NATUURJAAR 2025-08 februari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: WINTER 2025: Deze week in de NTR: Voorjaar: eerste LENTEDAG, Massale kraanvogeltrek, Voorjaars KIKKERDRILTELLING 2025, UITSLAG/ RESULTATEN Landelijke Mollentelling 2025 en NATUURBINGO voor JONG en OUD.
Zaterdag (2025-02-22), WINTER: Gisteren de eerste Lentedag van 2025, plaatselijk in het Zuidelijke deel van NL, zelfs boven de 18 graden C. Zag tegen het middaguurtje de eerste Citroenvlinders vliegen in de prille voorjaarszon. Vanmorgen vroeg met de fiets in druilende regen naar de Natuurtuin. Het regende bijna de hele morgen onafgebroken. Door de Lente temperaturen zag ik op verschillende plaatsen de groei boost van Sneeuwklokjes en Boerenkrokussen.
Massale kraanvogeltrek verwacht door vroege lentetemperaturen
Deze week zijn de eerste grote groepen Kraanvogels Grus grus over ons Zuidelijke/Oostelijke deel van Nederland gevlogen. Ruim 31.000 vogels trekken in (grote) groepen(jes) via Duitsland richting Noord-Scandinavië.
Nu is de kans om kraanvogels in Nederland te zien. Vooral in Oost-Nederland vliegen ze over, en soms maken ze een tussenstop. Ze zijn op weg naar hun broedgebieden, en dat kan ook in Nederland zijn. Na honderden jaren afwezigheid zijn ze namelijk sinds 2001 weer terug in ons land. Bij mooi weer maak je kans om ze te zien, en vooral ook te horen. Hun trompetterend ‘krroeh-krroeh’-geluid is altijd weer bijzonder.
1 9-FEB-2025 – Hoewel de sloten en ondiepe plassen op moment van schrijven nog bedekt liggen met een laagje ijs, zal de temperatuur later deze week snel omhooggaan. Met uitschieters naar boven de 15 graden zal het zelfs lenteachtig aan gaan voelen. Het zal vele tienduizenden kraanvogels in beweging brengen. Ze staan al in de startblokken om naar het noorden te vliegen. Hou de Kraanvogelradar in de gaten.
Als het ’s ochtends zo koud is en er lokaal zelfs geschaatst wordt op natuurijsbanen zou je niet meteen denken dat er al trekvogels staan te springen om naar hun noordelijke broedgebieden te vliegen. Toch is het weer in Zuid-Europa al behoorlijk aangenaam. En precies daar zit voor kraanvogels de trigger om massaal te beginnen aan hun voorjaarstrek. De afgelopen week waren er daardoor al regelmatig groepen van tientallen tot zelfs honderden kraanvogels te zien boven Nederland en België. Deze groepen zijn allemaal mooi opgepakt door de Kraanvogelradar, waarmee de trek online goed te volgen was.
TEL OOK MEE! KIKKERDRILTELLING 2025.
Hoe werkt het?
Heb je een vijver in je tuin? Tel dan tijdens de teldagen het aantal eiklompen en Bruine kikkers en geef dit door via deze site.
RAVON organiseert vanaf 28 februari de jaarlijkse terugkerende landelijke kikkerdriltelling. We gaan in een aantal weken tellen hoeveel eiklompen van de Bruine kikker er in je tuinvijver zijn afgezet. De telling loopt door tot en met 28 maart. De precieze datum van de kikkerdriltelling is afhankelijk van het moment waarop de eerste eiklompen worden gemeld.
Deze telling is gericht op de Bruine kikker. Dit is namelijk een van de eerste amfibieën die zich in de lente gaat voortplanten. Andere kikkers leggen hun eitjes later in het voorjaar, op de Heikikker na. Omdat de Heikikker maar bij hoge uitzondering voor komt in tuinen maken we geen onderscheid tussen de eiklompen van de Bruine kikker en die van de Heikikker.
De eiklompen zijn goed zichtbaar aan het wateroppervlakte en zijn grote klompen. De eiklompen zijn per stuk te tellen. Elk kikkerpaartje legt namelijk één eikomp. Door het aantal klompen met twee te vermenigvuldigen, weten we dus exact hoeveel kikkers er in onze tuinen leven. Tegelijkertijd met de Bruine kikker legt de gewone pad haar eitjes; in de vorm van snoeren. Deze snoeren liggen echter echt onderwater, waardoor ze moeilijker te tellen zijn. De paddensnoeren nemen we dan ook niet mee in de telling.
