Bericht van Onderzoeker Will, januari 2024

NATUURJAAR 2024-04 januari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: WINTER januari 2024: Deze week in NTR ‘Vorst’bladeren, MERELS ACTIEF in achtertuin, Weekend jaarlijkse Nationale Tuinvogeltelling 2024, Overwinterende Tjiftjaffen, De Natuur in muziek met Andrea van Pol en Cartoon Tuinvogeltelling.

Zaterdag (2024-01-27), Afgelopen twee weken hebben we te maken gehad met twee stormen de eerste ‘Icha’ en de laatste deze week ‘Jocelyn’ die over ons land raasden. Nu de rust in de atmosfeer weer is gekeerd loopt de buitentemperatuur op. Vanmorgen een pracht begin van een winterse opstart in de Natuurtuin. Een groot gedeelte van de poelen zijn nog bedekt met ijs. Door de vorst van vannacht zag je op verschillende plekken ‘vorst’ bladeren gevroren in het ijs.

MERELS ACTIEF in achtertuin, begin van het jaar

Afgelopen twee weken hebben we te maken gehad met twee stormen de eerste ‘Icha’ en de laatste deze week ‘Jocelyn’ die over ons land raasden. Nu de rust in de atmosfeer weer is gekeerd loopt de buitentemperatuur op. Gisteren even wat verwaaide bladeren van het gras geharkt de border in. Een mannetje Merel hipt om me heen en oplettend volg hij de opzij geveegde bladeren of er iets eetbaars tussen zit. De Merel man is een plechtstatige vogel. Het mannetje is geheel zwart met een oranje snavel ook zijn oogring heeft dezelfde opvallende signaalkleur. Het vrouwtje komt ook nieuwsgierig over de scheidingsmuur met klimop begroeid aangevlogen. Het vrouwtje is grijsbruin met licht gestreepte borst. Zag het paartje de laatste dagen al druk bezig regelmatig heen en weer vliegend, van de ene struik naar de ander. Merels bewegen zich met gehaaste bewegingen rennend over de grond, vliegen niet snel op. Hoorde de man ook al voorzichtig zingen, net voordat de vorst inviel. Een vroege zanger. Binnenkort in februari klinkt zijn hoogste lied.

Broedtijd: Als een van de talrijkste broedvogels in Nederland ontbreekt de Merel alleen in landschappen zonder bomen of struiken. De hoogste dichtheden per vierkante kilometer zitten in stedelijk gebied met veel groen, in agrarisch cultuurland met veel heggen en in randen van gevarieerde loofbossen. Van schuwe bosvogel is de Merel in de afgelopen twee eeuwen veranderd in een succesvolle cultuurvolger. De aantallen namen ook in de afgelopen tientallen jaren nog toe, deels door het bezetten van nieuwe gebieden zoals in uitbreidingswijken of bosaanplant, vooral in Laag-Nederland. Sinds ongeveer 2005 stagneren de aantallen of nemen ze licht af. Dit zou een gevolg kunnen zijn van enkele droge voorjaren, die ongunstig zijn voor de vooral van regenwormen levende Merel. Hoewel vaak waarneembaar, zijn er geen bewijzen dat predatie van eieren en jongen door Eksters van betekenis is voor de populatie Merels. Na een uitbraak van het Usutu-virus in het najaar van 2016, die gevolgd werd door twee droge voorjaren, kwam de populatie in een vrije val. Vanaf 2020 begon de stand zich te herstellen.

Dit weekend is de jaarlijkse Nationale Tuinvogeltelling 2024.

Actueel | Vogelbescherming Dit weekend telt heel Nederland alweer voor de 21e keer vogels! Dankzij de tellers weet Vogelbescherming hoe het gaat met de tuinvogels. En dat draagt weer bij aan de bescherming ervan Je kunt de Meedoen met de Nationale Tuinvogeltelling is heel simpel: tel een half uurtje de vogels in de tuin of op het balkon en meld de resultaten direct op Tuinvogeltelling.nl.

Poster met de meest voorkomende tuinvogels De webapp van Vogelbescherming is een handige hulp bij het herkennen van de vogels. Via een foto of een vragenlijst helpt de app met het benoemen van de soorten. Via deze app kunnen ook direct de telresultaten worden doorgegeven.

