten. Er werden op verschillende plekken leuke nachtvlinders gezien.

Veel verschillende soorten: Onder andere de Geoogde W-uil, het Wit spannertje, de Perzikkruiduil, de Zuidelijke grasuil en de Geelkoplichtmot. Ook waren enkele fraaie algemene soorten zoals het Groot avondrood, de Wapendrager, de Meldevlinder, de Wortelhoutspanner en de Zomervlinder aanwezig. Een mooie groep enthousiaste deelnemers heeft tijdens deze mooie (droge!) nacht kunnen genieten van ruim 120 soorten. Ook elders in het land waren excursies, sommige ook op zaterdagavond 6 juli. In Groningen, bij het Vledderbos nabij Stadskanaal, organiseerde De Vlinderstichting in samenwerking met Staatsbosbeheer een excursie. Ondanks de EK-kwartfinale waren er meerdere belangstellenden op het evenement afgekomen. Hier werden uiteindelijk ruim 140 soorten gezien. Ondanks de vrij lage temperatuur en de harde wind een prima score. Soorten als de Porseleinvlinder, die met meer dan 75 exemplaren aanwezig waren, stalen de show. (Bron: Vlinderstichting). INFO: https://www.vlinderstichting.nl/nachtvlindernacht/

Nachtvlinders en een stroboscoop: disco voor insecten

Naturalis Biodiversity Center 5-JUL-2024) -In de nacht van vrijdag 5 op zaterdag 6 juli was het de nacht van de nachtvlinders. Voor de 20e keer werd de Nationale Nachtvlindernacht georganiseerd, en deze jubileumeditie viel samen met het verschijnen van een wel heel bijzonder fotoboek van fotograaf Rogier Maaskant. Zijn unieke manier van werken legt op kunstige wijze een hele nieuwe wereld bloot. Zo heb je nachtvlinders nog nooit gezien!

Nachtvlinderfotograaf Maaskant werkt in en rond Rotterdam, van het Kralingse Bos tot in De Esch Polder. Deze polder, op een steenworp afstand van het centrum, noemt hij “het laatste stukje wilde natuur van Rotterdam.” Voor fraaie foto’s hoeft hij dus geen verre reizen te maken, want verder dan Oostvoorne en Rockanje, slechts een halfuur rijden vanaf het centrum, komt Maaskant niet. Al fotograferend ontdekte hij hoe geweldig de nachtvlinders zijn, maar op zijn beurt moet Maaskant op deze dieren ook een flitsende indruk hebben gemaakt.

Hij maakt zijn beelden namelijk met een stroboscoop, met tien flitsen per seconde: “een soort disco voor insecten.” Elke foto is een fotoshoot op zich.

Maaskant laat zich verrassen door wat er voor de lens komt en hoe dat er uiteindelijk uit komt te zien. Zelf heeft hij er nauwelijks invloed op en dat hoeft ook niet. Hij richt zijn camera op de plek waar hij in het donker een nachtvlinder dacht te herkennen en zet de achtervolging in. Al rennend fotografeert de papillon-paparazzi zijn vlinder achterna. De nachtvlinders blijken een onuitputtelijke bron van toevalskunst.

Jonge salamanders verlaten hun geboorteplek, het onderzoek in de Natuurtuin.

Salamanderlarven Kleine water- en Alpensalamander Bij larven van salamanders ontwikkelen zich eerst de voorpoten en daarna de achterpoten. Salamanderlarven zijn kwetsbaar. Bekijk ze daarom bij voorkeur in het water in een cuvet of potje. Bij hanteren is het raadzaam ze met natte handen vast te pakken om beschadiging te voorkomen.