Kikkerdril herkennen
Wil je kikkerdril leren herkennen, en onderscheiden van de eitjes van andere amfibieën zoals Salamanders en Padden? Bekijk dan de herkenningskaart op de website van RAVON. Weblink: https://www.ravon.nl/Soorten/Soortinformatie/kikkerdriltelling
RESULTATEN Landelijke Mollentelling 2025
Afgelopen weekend hebben veel mensen molshopen geteld tijdens de Valentijns editie van de jaarlijkse Mollentelling. Vanuit alle hoeken van het land kwamen waarnemingen binnen. Waarom zijn er zo veel molshopen te zien?
Ook dit jaar konden tellingen weer op verschillende manieren worden doorgegeven. Via de Tuintelling kon men de mollen(sporen) in de tuin doorgeven. Van de 777 deelnemers die hier meededen kwamen de meeste uit Gelderland, gevolgd door Noord-Brabant en Noord-Holland. Op de website van Tuintelling werden 20.400 molshopen gemeld. Sommige mensen zagen zelfs een levende of dode mol in hun tuin.
Mollentelling: Resultaten
https://www.tuintelling.nl/resultaten INFO: https://www.tuintelling.nl/nieuws/resultaten-mollentelling
NATUURBINGO een leerzame wandeling voor JONG en OUD
Het is bijna voorjaars vakantie -de LENTE komt eraan- Krokussen, Sneeuwklokjes en Dagvlinders ontwaken uit hun winterslaap. Trek er op uit -loop door de wijk- de Natuur in! Zoek een van de afbeeldingen op de Bingokaart en ‘vink het aan. Bedenk zelf ook ‘opzoek’ objecten b.v. voorjaarsbloemen en -planten, vlinders en vogels, succes met speuren.
In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in het seizoen WINTER van het Jaar 2025 Samen opzoek gaan naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2025-07 februari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: WINTER 2025: Deze week in de NTR: het voorjaar ‘it’s in the air’, Grote zwarte vogels herkennen, Voorjaarsspanners in de winter, RAVON lanceert jongerenprogramma RAVON READY, Nat. Databank Flora en Fauna gaat open, WEEKEND TELLING Landelijke Mollentelling 2025 en Tijdens een wandeling door de Bundertjes de Watersnip.
Zaterdag (2025-02-15), WINTER: Vanmorgen onder nul, een winterse week met bijna dagelijks sneeuw en vorst. De Noordelijkste provincies veranderen begin deze week in een witte sprookjeswereld. Onderwijl ik het artikel schrijf voor het NATUURJAAR-07 kijk ik af en toe over het beeldscherm naar bewegingen in de achtertuin. Een paartje Vinken vliegen achter elkaar aan -het lijkt wel een kinderspelletje ‘krijgertje’- terwijl een koppel Kauwtjes vanaf de nok van het dak toekijken.
Zelfs in grote groepen Kauwen zijn nu ‘verliefde’ stelletjes te onderscheiden. De paarband tussen kauwen duurt een leven lang en de vogels zijn bijna altijd onafscheidelijk. Kauwen blijven het hele jaar in Nederland en slapen in de winter allemaal samen op vaste plekken. In deze tijd van het jaar zie je ze rond de schemer verzamelen in hoge bomen, vaak midden tussen de huizen. Het verschil tussen de raaf, roek, kauw en kraai. Tussen de waarnemingen door laat de koolmees zich horen, zijn bekendste zang sound het ‘fietspompje’. Het wordt Lente je voelt het ‘it’s in the air’, laat maar komen het nieuwe jaargetijde LENTE.
Grote zwarte vogels herkennen
Kraaien of kraaiachtigen (Corvidae) zijn een vogelfamilie met wereldwijd wel 128 soorten. In ons land komen 7 soorten voor. Dat zijn de ekster, de kauw, de Vlaamse gaai, de zwarte kraai, de bonte kraai, de raaf en de roek. De familie van de Corvidae kent verschillende geslachten. De soorten kraaien in ons land behoren tot de geslachten Pica, Corvus en Garrulus. De meeste soorten vallen in de middelste groep. Meer over zwarte vogels van groot naar klein.
Voorjaarsspanners in de winter.
