NATUURJAAR 2025-06 februari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: WINTER 2025: Deze week in de NTR: VOGELTELLING en Wandelen rondom in de Bundertjes, De OEHOE de grootste Uil in NL, Vorige week een opvallend (vraat) SPOOR in de Natuurtuin, landelijke Mollentelling 2025 a.s. en Een (Uilen) wandeling in de schermer.

Zaterdag (2025-02-08), WINTER: Vanmorgen onder – nul net zoals de voorgaande dagen deze week. Later tegen 10.00u klaart de lucht op en de blauwe lucht laat zich zien. Ook vanmorgen net als vorige week een vogelronde -deze morgen rechtsom- maar de winterse uitstraling haalt het niet bij vorige week. Onderweg naar de Natuurtuin hoor ik verschillende vogels zingen en roepen met hun eerste voorjaarszang.

De OEHOE de grootste Uil in NL.

Vanaf 1997 terug in het Landschap). Deze reuzen uil broedde vermoedelijk tot in de middeleeuwen in Nederland, maar verdween ergens in of kort na die periode. Na eeuwenlange vervolging dreigde de Oehoe in de twintigste eeuw ook uit Duitsland te verdwijnen. Om het tij te keren liet men vanaf de jaren zestig nazaten van vogels uitgevangenschap los in middelgebergten. Deze herintroducties bleken succesvol. Vanaf de Eifel werden de Belgische Ardennen maar ook (Nederlands) Limburg bereikt, iets waarmee niemand rekening hield. (Info; Sovon en Oehoewerkgroep).

De oehoe is een van de grootste uilen ter wereld, en vermoedelijk de op een na grootste uilensoort na de Blakistons visuil. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Strix bubo in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus. De vogel heeft zijn naam te danken aan zijn roep.

De OEHOE Bubo bubo
Oehoe postend in top Spar

Voedsel en Jachttechniek: Uit tal van uitgebreide prooidier analyses uit verschillende gebieden in Europa blijkt dat de voedselkeuze algemeen zeer gevarieerd is, maar eigenlijk overal opportunistisch is. Ofwel de prooidieren die het meest algemeen zijn in het onderzoeksgebied ook een hoge percentage in de voedselkeuze hebben. Zo vormen duiven, ratten, egels, muizen, hazen en konijnen een deel van het menu , maar ook andere uilen en roofvogels staan op het menu. Zelfs vossen zijn hun leven niet veilig met een Oehoe in de buurt.

De jachttechnieken zijn net als het menu van de Oehoe zeer gevarieerd. Hij jaagt vanaf een uitkijkpost op verschillende hoogten op bijv. muizen, egels en ratten. Maar ook ongewervelde dieren worden met de snavel van de grond geplukt zoals bijv. mestkever en vliegend hert. Ondanks zijn grootte is de Oehoe ook in de vlucht een behendige jager, die met een snel reactievermogen vogels uit de lucht kan grijpen. Het merendeel van de vogels wordt waarschijnlijk op hun slaapplaats gevangen, waarbij de Oehoe ook met gemak een Buizerd of Bos- of Ransuil pakt. Vaak liggen plukresten van vogels als markering op opvallende plaatsen zoals op de foto te zien is. Hiermee laat een Oehoe aan soortgenoten zien dat dit territorium bezet is. Oehoe: https://www.oehoewerkgroep.nl/de-oehoe/

INFO VB Oehoe: https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/oehoe

Vogelfamilies Uilen: https://natuurtijdschriften.nl/pub/1000617/HVJ2017065004001.pdf

Vorige week een opvallend (vraat) SPOOR in de Natuurtuin.

De Oehoe in de Sleutelrol?

egelhuid in boom
egelhuid in boom
egelhuid in boom

Vorige week tijdens een Vogeltelronde in de Natuurtuin hing er iets -een huidje- aan een twijg in de Populier. Na enig overleg en bestuderen van de foto’s, is onze conclusie een Egelhuidje. De mogelijke dader die Egels eet uit zijn stekelige huid is de Oehoe Buto buto. De Oehoe broed in Zuid-Nederland in de Sint Pietersberg, regelmatig vind men op de broedplek deze huidjes.