Kenmerken Salamanderlarven in ontwikkeling:

De larven van de Kleine watersalamander zijn bijna klaar met hun ontwikkeling. Zodra het een keertje regent, verlaten ze het water waar ze uit het ei kwamen en kruipen ze het land op. Onder water hebben ze vooral geleefd van watervlooien, roeipootkreeftjes, slakken, wormen en muggenlarven, maar ook van eieren en kleine larven van andere salamanders en kikkers. Nu ze hun larvestadium achter de rug hebben, blijven ze op het land totdat ze geslachtsrijp zijn. Ze zijn nu vooral ’s nachts actief en komen overdag alleen bij vochtig weer tevoorschijn. Op het land zijn salamanders slome dieren (terwijl ze in het water juist erg vlug zijn). De jonge salamanders groeien snel. De huid van de salamander groeit niet mee en het dier moet regelmatig vervellen. Een jonge salamander vervelt ongeveer één keer per week. Na twee jaar zijn de salamanders volwassen en keren ze terug naar het water om zich voort te planten. Lees dan: de tips van RAVON. (Bron: tekst Ineke Radstaat). INFO Ravon: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=32541

Herkenningskaart amfibieënlarven: https://www.ravon.nl/Portals/2/Bestanden/Publicaties/Herkenningskaarten/Herkenningskaart_amfibie%C3%ABnlarven.pdf

Zelf een IVN Tuiny Poel of Vijver aanleggen?

Een tuinvijver, met inheemse waterplanten, zonder vissen: goed voor amfibieën en heel veel meer leven in je tuin. Samen met IVN en Cruydt Hoeck hebben we de Tuiny Poel ontwikkeld: een waterpoel op tuinformaat.

Belangrijkste aandachtspunten:

• Ligging: voldoende zon: de vijver moet minstens de helft van de dag in de zon liggen;
• Glooiende oever en uittreedmogelijkheden: er moet minimaal één zacht glooiende oever zijn, liefst aan de noordzijde, zodat die optimaal zonnewarmte krijgt; Amfibieën moeten de vijver makkelijk inkunnen.
• Geschikte uittreedmogelijkheden: amfibieën moeten de vijver gemakkelijk kunnen
  verlaten. Een glooiende oever, een boomstronk, ruwe stenen e.d. zorgen dat dit kan. Lukt dat niet, maak dan een kikkertrap;
• Verschillende dieptes: de vijver moet verschillende dieptes hebben: een dieper gedeelte (80-120 cm) (Daar kunnen dieren in de vorstvrije bodemlaag overwinteren) en een ondiep, sneller opwarmend deel (Daar kunnen de kikkers hun eieren afzetten en de larven kunnen zich ontwikkelen);
• Voldoende waterplanten: zij zorgen voor zuurstof en beschutting in het water;
• Houd de vijver visvrij: vissen en amfibieën, dat gaat niet samen. De vissen eten de eitjes en larven van de amfibieën;
• Voldoende dekking: in de tuin moeten ook kleine “rommelhoekjes” zijn van houtblokken, losse stenen of snoeihout met blad ertussen. Daar kunnen amfibieën schuilen en overwinteren;
• Vorstvrije delen in de winter: zorg ervoor dat er in vorstvrije delen in de vijver zijn. Een aantal amfibieën overwintert namelijk in de vijver;
• Gebruik geen gif: gebruik geen bestrijdingsmiddelen.
• Wacht rustig af: amfibieën zullen de vijver vanzelf vinden, zet geen dieren uit!

Tuiny poel aanleg constructie Stap voor Stap aanleg vijver

WiLL’s Media rubriek, Video: De Otter een legende keert terug (2020).

Herken de Europese otter (Lutra lutra)

Ook vandaag is het nog steeds geen sinecure om de Europese otter te ontmoeten in het wild. Dit roofdier verplaatst zich het liefste ’s nachts waardoor hij moeilijk waar te nemen is. Denk je toch een glimps te kunnen opvangen van deze marterachtige? Dan herken je hem aan deze details:

Film, ‘de terugkeer van een legende’ (TiP: Kijken op een regenachtige dag) 😊

De otter was uitgestorven, sinds 1988 kwam deze martersoort niet meer voor in ons land. Belangrijkste oorzaak: verontreiniging van het oppervlaktewater. Door lozingen van de chemische industrie en het gebruik van pesticiden in de landbouw was het water zo vervuild dat de otter er niet meer in kon leven. Verder verdwenen natuurlijke oevers door ruilverkaveling en eiste het snelverkeer in Nederland zijn tol.