Vanmorgen tijdens de ronde voor vogeltelling, zag ik deze Nachtvlinder in een slootje tussen het ijs liggen. Dood natuurlijk, jammer voor het insect dat hij het voorjaar niet gehaald heeft. Maakte de foto met het mobieltje en startte de Obsidentify-App deze gaf aan; de Grote voorjaarsspanner. De App leest de lichte vleugeltekening en bepaalt de Nachtvlindersoort.
Het is nog winter, maar de aanwezigheid van een aantal voorjaarsspanners geeft al aanwijzingen dat de lente eraan komt. Voorjaarsspanners vliegen vroeg in het jaar, van januari tot in april. Je kunt ze vinden op verlichte plekken, zoals bushokjes en viaducten, of je treft ze aan in je vlinderval. Er is een aantal algemene soorten, maar ze zijn wel voornamelijk op de zandgronden te vinden. Weblink: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=33466
RAVON lanceert jongerenprogramma om nieuwe generatie waarnemers op te leiden.
Vorig jaar zijn wij gestart in de Natuurtuin met een RAVON-project onderzoek naar Salamanders. Wie onderzoek doet of monitort ondervindt na verloop van het project hoe boeiend het is om te ontdekken. Ben jij ook benieuwd naar wat er allemaal leeft in de natuur? Vraag je je af hoe een Salamander er in het echt uitziet? Of waar je Kikkerlarven kunt vinden? Wil je graag iets betekenen voor de natuur en biodiversiteit in Nederland? Wil ook een (natuur)onderzoekje starten, kom eens langs op zaterdag morgen, het tuinteam staat voor je klaar.
Dit is jouw kans! Met RAVON READY ga je op avontuur in de natuur en ontdek je alles over vissen, reptielen en amfibieën. Loop een veldseizoen mee met een ervaren natuurliefhebber en leer hoe jij soorten kunt spotten, herkennen en monitoren.
14-FEB-2025 – Om jongeren dichter bij de natuur te brengen en hen te enthousiasmeren voor het waarnemen van amfibieën, reptielen en vissen, start RAVON een nieuw vrijwilligersprogramma: RAVON READY. Met schepnetten in de hand en laarzen in de modder gaan jongeren op ontdekkingstocht en worden ze stap voor stap opgeleid tot echte waarnemers in het veld.
Kaat Willemse, vrijwilligerscoördinator bij RAVON, legt uit. “RAVON Ready is specifiek gericht op het enthousiasmeren van jongeren voor natuuronderzoek en het behoud van biodiversiteit in Nederland. Dit initiatief biedt jongeren tussen de 18 en 25 jaar de kans om, onder begeleiding van een ervaren waarnemer, diepgaand kennis te maken met reptielen, amfibieën en vissen in hun natuurlijke leefomgeving”.
Waarom is dit iets voor jou?
Ben je nieuwsgierig, enthousiast en wil je impact maken? Dit programma is perfect voor jou als je de natuur van dichtbij wilt leren kennen, maar niet precies weet hoe je moet beginnen. Je gaat:
- Vier keer op pad met een buddy.
- Meedoen aan een online startmoment met andere deelnemers.
- Ondersteund worden met check-in momenten om te zorgen dat alles soepel loopt.
- Afsluiten met een gezellige certificaatavond (en een officieel certificaat!).
INFO deelname: https://www.ravon.nl/ravon-ready
Nationale Databank Flora en Fauna gaat open.
11-FEB-2025 – Vanaf 11 februari zijn de gegevens uit de Nationale Databank Flora en Fauna openbaar. Kennis over flora en fauna helpt bij betere bescherming, maar het delen van kwetsbare vindplaatsen is soms lastig. Daarom gebeurt de openbaarmaking stapsgewijs. De data zijn nu toegankelijk via de Flora en Fauna Verkenner, zodat we in de toekomst data goed kunnen delen en gebruiken.
Geen land ter wereld weet zoveel van de natuur als Nederland – en dat is voor een belangrijk deel te danken aan de tientallen organisaties en meer dan honderdduizend vrijwillige waarnemers die sinds 2010 hun data delen via de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF). Op dit moment is de NDFF is in transitie en gebeuren er veel dingen tegelijkertijd. De techniek wordt verbeterd, de eigendommen gaan van een particuliere stichting over naar een wettelijke regeling, er wordt meer geïnvesteerd in waarnemers en de data worden publiekelijk toegankelijk. Om dat te markeren tekenen BIJ12, de uitvoegingsorganisatie van de twaalf provincies en de soortenorganisaties op 11 februari een nieuwe samenwerkingsovereenkomst en lanceren zij de Flora en Fauna Verkenner.