Heb de vraag voorgelegd aan de expert van de Oehoe werkgroep dit is zijn antwoordt:

Dit kan oehoewerk zijn. Maarrrr….. het zou ook kunnen dat een marter aan het slepen is geweest met een dode egelhuid, en het heeft laten vallen. Dus 100% zekerheid kan ik niet geven. Groetjes ;-(

Landelijke Mollentelling 2025 a.s.

Aankomend weekend is de MOLLENTELLING: Datum: 14 februari t/m 16 februari Locatie: In je tuin, park, dorp of stad. Adres: in je eigen omgeving!

Mollentelling: Waar leeft de mol? Die vraag staat centraal bij de landelijke Mollentelling. Elk jaar organiseren de Zoogdiervereniging, Vroege Vogels, Waarneming.nl en Tuintelling de jaarlijkse Mollentelling. Iedereen kan meedoen in het telweekend in februari (14, 15 en 16 februari 2025). Als je meedoet aan de telling help je niet alleen met de monitoring, maar leer je de mol ook nog eens beter kennen. Hoe meer we leren over de mol, hoe beter we met de mol leren samenleven.

Hoe werkt het?”: Meedoen aan de Mollentelling kan op verschillende manieren. Waarnemingen van mollen of mollensporen, zoals molshopen, kun je doorgeven via het speciale mollenmeldpunt of in de tuin via de Tuintelling. Ook via Telmee.nl kun je jouw waarneming doorgeven. Het belangrijkste is om de locatie, datum en type waarneming (molshoop, levende of dode mol) door te geven. Sta je bij een veld met veel molshopen? Maak dan een schatting van het aantal molshopen en voer dit getal bij het mollenmeldpunt in bij ‘Aantal individuen’. De verzamelde data wordt opgenomen in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF).

Met de Mollentelling verzamelen we data over de verspreiding van de mol. Veel mensen zien regelmatig molshopen, maar geven deze vaak niet door. Met de Mollentelling willen we mensen aansporen om hun waarnemingen van mollen(sporen) door te geven. Het gaat hierbij om de verspreiding van de mol (waar leven mollen?). Hoeveel mollen er in Nederland leven is niet af te leiden uit deze data, aangezien het verschilt per gebied en seizoen hoeveel molshopen één mol maakt. Daarnaast is de Mollentelling een goede gelegenheid om meer te leren over dit bijzondere zoogdier die zelden wordt gezien. Hoe meer we leren over de mol, hoe beter we met de mol leren samen te leven.

Een wandeling in de schermer door de Bundertjes.

De Kerkuil zwevend boven het rietland, speuren en zoekend naar voedsel.

Wie ’s avonds tegen de schemer een wandeling maakt in het buitengebied zou zomaar een van de Uilenfamilie tegen kunnen komen. Nu in het vroege voorjaar zijn de Uilen actief. Je kan in de schemer en nacht de Bosuil -zowel de man als de vrouw- horen roepen. Let ook op zittende uilen in de boomtoppen, hun lichaam silhouetten verschillende per soort, daar kun je aan zien welke Uil je spot. Wie weet zie of hoor je de grootste Uil van Nederland, kijk nogmaals eens naar de foto van de postende Oehoe en meld deze waarneming.

Silhouetten, lichaamsvormen verschillen per Uilensoort.

Weblink UILEN: https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/6-uitzonderlijke-uilen

In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.

We zitten midden in het seizoen WINTER van het Jaar 2025 Samen opzoek gaan naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.


NATUURJAAR 2025-05 februari: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.

Vandaag: WINTER 2025: Deze week in de NTR: Wandelen in de Bundertjes, Uitslag NATIONALE TUINVOGELTELLING 2025, De Europese BEVER, en zijn opvallende (vraat) SPOREN en zijn sleutelrol in de natuur, In het JAAR van de TORENVALK, Voedseltelling Steenuil, Bouw een muizenruiter, Start Jaar van de WOELMUIS 2025 (vervolg) en Waarom het Jaar van de woelmuis?