Je kunt je telling invoeren vanaf vrijdagochtend tot maandag 12.00 uur via de web-app Mijn Tuinvogeltelling. Hier vind je uitleg: https://mijntuinvogeltelling.vogelbescherming.nl/home

Overwinterende Tjiftjaffen Phylloscopus collybita, gezien tijdens telronde om de Natuurtuin.

Vanmorgen tegen 11.00uur een wandelrondje om de Natuurtuin. Kijken welke vogels op de Nationale Tuinvogeltelling dag aanwezig zijn in het buitengebied. De opvallendste deze morgen twee foeragerende Tjiftjaf. In een bosrandje langs de ijsbaan daar zagen we ze. Door de opwarmende zon komen de insecten tot leven, vogels hebben dat snel in de gaten daardoor worden ze actief. Ze zijn zo bezig met het verzamelen en eten dat ze vrij gemakkelijk te benaderen zijn. Stan maakt enkele foto’s van de bezige insecteneters.

Trekt grotendeels weg van begin augustus tot medio oktober naar het zuiden om in Spanje en Portugal of Noord-Afrika, vooral Marokko, te overwinteren. Trekt vooral ’s nachts. In Europa trekt het vrouwtje verder zuidwaarts dan het mannetje. Gaat tussen april en half mei weer terug naar het broedgebied.

Winterse tjiftjaffen, wie hoort ze? In een Natura Today bericht van 9 december 2016 https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=23139

De Natuur in muziek met Andrea van Pol.

Er is een nieuwe Podcast gelanceerd De JAARGETIJDEN. Componisten laten zich al eeuwen inspireren door alles wat groeit, bloeit, kruipt, sluipt én vliegt! Hoe klinken vogels in muziek? Dat hoor je in deze speellijst. T el en loop je mee met Andrea van Pol door haar tuin tijdens een Vogeltelling? Weblink: De Jaargetijden | NPO Klassiek (nporadio4.nl): https://www.nporadio4.nl/podcasts/de-jaargetijden

In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.

We zitten in het kwartaalseizoen de Winter, in het begin van het Jaar 2024 Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer!

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.

NATUURJAAR 2024-03 januari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: WINTER januari 2024: Deze week in NTR, Pestvogels BEZOEKEN Nederland! Bladknoppen zijn er klaar voor! Wat zijn Stizenplanten? Kleine marterachtigen kennisdocument, WiLL’s Media Rubriek: PODCAST, en Een nieuw JAAR 2024 voor de boeg.

Zaterdag (2024-01-20), Een ‘winterse’ week ligt achter ons met de bijbehorende perikelen. Verschillende tuinvogels bezoeken en bevolken nu onze besneeuwde ‘Groene’ tuin. Enkel soorten die ik vanmorgen heb gezien: Roodborst, Kool- en Pimpelmees, Houtduif en ons makke Merel paartje. Terwijl ik opkijk van het computerbeeldscherm, vliegt er een Blauwe reiger boven de buurttuinen, zeker opzoek naar een ijsvrij tuinvijvertje met mogelijk voedsel. Het is niet gemakkelijk landen in de tuinen met al die beplantingen van: o.a. Heesters en Struiken.

Aankomend weekend gaat op vrijdag 26 januari de Nationale tuinvogeltelling 2024 van start. Je kunt de resultaten van je telling insturen t/m zondag 28 januari. Je kan alvast een proeftelling uitvoeren met behulp van het telformulier van Vogelbescherming. Meld je aan en ontvang de Teltips: klik op de weblink: https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling

Pestvogels BEZOEKEN ook NEDERLAND!

Wie heeft deze week de uitzendingen van BBC Winterwatch 2024 gevolgd? Daarbij kwam de melding voorbij, dat in verschillende districten van Noord- tot Zuid-Engeland Pestvogels zijn neergestreken -ze komen uit het Scandinavische noorden- en gezien door oplettende Vogelaars.

In voornamelijk Midden- en Noord–Nederland zijn enkele Pestvogels Bombycilla garrulus gemeld. Wellicht treft U het dat -deze prachtige kleurrijke bijzondere vogels- te observeren zijn in uw ‘Groene tuin’ tijdens de aankomende Tuinvogeltelling. Vogels zijn Grenzeloos!

Bladknoppen zijn er klaar voor!