INFO website NDFF: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=33473
WEEKEND TELLING Landelijke Mollentelling 2025
Dit weekend is de MOLLENTELLING:
Datum: 14 februari t/m 16 februari
Locatie: In je tuin, park, dorp of stad
Adres: in je eigen omgeving!
Mollentelling: Waar leeft de mol? Die vraag staat centraal bij de landelijke Mollentelling. Elk jaar organiseren de Zoogdiervereniging, Vroege Vogels, Waarneming.nl en Tuintelling de jaarlijkse Mollentelling. Iedereen kan meedoen in het telweekend in februari (14, 15 en 16 februari 2025). Als je meedoet aan de telling help je niet alleen met de monitoring, maar leer je de mol ook nog eens beter kennen. Hoe meer we leren over de mol, hoe beter we met de mol leren samenleven.
Hoe werkt het?”: Meedoen aan de Mollentelling kan op verschillende manieren. Waarnemingen van mollen of mollensporen, zoals molshopen, kun je doorgeven via het speciale mollenmeldpunt of in de tuin via de Tuintelling. Ook via Telmee.nl kun je jouw waarneming doorgeven. Het belangrijkste is om de locatie, datum en type waarneming (molshoop, levende of dode mol) door te geven. Sta je bij een veld met veel molshopen? Maak dan een schatting van het aantal molshopen en voer dit getal bij het mollenmeldpunt in bij ‘Aantal individuen’. De verzamelde data worden opgenomen in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF).
Tijdens een wandeling door de Bundertjes, vanmorgen, gezien:
De algemeenste snip van ons land is de watersnip. Opvliegend opgeschrikt door langs lopende wandelaars. Ongeveer 23-28 cm van snavel tot staart. Het is een schaarse broedvogel, maar als doortrekker en wintergast komen ze in vrij grote aantallen voor. Met hun relatief lange rechte snavel pikken ze in de modderige ondergrond langs de waterkant. Pikken, stilstaan, stukje lopen en weer pikken. Zeer regelmatig als een naaimachine. Bij verstoring vliegen ze vrij snel op en laten dan meestal een rèèsjt-geluid horen. Na een rondje vliegen vallen ze meestal weer vrij snel in. In vlucht valt de lange rechte snavel op in combinatie met de witte vleugelachterrand.
Weblink hemelgeit: https://www.natuurbeschermingswacht.nl/page/m16721-blog-hemelgeit.html
In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in het seizoen WINTER van het Jaar 2025 Samen opzoek gaan naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2025-06 februari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: WINTER 2025: Deze week in de NTR: VOGELTELLING en Wandelen rondom in de Bundertjes, De OEHOE de grootste Uil in NL, Vorige week een opvallend (vraat) SPOOR in de Natuurtuin, landelijke Mollentelling 2025 a.s. en Een (Uilen) wandeling in de schermer.
Zaterdag (2025-02-08), WINTER: Vanmorgen onder – nul net zoals de voorgaande dagen deze week. Later tegen 10.00u klaart de lucht op en de blauwe lucht laat zich zien. Ook vanmorgen net als vorige week een vogelronde -deze morgen rechtsom- maar de winterse uitstraling haalt het niet bij vorige week. Onderweg naar de Natuurtuin hoor ik verschillende vogels zingen en roepen met hun eerste voorjaarszang.
De OEHOE de grootste Uil in NL.
Vanaf 1997 terug in het Landschap). Deze reuzen uil broedde vermoedelijk tot in de middeleeuwen in Nederland, maar verdween ergens in of kort na die periode. Na eeuwenlange vervolging dreigde de Oehoe in de twintigste eeuw ook uit Duitsland te verdwijnen. Om het tij te keren liet men vanaf de jaren zestig nazaten van vogels uitgevangenschap los in middelgebergten. Deze herintroducties bleken succesvol. Vanaf de Eifel werden de Belgische Ardennen maar ook (Nederlands) Limburg bereikt, iets waarmee niemand rekening hield. (Info; Sovon en Oehoewerkgroep).
De oehoe is een van de grootste uilen ter wereld, en vermoedelijk de op een na grootste uilensoort na de Blakistons visuil. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Strix bubo in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus. De vogel heeft zijn naam te danken aan zijn roep.