Zaterdag (2025-02-01), WINTER: Vanmorgen -een paar graden vorst- eerst voor de vogeltelling in de Natuurtuin een vroege wandeling door de Bundertjes. Een bevroren wit landschap met een prachtige zon opkomst. De bekende kleuren aan het zwerk; oranje, geel en een roze gloed, het echte winterse weer gevoel. Al wandelend en genieten in het buitengebied spotten van allerlei vogelsoorten.

wijds landschap wit bevroren
Het beeklandschap langs de Gulden Aa, de eerste winterse februari morgen van 2025.

Tuinvogeltelling van start, klokken luiden voor de vogels

De jaarlijkse Tuinvogeltelling 2025 van dit weekend jl. is afgelopen! Meer dan 105.000 mensen hebben bijna 1,5 miljoen vogels geteld. De huismus staat op één, gevolgd door de koolmees en de pimpelmees. Iedereen bedankt voor het meedoen en tot volgend jaar!

tekening top drie tuinvogeltelling: mus, koolmees en pimpelmees
logo tuinvogeltelling

De huismus staat zoals gebruikelijk bovenaan de lijst, gevolgd door de koolmees en de pimpelmees. Opvallend is dat er dit jaar ook weer zwartkoppen en tjiftjaffen zijn gemeld, dit hangt mogelijk samen met hun toenemende overwintering in Nederland. Bekijk de telresultaten klik op de weblink: https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling.

kaartje tuinvogeltelling De Bundertjes
Overzicht Tuintelling 2025 TOP 10 Helmond wijk BUNDERTJES

De Europese BEVER Castor fiber, en zijn opvallende (vraat) SPOREN.

Sleutelrol in de Natuur, sporen steeds vaker te vinden in onze Natuur-en leefomgeving. 2012: Was het jaar van de Bever. Elk jaar vraagt de Zoogdiervereniging extra aandacht voor één van de in Nederland in het wild levende zoogdiersoorten. In 2012 is het de beurt aan de Bever!

Sinds zijn verdwijning begin 19e eeuw is de bever in Nederland inmiddels weer aan een flinke opmars bezig.

In 1826 werd de laatste Nederlandse Bever doodgeslagen in de IJssel bij Zalk, waar hij door vissers werd aangezien voor een Otter die zou concurreren om de vis. Het duurde ruim 150 jaar voordat er weer Bevers werden uitgezet in Nederland. Dit gebeurde in 1988 in de Biesbosch. Later volgden ook bij- en uitzettingen in de Gelderse Poort, langs de Neder-Rijn, in Limburg en vrij recent in Drenthe en Groningen. Spontane ontsnappingen waren er in Flevoland en bij Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Inmiddels is de Nederlandse Beverpopulatie gegroeid naar een geschat aantal van 500-600 dieren, verspreid over grote delen ons land.

logo jaar van de bever

De Europese Bever en zijn sleutelrol in de natuur

Herintroductie: De Bever was in 1826 uitgestorven in Nederland. In 1988 is de herintroductie van de Bever gestart. Eerder groeide de populatie langzaam, maar sinds 2011 is deze flink toegenomen. Inmiddels leven in bijna alle provincies Bevers. De verwachting is dat zowel de verspreiding als de aantallen voorlopig blijven toenemen. Dit zorgt op de meeste plekken voor een positieve impact op de biodiversiteit. Tegelijkertijd ontstaan op enkele plaatsen conflicten, waar we dankzij het kenniscentrum samen snel op kunnen inspelen.

De Zoogdiervereniging heeft 2012 uitgeroepen tot het Jaar van de Bever. Wat we van de Bever vooral opmerken zijn de sporen die hij achterlaat in zijn eigen territorium, zoals knaagsporen, wissels of burchten. Met de sporen die deze wateringenieur nalaat kan de bever gezien worden als een motor die de tandwielen van het ecosysteem in beweging brengt.