Als je nu een wandeling maakt in je woonomgeving let dan eens op de bladknoppen van bomen en heesters. Netjes ingepakt in een beschermende ‘schubben’ omhulsel. De Paardenkastanje heeft een extra bescherming tegen regen en vorst, een kleverige ‘hars’ knop. Als in het voorjaar deze een beetje wordt opgewarmd -door de eerste zonnestralen- opent het gemakkelijker voor de groei van de kwetsbare jonge bladeren.

Fig.-01: van ’t vorig jaar overgebleven steelaanhangsels bij fig. 1, 3 en 8; „geringde zijtwijgjes” bij 12 en 23; knoppen met één uitwendige schub bij 9 en 15; met twee bij fig. 6; doorns, die als schutbladen dienst doen bij 2 2 ; doorns, die bloem- of bladknop vervangen bij 12 ; stekels bij 25. Voorbeelden van ongedekte knoppen geven u fig. en 19. Een stel zijknoppen, dat als eindknop fungeert, vertoont fig. i6; fig. 27, 28 en 29 laten duidelijk blad- en bloemknoppen onderscheiden. Een zijknop, die schijnbaar eindknop is, heeft u in no. 29; onzichtbare knoppen heeft no. 14, (zonderling is het, dat in mijn tuin juist die knoppen door (ie vogels voor ’t merendeel uitgepikt zijn).

Wat is een knop? Terwijl de lente om de hoek staat te trappelen, is de natuur al weken bezig om zich voor te bereiden op het voorjaar.

Stinzenplanten

Binnenkort barst de vogelzang los, de eerste Stinzenplanten; Sneeuwklokjes, Speenkruid en Bosanemoon bloeien nu bijna en veel bomen staan al in de knop. Maar hoe houd je al die bomen uit elkaar, nu ze nog kaal zijn? Dat kan heel goed aan de hand van de knop.

Vervolg Knoppen: Je hebt bloemknoppen en bladknoppen. Bloemknoppen zijn over het algemeen wat dikker en bladknoppen wat spitser. Uit de eerstgenoemde knoppen komen de bloemen, uit de andere knoppen komen takken en bladeren. Je hebt ook gemengde knoppen, daarbij zit zowel de bloem als het blad in de knop. Om de knop heen zitten schubben, die de inhoud moet beschermen tegen veranderende temperaturen. In de knop zit ook een soort antivries, dat moet beschermen tegen de vorst.

Bloei: Het aanmaken van nieuwe knoppen gebeurt feitelijk al in de herfst, voordat de bladeren van de bomen zijn gevallen. De bladeren en de bloemen zijn al de hele winter aanwezig, veilig opgeborgen in de knop, beschermd tegen weer en wind. Tijdens de winter zie je de knoppen al dikker worden en afhankelijk van de boomsoort barsten de knoppen in maart of april open en beginnen te bloeien. De ene knop is de andere niet. Zo heeft de paardenkastanje heel dikke knoppen en heeft bijvoorbeeld de wilg heel smalle knoppen. De inheemse eik heeft van alle bomen de meeste knoppen. Dit zorgt ook voor de grillige groei van deze boom. Weblink (bomengids.nl): https://www.bomengids.nl/knop.html

Kleine marterachtigen kennisdocument

16-01-2024) – BIJ12 publiceert een kennisdocument over kleine marterachtigen, de bunzing, hermelijn en wezel, met als doel deze relatief onbekende en bedreigde diersoorten beter te kunnen beschermen. In de schaduwen van onze bossen en velden leven de bunzing, hermelijn en wezel: kleine marterachtigen. Om goed te kunnen leven, hebben deze beschermde diersoorten voedsel, verbindingen en verblijfplaatsen nodig: de drie V’s. Dit en meer over de bescherming van deze dieren staat in het nieuwe kennisdocument ‘Kleine Marterachtigen’ (pdf, 7,2 MB) van BIJ12.