Voedsel en Jachttechniek: Uit tal van uitgebreide prooidier analyses uit verschillende gebieden in Europa blijkt dat de voedselkeuze algemeen zeer gevarieerd is, maar eigenlijk overal opportunistisch is. Ofwel de prooidieren die het meest algemeen zijn in het onderzoeksgebied ook een hoge percentage in de voedselkeuze hebben. Zo vormen duiven, ratten, egels, muizen, hazen en konijnen een deel van het menu , maar ook andere uilen en roofvogels staan op het menu. Zelfs vossen zijn hun leven niet veilig met een Oehoe in de buurt.
De jachttechnieken zijn net als het menu van de Oehoe zeer gevarieerd. Hij jaagt vanaf een uitkijkpost op verschillende hoogten op bijv. muizen, egels en ratten. Maar ook ongewervelde dieren worden met de snavel van de grond geplukt zoals bijv. mestkever en vliegend hert. Ondanks zijn grootte is de Oehoe ook in de vlucht een behendige jager, die met een snel reactievermogen vogels uit de lucht kan grijpen. Het merendeel van de vogels wordt waarschijnlijk op hun slaapplaats gevangen, waarbij de Oehoe ook met gemak een Buizerd of Bos- of Ransuil pakt. Vaak liggen plukresten van vogels als markering op opvallende plaatsen zoals op de foto te zien is. Hiermee laat een Oehoe aan soortgenoten zien dat dit territorium bezet is. Oehoe: https://www.oehoewerkgroep.nl/de-oehoe/
INFO VB Oehoe: https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/oehoe
Vogelfamilies Uilen: https://natuurtijdschriften.nl/pub/1000617/HVJ2017065004001.pdf
Vorige week een opvallend (vraat) SPOOR in de Natuurtuin.
De Oehoe in de Sleutelrol?
Vorige week tijdens een Vogeltelronde in de Natuurtuin hing er iets -een huidje- aan een twijg in de Populier. Na enig overleg en bestuderen van de foto’s, is onze conclusie een Egelhuidje. De mogelijke dader die Egels eet uit zijn stekelige huid is de Oehoe Buto buto. De Oehoe broed in Zuid-Nederland in de Sint Pietersberg, regelmatig vind men op de broedplek deze huidjes.
Heb de vraag voorgelegd aan de expert van de Oehoe werkgroep dit is zijn antwoordt:
Dit kan oehoewerk zijn. Maarrrr….. het zou ook kunnen dat een marter aan het slepen is geweest met een dode egelhuid, en het heeft laten vallen. Dus 100% zekerheid kan ik niet geven. Groetjes ;-(
Landelijke Mollentelling 2025 a.s.
Aankomend weekend is de MOLLENTELLING: Datum: 14 februari t/m 16 februari Locatie: In je tuin, park, dorp of stad. Adres: in je eigen omgeving!
Mollentelling: Waar leeft de mol? Die vraag staat centraal bij de landelijke Mollentelling. Elk jaar organiseren de Zoogdiervereniging, Vroege Vogels, Waarneming.nl en Tuintelling de jaarlijkse Mollentelling. Iedereen kan meedoen in het telweekend in februari (14, 15 en 16 februari 2025). Als je meedoet aan de telling help je niet alleen met de monitoring, maar leer je de mol ook nog eens beter kennen. Hoe meer we leren over de mol, hoe beter we met de mol leren samenleven.
Hoe werkt het?”: Meedoen aan de Mollentelling kan op verschillende manieren. Waarnemingen van mollen of mollensporen, zoals molshopen, kun je doorgeven via het speciale mollenmeldpunt of in de tuin via de Tuintelling. Ook via Telmee.nl kun je jouw waarneming doorgeven. Het belangrijkste is om de locatie, datum en type waarneming (molshoop, levende of dode mol) door te geven. Sta je bij een veld met veel molshopen? Maak dan een schatting van het aantal molshopen en voer dit getal bij het mollenmeldpunt in bij ‘Aantal individuen’. De verzamelde data wordt opgenomen in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF).
Met de Mollentelling verzamelen we data over de verspreiding van de mol. Veel mensen zien regelmatig molshopen, maar geven deze vaak niet door. Met de Mollentelling willen we mensen aansporen om hun waarnemingen van mollen(sporen) door te geven. Het gaat hierbij om de verspreiding van de mol (waar leven mollen?). Hoeveel mollen er in Nederland leven is niet af te leiden uit deze data, aangezien het verschilt per gebied en seizoen hoeveel molshopen één mol maakt. Daarnaast is de Mollentelling een goede gelegenheid om meer te leren over dit bijzondere zoogdier die zelden wordt gezien. Hoe meer we leren over de mol, hoe beter we met de mol leren samen te leven.