Rol in de natuur: Bevers spelen een sleutelrol langs rivieren en beken. Zij nemen het natuurlijke onderhoud van oevers voor hun rekening. Met hun beitelvormige snijtanden knagen ze complete bomen om; om ervan te eten, om er beken mee af te dammen of om burchten mee te bouwen. Hun houtbehoefte is wel 4.000 kilo per jaar: zo houden zij de boomgroei in toom, maken ze open plekken waar weer planten en bloemen kunnen groeien, zorgen ze voor een gevarieerde structuur en leeftijdsopbouw van het bos en verschaffen ze grote hoeveelheden rivierhout, een verzamelnaam voor al het dode hout langs en in de rivier. De vraat- en leef sporen van de Bever zijn vaker te vinden.

tekening bever in het landschap
Duurzaam samenleven; Met hun graaf-, bouw- en knaagactiviteiten, die vaak de biodiversiteit verhogen.

Bevers kunnen ook schade veroorzaken: Dit kan variëren van een geknaagde boom op de weg of het spoor, tot een beverhol in een (spoor)dijk of wateroverlast door een beverdam. Bevers zijn via de Europese Habitatrichtlijn en de Wet Natuurbescherming beschermd. Conflicten worden zoveel mogelijk opgelost door mitigerende of compenserende maatregelen. Denk hierbij aan het plaatsen van rasters of het aanbrengen van een Bever deceiver (een buis waarmee de waterstand wordt verlaagd) in een dam. Het is belangrijk om preventieve maatregelen te ontwikkelen en te snappen waarom een Bever op een bepaalde plek zit en conflicterend gedrag vertoond. Kennis en ervaring opdoen met (preventieve) maatregelen is cruciaal om op een duurzame manier met de Bever samen te blijven leven.

vraatsporen bever
Vraatsporen; bomen lijken wel op zandlopers.
vraatsporen bever
Doorgeknaagde tak, gebeiteld snijvlak

In de winter zijn Bevers nagenoeg geheel aangewezen op bast van bomen, struiken en twijgen. Dit dieet vullen ze aan met worteldelen van verschillende planten, zoals Riet, Gele plomp, Gele lis en Brandnetel. In april zijn veel planten al dusdanig uitgelopen dat het aandeel bast dat gegeten wordt snel afneemt. Al dat verse sappige groen laat de Bever zich goed smaken: er zijn honderden plantensoorten die de Bever als voedsel nuttigt. Bever INFO: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=18296

Het JAAR van de TORENVALK, Bouw een muizenruiter.

Kom in actie voor de Torenvalk en andere dieren die muizen op hun menu hebben staan.

logo jaar van de torenvalk

Jaar van de Torenvalk 2025 is het Jaar van de Torenvalk. Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek hebben daartoe besloten omdat het niet zo goed gaat met deze bekende roofvogel die bidt voor zijn/haar eten. In het Jaar van de Torenvalk willen we daarom onderzoeken wat we kunnen doen om ze te helpen. En we gaan iedereen enthousiast maken over deze sierlijk roofvogels. Want biddende torenvalken horen nu eenmaal bij ons cultuurlandschap.

De Torenvalk is nog steeds één van de meest algemene roofvogels van Nederland. Ze komen in vrijwel het gehele land voor, maar vooral daar waar boeren, burgers en buitenlui zijn. Want daar – in ons open boerenland – komt hun belangrijkste prooi voor, de veldmuis. En voor broedgelegenheid zijn ze grotendeels afhankelijk van speciale nestkasten die men daar plaatst. Waar ze voorheen vooral oude kraaien- en eksternesten gebruikten, maar ook openingen in schuren en torens. De verantwoordelijkheid om de achteruitgang te stoppen ligt dus bij ons allemaal.

Tijdens de Beleef de Lente -aandacht voor de broedvogels- kijkt en monitort men niet alleen naar het groot brengen van de jongen. Ook telt men de hoeveelheid prooien maar ook de aantallen soorten dieren en insecten.