Goed in verstoppen: camouflage en maskers: De kleine marterachtigen zijn meesters in verstoppen en hebben alle drie unieke kenmerken. Zo is de bunzing herkenbaar aan zijn ‘masker’; de vacht van de hermelijn kan afhankelijk van het seizoen van kleur veranderen: in de winter verandert de vacht tijdens de rui van bruin naar wit (behalve de pluimstaart, die blijft zwart); en de snelle wezel, de kleinste van het trio, onderscheidt zich door zijn slanke, langgerekte lichaam en een unieke, rommelige scheiding tussen rug- en buikvacht. Weblink: https://www.bij12.nl/wp-content/uploads/2024/01/Kennisdocument-kleine-marterachtigen.pdf

WiLL’s Media Rubriek: PODCAST De jaargetijden

Bekend van Vroege Vogels en De Ochtend NPO Klassiek

Storm, vogels, zonsopgang of krakend ijs…Met deze klassieke muziekmix komt de natuur je huiskamer binnen! Andrea van Pol volgt de jaargetijden en gaat op zoek naar hoe componisten zich al eeuwen door de natuur laten inspireren. Lekker voor een wandeling of een ontspannen middag thuis. Weblink Podcasts: De Jaargetijden #1 – KRO-NCRV – De Jaargetijden – Stilte + Muziek speellijst. Weblink: https://www.nporadio4.nl/podcasts/de-jaargetijden

9 afleveringen: o.a.: Nieuwste Boek vogels van Nico de Haan aflevering:

Weblink: https://www.online-radio.nl/podcast/vogelboekenpodkast

Een nieuw JAAR 2024 voor de boeg

In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.

We zitten in het kwartaalseizoen de Winter, in het begin van het Jaar 2024 Opzoek naar: Nieuwe natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer!

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.

NATUURJAAR 2024-02 januari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: WINTER januari 2024: Deze week in NTR, Staartmezen foerageren, Kopjes-bekermos in Bundertjes,, Waarneming.nl 2023 samengevat, Eindejaars Plantenjacht 2023 Jubileumeditie, HAZELAAR rondom de Natuurtuin, 2024 wordt het Jaar van de hermelijn! Landelijke TUINVOGELTELLING 2024 en Will’s TV-TIP Winterwatch 2024.

Zaterdag (2024-01-13), Afgelopen week regeerde ‘Koning Winter’ we konden zelfs -een paar dagen- schaatsen op de ondergelopen plassen. Vanmorgen in de Natuurtuin zien we door het zakken van de waterstand dat het ijs breekt en inzakt. Door de vele regen is de grond verzadigd en het ijs heeft zich gevormd op plasjes en voetstappen op de (struin)wandelpaden. Na de koffiepauze lopen we een inspectie/natuurrondje buitenom de tuin. Eerst zien we een Staartmees maar als we oplettend kijken zitten er in drie struiken minimaal 12 staartmezen zoekend naar kleine verscholen insectjes.

Staartmees

Staartmees Aegithalos caudatus (Linnaeus, 1758), het lichaam van de staartmees (Aegithalos caudatus) is veel kleiner dan dat van de koolmees. Hij heeft een korte snavel, een zwart en roze bovenzijde, een vuilwitte onderzijde met rozeachtige tint op de onderstaartdekveren. De staartmees heeft een klein lichaam met een extreem lange trapvormige staart. Het juveniel heeft een chocoladebruine zijkop en in het najaar heeft hij de verschijning van een adult.

Voedsel: De staartmees eet insecten, spinnen en knoppen.

Klank: De staartmees roept hoog, enkelvoudig ‘sie-sie-sie’, meestal gevolgd door een snorrend ’tserr’, wat men vaak in groepjes kan horen. De zang van de staartmees is een zachte triller die zelden te horen is.

Karakteristieke kenmerken: Staartmezen zijn zeer sociale dieren. Buiten het broedseizoen leven vogels in kleine groepen van ongeveer 20 exemplaren. Dwarrelend door twijgen en bomen roepen ze voortdurend naar elkaar. Blijft een lid van de groep ergens hangen, dan wordt er gewacht tot de achterblijver weer bij is. Bij ringonderzoeken is opgevallen dat als één lid van de groep gevangen wordt, de rest van de groep wacht tot hij weer losgelaten wordt. Dan pas vervolgen zij hun tocht.

Even verderop gaan we met het pad mee de bocht om. Lopen bijna op tegen een naar vorenstaande boom. Een opvallend groen plakje Korstmos trek mijn aandacht op de stam. Maak een foto en zoek met de Obsidentify App het blijkt Kopjes-bekermos Cladonia fimbriata (L.) Fr. te zijn.