Een wandeling in de schermer door de Bundertjes.
Wie ’s avonds tegen de schemer een wandeling maakt in het buitengebied zou zomaar een van de Uilenfamilie tegen kunnen komen. Nu in het vroege voorjaar zijn de Uilen actief. Je kan in de schemer en nacht de Bosuil -zowel de man als de vrouw- horen roepen. Let ook op zittende uilen in de boomtoppen, hun lichaam silhouetten verschillende per soort, daar kun je aan zien welke Uil je spot. Wie weet zie of hoor je de grootste Uil van Nederland, kijk nogmaals eens naar de foto van de postende Oehoe en meld deze waarneming.
Weblink UILEN: https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/6-uitzonderlijke-uilen
In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in het seizoen WINTER van het Jaar 2025 Samen opzoek gaan naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2025-05 februari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: WINTER 2025: Deze week in de NTR: Wandelen in de Bundertjes, Uitslag NATIONALE TUINVOGELTELLING 2025, De Europese BEVER, en zijn opvallende (vraat) SPOREN en zijn sleutelrol in de natuur, In het JAAR van de TORENVALK, Voedseltelling Steenuil, Bouw een muizenruiter, Start Jaar van de WOELMUIS 2025 (vervolg) en Waarom het Jaar van de woelmuis?
Zaterdag (2025-02-01), WINTER: Vanmorgen -een paar graden vorst- eerst voor de vogeltelling in de Natuurtuin een vroege wandeling door de Bundertjes. Een bevroren wit landschap met een prachtige zon opkomst. De bekende kleuren aan het zwerk; oranje, geel en een roze gloed, het echte winterse weer gevoel. Al wandelend en genieten in het buitengebied spotten van allerlei vogelsoorten.
Tuinvogeltelling van start, klokken luiden voor de vogels
De jaarlijkse Tuinvogeltelling 2025 van dit weekend jl. is afgelopen! Meer dan 105.000 mensen hebben bijna 1,5 miljoen vogels geteld. De huismus staat op één, gevolgd door de koolmees en de pimpelmees. Iedereen bedankt voor het meedoen en tot volgend jaar!
De huismus staat zoals gebruikelijk bovenaan de lijst, gevolgd door de koolmees en de pimpelmees. Opvallend is dat er dit jaar ook weer zwartkoppen en tjiftjaffen zijn gemeld, dit hangt mogelijk samen met hun toenemende overwintering in Nederland. Bekijk de telresultaten klik op de weblink: https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling.
De Europese BEVER Castor fiber, en zijn opvallende (vraat) SPOREN.
Sleutelrol in de Natuur, sporen steeds vaker te vinden in onze Natuur-en leefomgeving. 2012: Was het jaar van de Bever. Elk jaar vraagt de Zoogdiervereniging extra aandacht voor één van de in Nederland in het wild levende zoogdiersoorten. In 2012 is het de beurt aan de Bever!
Sinds zijn verdwijning begin 19e eeuw is de bever in Nederland inmiddels weer aan een flinke opmars bezig.
In 1826 werd de laatste Nederlandse Bever doodgeslagen in de IJssel bij Zalk, waar hij door vissers werd aangezien voor een Otter die zou concurreren om de vis. Het duurde ruim 150 jaar voordat er weer Bevers werden uitgezet in Nederland. Dit gebeurde in 1988 in de Biesbosch. Later volgden ook bij- en uitzettingen in de Gelderse Poort, langs de Neder-Rijn, in Limburg en vrij recent in Drenthe en Groningen. Spontane ontsnappingen waren er in Flevoland en bij Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Inmiddels is de Nederlandse Beverpopulatie gegroeid naar een geschat aantal van 500-600 dieren, verspreid over grote delen ons land.
De Europese Bever en zijn sleutelrol in de natuur
Herintroductie: De Bever was in 1826 uitgestorven in Nederland. In 1988 is de herintroductie van de Bever gestart. Eerder groeide de populatie langzaam, maar sinds 2011 is deze flink toegenomen. Inmiddels leven in bijna alle provincies Bevers. De verwachting is dat zowel de verspreiding als de aantallen voorlopig blijven toenemen. Dit zorgt op de meeste plekken voor een positieve impact op de biodiversiteit. Tegelijkertijd ontstaan op enkele plaatsen conflicten, waar we dankzij het kenniscentrum samen snel op kunnen inspelen.