Twintig jaar geleden ging het roer om. In het Overijssels laagveenmoerasgebied Weerribben- Wieden werden zeven otterpaartjes uitgezet, in de hoop de ‘zoetwaterambassadeur’ terug te krijgen in ons land. Daarvoor moest ook de leefomgeving op de schop. Dat gebeurde. De ondertitel van de film, ‘de terugkeer van een legende’, verraadt het succes van alle inspanningen.

Eindeloos geduld: Bioloog Hilco Jansma filmde jarenlang het speelse, soms spannende leven van de otter, die bekend staat als schuw. Met eindeloos geduld legde Jansma verrassingen vast, zoals een moeder die haar jong zwemles geeft. Of een nachtelijk bezoekje aan de stad Groningen: ‘je verwacht hem in ongerepte natuurgebieden, maar deze zwemt gewoon in hartje stad’, zegt de verbaasde vertelstem.

Unieke beelden tonen hoe de otter op jacht gaat naar voedsel, hoe er wordt gespeeld en zelfs hoe een moederotter haar jong zijn eerste zwemles geeft. Dit alles is gefilmd in een decor van de prachtige natuur dat Nederland waterland te bieden heeft. Met het groeien van de populatie trekt de otter verder op zoek naar nieuwe territoria. Daarom wordt er op grote schaal in de provincies gewerkt aan hun bescherming, bijvoorbeeld door wegen af te zetten met gaas en te voorzien van faunatunnels. Er is nog een lange weg te gaan in het natuurlijk herstel, maar de otter toont ons het goede spoor. Video: De Otter een legende keert terug (2020)

Het is ZOMER in het Natuurgebied de Bundertjes, Houd U rekening met de Dieren in uw leefomgeving?

In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.

We zitten aan het begin van het kwartaalseizoen de Zomer, in het begin van het Jaar 2024 Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.

---

NATUURJAAR 2024-23 juli: Zomer in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: ZOMER juli 2024: Deze week in de NTR: Rondje met het insectennet door de tuin, Natuurgebied in het Gelderse land, Nationale Nachtvlindernacht 2024, DISTELVLINDERS ZIJN TOPPERS, Het is ZOMER in het Natuurgebied de Bundertjes.

Zaterdag (2024-07-06), Afgelopen week was ik er ff een weekje tussen uit, in een ander deel van ons land. Ook daar verschillende Natuurterreintjes bezocht. Nieuwe ontdekkingen en ervaringen in het buitengebied opdoen. Het weer zat geweldig mee een week lang met hoge zomerse temperaturen. Opvallend was het grote aantal Ooievaars op de landerijen in de omgeving, die ik zag tijdens fietstochten en vogeltellingen.

Vanmorgen -na eindelijk een paar zonnige dagen- het insectennet uit de werkschuur tevoorschijn gepakt. Opzoek naar de kleinste bewoners in de Natuurtuin wantsen, vliegen, vlinders Haften etc. Na een klein uurtje in de tuin actief bezig zijn en fotografisch vastleggen vijftien insecten soorten vanmorgen ingevoerd bij Waarneming.nl. Enkele opvallende soorten:

De schuimcicade, ook schuimbeestje, koekoeksspog of schuimbeestje genoemd, kennen we allemaal wel van de slijmerige schuimhoopjes die we soms aan de planten … Zo ziet het ‘naakte’ insectje eruit zonder het bekende ‘spuig’nestje.

Een weekje naar een Natuurgebied in het Gelderse land.

Natuurgebieden als het Weteringse Broek zijn voor de stad en de omliggende dorpen. “Het Weteringse Broek is een ontzettend mooie plek geworden voor inwoners en bezoekers om te recreëren. Daarnaast is de nieuwe natuur ook erg goed voor de biodiversiteit en levert het een bijdrage aan onze eigen klimaatdoelstellingen.”

Natuurmonumenten: belangrijke groene en waterrijke verbindingen zijn ontstaan tussen kleinere en grotere gebieden, zodat plant- en diersoorten zich kunnen verspreiden. Natuurmonumenten beheert ruim 30 hectare in 5 deelgebieden in het Weteringse Broek: Broeklandse Kapel, Beemterdal, Drostendal, Het Hul en Teugse Broek. Gebiedsontwikkeling Weteringse Broek.