Kopjesbekermos

Kopjes-bekermos (foto: Will van Berkel):Het is een korstmos uit het geslacht Cladonia. Hij groeit op steen, op bomen, op hout en op de grond. De grondschubben zijn vrij klein met een witte onderkant. Het leeft in symbiose met de alg Trebouxioid. Kopjesbekermos dat jonge ‘bekertjes’ aan het vormen is. De grondschubben vormen de basis voor de vorming van de podetiën. Typisch bij kopjesbekermos is dat de top van de podetiën vrij plotseling verbreed is tot een kopje. Het steeltje vormt fijne korrels. Als de groeiplaats niet te veel betreden wordt, kunnen er bekertjes verschijnen. Deze zijn bij het kopjesbekermos vrij smal maar aan de top plotseling verbreed om een bol ‘kopje’ te vormen. Verder vormt het een fijn poeder langs de steel waar het zich vegetatief mee kan verspreiden. Het is een van de algemeenste korstmossen van Nederland vanwege de lage eisen die het stelt aan zijn omgeving. Weer een nieuwe waarneming (nr. 31) op de soortenlijst van Mossen en korstmossen.

Dit is Waarneming.nl 2023 samengevat!

11-01-2024) – In onze eerste nieuwsbrief van het jaar vatten we 2023 samen in getallen. Voor de oplettende lezer vallen mogelijke wat getallen op. vind je een extra toelichting op de gegevens van de infographic. Klik op de weblink: Bekijk deze mail online

Wat is een soort? Alle varianten, ondersoorten en andere invoeropties lager dan soortniveau zijn samengevoegd tot één soort. Alle Soortcomplexen, verzamelgroepen en andere invoeropties waar meerdere soorten onder vallen tellen wel als een aparte ‘soort’. Om deze reden zijn er bij sommige soortgroepen meer ‘soorten’ in ons land dan er officieel voorkomen.

Waarneming.nl 2023 JAAROVERZICHT

Waarneem- of invoerdatum? Alle informatie hier betreft waarnemingen met een waarneemdatum in 2023. Op onze site tonen we ook statistieken waar we waarnemingen tellen op basis invoerdatum. Daarom kan het zijn dat je hier verschillen ziet met gegevens op de site.

Enorm bedankt! Heel erg bedankt voor het delen van jouw waarnemingen op Waarneming.nl in 2023. Of je nu een handjevol hebt aangenomen van duizenden waarnemingen heeft onmogelijk, elke waarneming telt mee.

Binnenkort plaatsen we de jaaroverzichten 2023 van de Vogeltellingen en Insecten.

Eindejaars Plantenjacht 2023 Jubileumeditie

9-JAN-2024) – Vorige week organiseerde FLORON de Eindejaars Plantenjacht voor het tiende jaar op rij. Plantenliefhebbers gingen tussen Eerste Kerstdag en 3 januari op zoek naar bloeiende planten. In totaal vonden zij 535 plantensoorten en gemiddeld 13,2 soorten per telling. De zachte decemberweken resulteerden in een b(l)oeiende Eindejaars Plantenjacht!

FLORON nodigde plantenliefhebbers uit om -tussen Eerste Kerstdag en 3 januari- een uur te gaan wandelen en te zoeken naar bloeiende planten. In totaal werden 535 wilde of verwilderde plantensoorten bloeiend waargenomen. In de top 3 staan Madeliefje (1194 keer geteld), Straatgras (1093) en Klein kruiskruid (930).

De top 10 van meest gevonden winterbloeiers: bestaat net als eerdere jaren uit soorten die het grootste deel van het jaar of jaarrond bloeien. Tijdens milde winters of op zonnige en windluwe plekken zijn deze soorten in staat hun najaarsbloei te rekken. (Bron: Floron). Floron Weblink: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=31668

HAZELAAR rondom de Natuurtuin.