De Zoogdiervereniging heeft 2012 uitgeroepen tot het Jaar van de Bever. Wat we van de Bever vooral opmerken zijn de sporen die hij achterlaat in zijn eigen territorium, zoals knaagsporen, wissels of burchten. Met de sporen die deze wateringenieur nalaat kan de bever gezien worden als een motor die de tandwielen van het ecosysteem in beweging brengt.
Rol in de natuur: Bevers spelen een sleutelrol langs rivieren en beken. Zij nemen het natuurlijke onderhoud van oevers voor hun rekening. Met hun beitelvormige snijtanden knagen ze complete bomen om; om ervan te eten, om er beken mee af te dammen of om burchten mee te bouwen. Hun houtbehoefte is wel 4.000 kilo per jaar: zo houden zij de boomgroei in toom, maken ze open plekken waar weer planten en bloemen kunnen groeien, zorgen ze voor een gevarieerde structuur en leeftijdsopbouw van het bos en verschaffen ze grote hoeveelheden rivierhout, een verzamelnaam voor al het dode hout langs en in de rivier. De vraat- en leef sporen van de Bever zijn vaker te vinden.
Bevers kunnen ook schade veroorzaken: Dit kan variëren van een geknaagde boom op de weg of het spoor, tot een beverhol in een (spoor)dijk of wateroverlast door een beverdam. Bevers zijn via de Europese Habitatrichtlijn en de Wet Natuurbescherming beschermd. Conflicten worden zoveel mogelijk opgelost door mitigerende of compenserende maatregelen. Denk hierbij aan het plaatsen van rasters of het aanbrengen van een Bever deceiver (een buis waarmee de waterstand wordt verlaagd) in een dam. Het is belangrijk om preventieve maatregelen te ontwikkelen en te snappen waarom een Bever op een bepaalde plek zit en conflicterend gedrag vertoond. Kennis en ervaring opdoen met (preventieve) maatregelen is cruciaal om op een duurzame manier met de Bever samen te blijven leven.
In de winter zijn Bevers nagenoeg geheel aangewezen op bast van bomen, struiken en twijgen. Dit dieet vullen ze aan met worteldelen van verschillende planten, zoals Riet, Gele plomp, Gele lis en Brandnetel. In april zijn veel planten al dusdanig uitgelopen dat het aandeel bast dat gegeten wordt snel afneemt. Al dat verse sappige groen laat de Bever zich goed smaken: er zijn honderden plantensoorten die de Bever als voedsel nuttigt. Bever INFO: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=18296
Het JAAR van de TORENVALK, Bouw een muizenruiter.
Kom in actie voor de Torenvalk en andere dieren die muizen op hun menu hebben staan.
Jaar van de Torenvalk 2025 is het Jaar van de Torenvalk. Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek hebben daartoe besloten omdat het niet zo goed gaat met deze bekende roofvogel die bidt voor zijn/haar eten. In het Jaar van de Torenvalk willen we daarom onderzoeken wat we kunnen doen om ze te helpen. En we gaan iedereen enthousiast maken over deze sierlijk roofvogels. Want biddende torenvalken horen nu eenmaal bij ons cultuurlandschap.
De Torenvalk is nog steeds één van de meest algemene roofvogels van Nederland. Ze komen in vrijwel het gehele land voor, maar vooral daar waar boeren, burgers en buitenlui zijn. Want daar – in ons open boerenland – komt hun belangrijkste prooi voor, de veldmuis. En voor broedgelegenheid zijn ze grotendeels afhankelijk van speciale nestkasten die men daar plaatst. Waar ze voorheen vooral oude kraaien- en eksternesten gebruikten, maar ook openingen in schuren en torens. De verantwoordelijkheid om de achteruitgang te stoppen ligt dus bij ons allemaal.
Tijdens de Beleef de Lente -aandacht voor de broedvogels- kijkt en monitort men niet alleen naar het groot brengen van de jongen. Ook telt men de hoeveelheid prooien maar ook de aantallen soorten dieren en insecten.