In het Weteringse Broek is 75 hectare nieuwe natuur aangelegd, de weteringen zijn heringericht ten behoeve van natuur en waterberging, erfbeplantingen zijn versterkt en aangebracht en er is een energiebos aangeplant. Naast een recreatief knooppunt en recreatieve voorzieningen zijn er 14 kilometer aan fietspaden, 10 kilometer aan wandelpaden, een ecologische verbindingszone en een extra snelwegoversteek gerealiseerd. Eind 2021 heeft Natuurmonumenten nieuwe recreatieborden geplaatst ter afronding van de gebiedsontwikkeling in het Weteringse Broek.

Dit weekend is -naast al die sportactiviteiten- de Nationale Nachtvlindernacht 2024?

Ga jij ook nachtvlinders kijken tijdens de Nationale Nachtvlindernacht? Kijk ’s morgens eens onder de buitenlamp die licht geeft de gehele nacht of in een bushokje. Wie weet maak je wel kennis met deze vlinders!

Het weekend de Nationale Nachtvlindernacht vrijdag 5 en zaterdag 6 juli 2024. 
De Nachtvlindernacht wordt voor de 20e keer gehouden, een jubileum-editie.

DISTELVLINDERS ZIJN TOPPERS

Wow, vliegen onze distelvlinders naar Zuid-Amerika?

27-JUN-2024 – De distelvlinder is een bekende lange-afstandsvlieger. We weten dat ‘onze’ vlinders in de nazomer naar Afrika vliegen, zelfs ten zuiden van de Sahara. Nieuw onderzoek geeft aanwijzingen dat ze soms nog verder vliegen en vanuit Afrika, over de Atlantische Oceaan, naar Zuid-Amerika gaan. Deze vlinders vliegen meer dan 7000 kilometer, een fenomenale prestatie, waarbij een beetje wind mee wel helpt.

De Distelvlinder Vanessa cardui; is een vlinder uit de onderfamilie Nymphalinae van de familie van de aurelia’s. In Nederland en België is de distelvlinder vooral bekend als trekvlinder die in sterk wisselende aantallen passeert.Levensduur: 14 – 28 dagen (Volwassen)

Spanwijdte: 4 – 7,3 cm (Volwassen)

Familie: Nymphalidae (Vossen, weerschijnvlinders en parelmoervlinders)

Nakomelingen van de in april binnengekomen Distelvlinders zien we in augustus op de Vlinderstruik (Foto: Will van Berkel).

Ieder jaar zijn er wel distelvlinders in ons land, maar de aantallen variëren enorm. In goede jaren kunnen we in augustus, als de hier uitgekomen vlinders vliegen, vele duizenden distelvlinders te zien krijgen. Deze zitten dan in onze tuinen om nectar te verzamelen voor de terugtocht. In veel andere jaren blijft het bij enkele of tientallen. Dat heeft te maken met hoeveel er in het voorjaar, in april en mei, hier aankomen. Ze vertrekken aan het einde van de winter vanuit Afrika naar het noorden. Als er een goede voortplanting was in Afrika en er dus veel vertrekken, zijn ze ook nog afhankelijk van de (weers)omstandigheden onderweg. Tegenwind, lagedrukgebieden, zware regenbuien en meer kan tegenzitten. Bij slechte omstandigheden zullen niet heel veel distelvlinders hier aankomen om zich voort te planten en dan zijn er dus ook in de nazomer niet heel veel nakomelingen die hier te zien zijn en die aan de reis naar het zuiden kunnen beginnen. Goede distelvlinderjaren waren 2016, 2003, 2009 en 2019. (Bron: Vlinderstichting)

INFO: https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/overzicht-vlinders/details-vlinder/distelvlinder

Het rapport: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?utm_source=newsletter&utm_medium=e-mail&utm_campaign=user-mailing&msg=32493

Het is ZOMER in het Natuurgebied de Bundertjes, Houd U rekening met de Dieren in uw leefomgeving?

In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.

We zitten aan het begin van het kwartaalseizoen de Zomer, in het begin van het Jaar 2024 Opzoek naar: Nieuwe natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.

---