Bloeiende Hazelaars zijn in deze periode van het jaar overal te vinden. De rode, vrouwelijke bloemen vallen bijna niet op; de mannelijke katjes des te meer. Bij gebrek aan insecten in het vroege voorjaar moet het stuifmeel worden overgebracht door de wind. Hazelaars worden daarom ‘windbloemen’ genoemd

De Hazelaar staat symbool voor wijsheid en levenskracht. Het meegeven van hazelnoten in graven als symbool van wedergeboorte en onsterfelijkheid was een gebruik bij de Kelten en Germanen. Door de eeuwen heen heeft de hazelaar in allerlei sagen, legenden, en zelfs liedjes een rol gekregen. Bijvoorbeeld in de oorspronkelijke versie van Assepoester (niet de Disneyversie, maar zoals opgeschreven door de gebroeders Grimm) vervult de hazelaar die op het graf van haar moeder groeit de wens van Assepoester als ze om mooie kleren en schoenen vraagt om naar het bal te gaan.

Een katje is een gemengde bloeiwijze met bijna of geheel zittende, eenslachtige bloemen langs de bloemspil. Zijn de bloemen mannelijk (alleen met meeldraden), dan valt het katje na de bloei in zijn geheel af. Deze bloeiwijze komt vooral voor bij bomen en struiken van de wilgenfamilie (waaronder de boswilg en de schietwilg), de berkenfamilie (waaronder de berk, de hazelaar en de zwarte en witte els), de moerbeifamilie en de beukenfamilie (waaronder de eik en de kastanje). Omwille van de fysieke gelijkenis met de staart van een kitten, een jong ‘katje’, werd aan de bloeiwijze dezelfde naam gegeven.

Jac P. Thijsse schreef over de HAZELAAR In het verzamelalbum LENTE (april 1906).

“De afgevallen Hazelaarsbladeren die gedurende den winter op de opkomende spruitjes van het Sneeuwklokje bedekten, vergaan in het voorjaar spoedig tot zware boschaarde, zoodat de witte Sneeuwklokjes bij het ontluiken een mooien donkeren achtergrond hebben, een bodem, die door de zon gemakkelijk verwarmd wordt. Ook de lenige twijgen van den Hazelaar zelf zijn donker van tint, opgevroolijkt door tallooze lichte stipjes. En nu ontplooien zich tegelijk met de Sneeuwklokjes aan die donkere takken de teere zwavelgele bloeikatjes. Den heelen winter door waren ze als stijve cilindertjes al aan de takken te zien, maar nu rekken ze zich tot fijne franje, die roerloos neerhangt op windstille plekken onder beschutting van het hoge duin of de dichte bosschen. Duizenden bij duizenden hangen er aan de twijgen en waar deze zich aan hoogopgeschoten stammen horizontaal vertakken, loopt ge onder een troonhemel van goud. Ook ontbreekt het koninklijk purper niet. Overal tusschen de bungelende katjes vertoonen zich groene knoppen vlak op den tak en velen daarvan dragen een prachtig purperen pluimpje. Dat zijn de stamperbloemen: in den Herfst worden dat de mooie vruchten, de groenachtig bruine Hazelnoten in hun kruiwagen van wazig groen. Wekenlang duurt deze bloesempraal, schoner dan de bloei van menigeen van de uitheemsche heesters, die onzen Hazelaars uit parken verdrongen. Als eenmaal de Hazelaar zijn katjes laten bengelen, dan volgen snel andere heesters en boomen, o.a. de Berken, Elzen en Wilgen”

2024 wordt het Jaar van de hermelijn!

De Hermelijn, (Mustela erminea) één van de kleinste marterachtigen in Nederland, is een soort die van oudsher thuishoort in het Nederlandse landschap. Helaas heeft deze soort het de afgelopen jaren erg zwaar gehad en begint stilletjes aan te verdwijnen uit Nederland. Om te voorkomen dat hermelijnen gaan verdwijnen is actie hard nodig. Daarom is 2024 uitgeroepen tot het jaar van de hermelijn! In het Jaar van de Hermelijn worden allerlei activiteiten georganiseerd om bekendheid te creëren over de soort en over wat hermelijnen nodig hebben om te overleven in Nederland.

Weinig mensen in Nederland kunnen zeggen dat ze ooit een hermelijn in levenden lijve hebben gezien. Dit komt door hun ‘onzichtbaarheid’, ze zijn flitsend snel en overdag bijna niet te vinden. Dit maakt het in Nederland een relatief onbekend diersoort, terwijl het een echt oer-Hollandse kleine marter is! Vroeger kwam de hermelijn in vrijwel heel Nederland voor, maar de laatste jaren laten een landelijke achteruitgang in de verspreiding van de hermelijn zien.