Voedseltelling Steenuil (Voorbeeld)
Ware muizen zijn met 60 exemplaren absoluut favoriet, op ruime afstand gevolgd door woelmuizen (11 stuks). 12 muizen konden niet nader op naam gebracht worden. De spitsmuis sluit de rij, met slechts 1 exemplaar. Vooral sinds er jongen zijn is het bar en boos met de muizenaanvoer. In de periode 2 tot en met 5 mei telde Geert er maar liefst 17. Gemiddeld 4 per dag. Topdag was 4 mei toen er 7 binnengebracht werden.
Record: Nu is zo’n grote aanvoer beslist niet ongewoon bij steenuilen. In 2007 werden er in de Beleef de Lentekast alleen al in de jonge periode 170 aangevoerd en het record lijkjes in de kast werd gevestigd in 2014 toen de muizenstand wel geëxplodeerd leek. Helaas hadden we toen geen steenuilen voor de camera, maar de uilen op de cameralocatie in Winterswijk wisten toen 5 jongen groot te brengen. Dat is vast niet alleen met meikevers en regenwormen gegaan. Tijdens de wekelijkse rondgang langs onze nestkasten in Winterswijk troffen we toen bij elkaar 610 (resten van) muizen. Ook afgelopen weekend lagen er in meerdere kasten veel muizen op consumptie te wachten (zie vlog van afgelopen zondag). We zijn reuzebenieuwd waar we dit seizoen op uitkomen.
Muizenruiter
In het ’buiten’ terrein vooral ware muizen, waarschijnlijk bosmuizen. Is het zo te zien goed toeven voor ze. Helemaal vanzelf gaat het echter niet. De muizenproductie wordt een handje geholpen door een drietal muizenruiters op 100 meter afstand van de nestkast. Een muizenruiter is een soort luilekkerland voor muizen. In Dongen bestaan ze uit een viertal straatstenen waar een houten pallet op is gelegd. De ruiter is opgevuld met snoeihout en maaisel in verschillende laagjes bovenop elkaar. Om het helemaal aantrekkelijk te maken, wordt er soms wat graan in gestrooid. Voor muizen is het er goed toeven, zowel om zich te verbergen als om er eten te zoeken. Onze steenuilen hebben uiteraard in de smiezen dat het op dat soort plekken makkelijk scoren is.
Kom in actie, BOUW een Muizenruiter
Zelf bouwen? Zo’n muizenruiter is gemakkelijk zelf te bouwen. Hoe dat te doen staat in de Maatregel catalogus die STONE in 2009 samen met Vogelbescherming, Landschapsbeheer Nederland en Sovon uitbracht. De catalogus is te downloaden op de site van STONE. Behalve informatie over hoe een muizenruiter te bouwen, vind je er tientallen andere tips hoe je het de steenuilen op het erf naar hun zin kunt maken.
De catalogus is te downloaden op de site van STONE. Behalve informatie over hoe een muizenruiter te bouwen, vind je er tientallen andere tips hoe je het de steenuilen op het erf naar hun zin kunt maken.
Klik op de weblink: https://www.vogelbescherming.nl/bescherming/wat-wij-doen/onze-boerenlandvogels/jaar-van-de-torenvalk
Start Jaar van de WOELMUIS 2025
Waarom het Jaar van de woelmuis?
Woelmuizen spelen een grote rol in onze natuur. Waarom en hoe is bij veel mensen onbekend. Daarom laat de Zoogdiervereniging in 2025 zien waarom woelmuizen belangrijk zijn, hoe je ze kan herkennen en waar je welke soort kan aantreffen. De ene soort houdt van ‘ruig’, de ander van groots en weids, de volgende juist van kleinschalig en knus. Dit jaar kom je het allemaal te weten.
Het belangrijkste is wellicht dat woelmuizen het voornaamste voedsel zijn voor veel roofdieren en roofvogels. Vrijwel alle roofdieren en roofvogels zijn afhankelijk van een gezonde en vooral grote populatie woelmuizen. De aanwezigheid van grote aantallen woelmuizen heeft direct effect op het broedsucces of het aantal jongen wat het eerste levensjaar overleefd. Veel woelmuizen betekent veel wezels en hermelijnen, maar bijvoorbeeld ook veel kerkuilen en torenvalken. Gaat het goed met de woelmuizen, dan gaat het ook goed met veel andere soorten.
Klik op de weblink: https://www.zoogdiervereniging.nl/actueel/nieuws/2025-het-jaar-van-de-woelmuis
In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in het seizoen WINTER van het Jaar 2025 Samen opzoek gaan naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.