De hermelijn is één van de kleinste marterachtigen die in Nederland voorkomt. De soort kan voorkomen in verschillende soorten gebieden, waaronder weilanden, kleinschalig cultureel landschap, in de duinen en langs beken en rivieren in beboste gebieden. Hermelijnen geven de voorkeur aan nattere gebieden boven drogere gebieden. In gebieden met meer water komt namelijk hun favoriete maaltje het meest voor: woelratten. Zijn deze niet voldoende beschikbaar dan staan onder andere muizen en konijnen op het menu. De hermelijn mag dan klein zijn, maar het is een machtig en behendig roofdier. Ze hebben er geen problemen mee om een volwassen konijn of zelfs een haas aan te vallen, terwijl ze véél kleiner zijn! Werkgroep Kleine Marterachtigen | De Zoogdiervereniging Weblink: https://www.zoogdiervereniging.nl/wk

Landelijke TUINVOGELTELLING 2024

Voor alle INFORMATIE Weblink: https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling

WiLL’s media rubriek TV-TIP WINTERWATCH

Winterwatch 2024 (TV) is terug om het beste van de Flora en Fauna in het seizoen WINTER van het Verenigd Koninkrijk te laten zien. Chris Packham en Michaela Strachan genieten van het seizoen op Wild Ken Hill in Norfolk, waar de winterspektakels in volle gang zijn. BBC TWO Aflevering 1: 16 januari 2023 Dinsdag t/m vrijdag (totaal 4 afleveringen). Weblink: https://www.countryliving.com/uk/wildlife/countryside/a30620288/winterwatch/

Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen. We zitten in het kwartaalseizoen de Winter, in het begin van het Jaar 2024 Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer!

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.

NATUURJAAR 2024-01 januari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: WINTER januari 2024: BEGIN JAAR van 2024, Kauwen in de woonwijk, Waterral gehoord in de Natuurtuin, Moeraseik Heeft een spitse bladvorm, Vogelbalans 2023 geeft inzicht! en 2023 Jaar van het Bos.

Z aterdag (2024-01-06) De eerste week 01 van het nieuwe jaar 2023 zit er al bijna op. Na veel regen en stormen – Gerrit is de laatste uitgeraasde (kleine) storm- daalt het kwik in de thermometer. Volgens de voorspellingen gaan we nu naar een winters weerbeeld. De temperatuur daalt tot 0 °C overdag en -5 °C ’s nachts. In de straat zie elke morgen een groep van ca. 14 Kauwtje onder de bomen foerageren. Blijkbaar zitten tussen de straatstenen insecten of zaden van de Moeraseik. Zo scharrelen de Kauwtjes in de woonwijk hun kostje bij elkaar. Later op de dag zie ik verschillende paartjes op het dak – samen op en tegen de schoorstenen aan – uit de wind zitten.

Waterral gehoord in de Natuurtuin.

De waterral is een bijzonder schuwe vogel die zich veel tussen riet en begroeiing van oevers ophoudt. Je hoort hun harde gillen veel vaker dan dat je ze ziet. In de winter heb je betere kansen deze vogel ook daadwerkelijk te zien te krijgen, vooral als er al een tijdje ijs ligt.

Vanmorgen tijdens de LiveAtIas vogeltelronde -de eerste van dit jaar 2023- 21 soorten kunnen aanvinken. De opmerkelijke soorten; Goudvink en Waterral zij lieten hun roep duidelijk horen. Ken je de vogelgeluiden dan is het een ‘fluitje van een cent’ om de soort te bepalen.

In de winter zijn er de minste waterrallen in Nederland. Tussen de drie- en zesduizend in het hele land, maar vooral in Zeeland, Zuid- en Noord-Holland. Het is een moerasvogel die op hoge poten tussen de rietstengels stapt. Een deel van onze broedvogels is weggetrokken: naar Engeland, Frankrijk of zelfs een heel end verder tot Zuid-Europa en Noord-Afrika. Een kwakkelwinter vindt de waterral prima. Bij langdurige vorst is er minder eten, en zijn ze gedwongen de beschutting van het riet te verlaten op zoek naar voedsel. In stedelijk gebied wonen in stadsparken en kleinere rietgebieden ook vaak enkele waterrallen. Die zijn soms wat minder schuw, ze zijn wel wat gewend door het leven in de randstad.

Moeraseik Quercus palustris Heeft een spitse bladvorm.

E en redelijk snelgroeiende boom met een rechte hoofdstam en een mooie horizontale takstand. De onderste takken kunnen na verloop van tijd iets doorzakken hetgeen zeer kenmerkend is voor deze soort. Oude stammen krijgen ondiepe groeven. Eveneens kenmerkend zijn de vele korte twijgen die verdeeld over stam en zware gesteltakken staan. Het blad is ietwat variabel van vorm, eirond tot ovaal, 7 – 15 cm lang en soms even breed. Het is grof gelobd met 2 tot 4 paar scherpgetande lobben. Het gladde blad is heldergroen en verkleurt donkerrood in de herfst. In verdorde toestand soms lang aan de boom blijvend. De kleine eikels zijn alleen aan de basis, tot maximaal een derde omsloten door het napje. Het napje is dicht bezet met kleine aanliggende schubben. De kleine eikels zijn alleen aan de basis, tot maximaal een derde omsloten door het napje. Hierdoor is dit een voedselboom voor vogels. Faunaboom: waardboom voor vlinders, voedselboom voor vogels. Toepassing: Lanen en brede straten, industriegebied, Vorm: hoogstam boom, dakvorm

Hoe gaat het met vogels in Nederland? de Vogelbalans 2023 geeft inzicht!

In de Vogelbalans zet Sovon de belangrijkste actuele ontwikkelingen op een rij. Welke soorten nemen toe en welke zijn steeds minder te zien? Dankzij 50 jaar tellingen en onderzoek van vele vrijwilligers en professionals kunnen we uitspraken doen over de trends van 199 soorten broedvogels en 209 doortrekkende en overwinterende vogelsoorten. Ook de oorzaken achter deze veranderingen worden toegelicht.

Feiten over vogels.

In de jaarlijkse Vogelbalans bundelt Sovon de kennis en trends van broed- en wintervogels in bondige, laagdrempelige bijdragen rond een specifiek thema. Dit jaar hebben we echter voor een iets andere insteek gekozen. We hebben over een verscheidenheid aan onderwerpen korte bijdragen geschreven. Dat dit jaar een aantal zuidelijke soorten ons land als broedgebied heeft gevonden blijft uiteraard ook niet onbesproken, met de Steltkluut als duidelijkste voorbeeld.

Ik wens u veel leesplezier met deze gevarieerde Vogelbalans 2023. Laat u vooral inspireren door de voorbeelden van interessante en inspirerende toepassingen van onze vogelkennis. Met dank aan de duizenden vogeltellers die voor ons het veld in gaan! Weblink Vogelbalans 2023: https://stats.sovon.nl/pub/publicatie/21493

2023 Jaar van het Bos

Tijdens de nationale viering van de Boomfeestdag kondigen Christianne van der Wal, minister voor Natuur en Stikstof, en Sylvo Thijsen, directeur Staatsbosbeheer, het Jaar van het bos aan. Dit initiatief markeert het 125-jarige jubileum van Staatsbosbeheer in 2024 en heeft als doel benadrukken van de waarde van bomen en bos en vergroten van het bewustzijn over het belang van duurzaam bosbeheer. De berokkenden benadrukt het belang van bossen voor biodiversiteit, klimaat en leefbaarheid. “Van bossen wordt iedereen blij. Het is een heerlijke plek voor mensen om te ontspannen, maar bomen en bos spelen ook een belangrijke rol in het behoud van de rijkdom aan soorten bomen, planten en dieren. Én bomen slaan CO2 op. Als minister voor Natuur zie ik graag méér bomen in heel Nederland, niet alleen in natuurgebieden, maar ook in het stedelijk gebied en op het boerenland.”

Meer bos én meer variatie: Denk je aan natuur, dan denk je aan bossen en bomen. Nederland stelt veel eisen aan haar bossen. Het is het thuis van vele soorten dieren en planten; we willen er allemaal regelmatig wandelen of fietsen; bos speelt een grote rol in de CO2-opname en we hebben behoefte aan duurzaam gekweekt hout. Weblink: https://www.staatsbosbeheer.nl/wat-we-doen/bos-beheren/meer-bos

Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen. We zitten in het kwartaalseizoen de Winter, begin van het Jaar 2024 Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.