Voedseltelling Steenuil (Voorbeeld)

Ware muizen zijn met 60 exemplaren absoluut favoriet, op ruime afstand gevolgd door woelmuizen (11 stuks). 12 muizen konden niet nader op naam gebracht worden. De spitsmuis sluit de rij, met slechts 1 exemplaar. Vooral sinds er jongen zijn is het bar en boos met de muizenaanvoer. In de periode 2 tot en met 5 mei telde Geert er maar liefst 17. Gemiddeld 4 per dag. Topdag was 4 mei toen er 7 binnengebracht werden.

Record: Nu is zo’n grote aanvoer beslist niet ongewoon bij steenuilen. In 2007 werden er in de Beleef de Lentekast alleen al in de jonge periode 170 aangevoerd en het record lijkjes in de kast werd gevestigd in 2014 toen de muizenstand wel geëxplodeerd leek. Helaas hadden we toen geen steenuilen voor de camera, maar de uilen op de cameralocatie in Winterswijk wisten toen 5 jongen groot te brengen. Dat is vast niet alleen met meikevers en regenwormen gegaan. Tijdens de wekelijkse rondgang langs onze nestkasten in Winterswijk troffen we toen bij elkaar 610 (resten van) muizen. Ook afgelopen weekend lagen er in meerdere kasten veel muizen op consumptie te wachten (zie vlog van afgelopen zondag). We zijn reuzebenieuwd waar we dit seizoen op uitkomen.

Muizenruiter

In het ’buiten’ terrein vooral ware muizen, waarschijnlijk bosmuizen. Is het zo te zien goed toeven voor ze. Helemaal vanzelf gaat het echter niet. De muizenproductie wordt een handje geholpen door een drietal muizenruiters op 100 meter afstand van de nestkast. Een muizenruiter is een soort luilekkerland voor muizen. In Dongen bestaan ze uit een viertal straatstenen waar een houten pallet op is gelegd. De ruiter is opgevuld met snoeihout en maaisel in verschillende laagjes bovenop elkaar. Om het helemaal aantrekkelijk te maken, wordt er soms wat graan in gestrooid. Voor muizen is het er goed toeven, zowel om zich te verbergen als om er eten te zoeken. Onze steenuilen hebben uiteraard in de smiezen dat het op dat soort plekken makkelijk scoren is.

Kom in actie, BOUW een Muizenruiter

Zelf bouwen? Zo’n muizenruiter is gemakkelijk zelf te bouwen. Hoe dat te doen staat in de Maatregel catalogus die STONE in 2009 samen met Vogelbescherming, Landschapsbeheer Nederland en Sovon uitbracht. De catalogus is te downloaden op de site van STONE. Behalve informatie over hoe een muizenruiter te bouwen, vind je er tientallen andere tips hoe je het de steenuilen op het erf naar hun zin kunt maken.

tekening muizenruiter

De catalogus is te downloaden op de site van STONE. Behalve informatie over hoe een muizenruiter te bouwen, vind je er tientallen andere tips hoe je het de steenuilen op het erf naar hun zin kunt maken.

Klik op de weblink: https://www.vogelbescherming.nl/bescherming/wat-wij-doen/onze-boerenlandvogels/jaar-van-de-torenvalk

Start Jaar van de WOELMUIS 2025

logo jaar van de woelmuis

Waarom het Jaar van de woelmuis?

Woelmuizen spelen een grote rol in onze natuur. Waarom en hoe is bij veel mensen onbekend. Daarom laat de Zoogdiervereniging in 2025 zien waarom woelmuizen belangrijk zijn, hoe je ze kan herkennen en waar je welke soort kan aantreffen. De ene soort houdt van ‘ruig’, de ander van groots en weids, de volgende juist van kleinschalig en knus. Dit jaar kom je het allemaal te weten.

Het belangrijkste is wellicht dat woelmuizen het voornaamste voedsel zijn voor veel roofdieren en roofvogels. Vrijwel alle roofdieren en roofvogels zijn afhankelijk van een gezonde en vooral grote populatie woelmuizen. De aanwezigheid van grote aantallen woelmuizen heeft direct effect op het broedsucces of het aantal jongen wat het eerste levensjaar overleefd. Veel woelmuizen betekent veel wezels en hermelijnen, maar bijvoorbeeld ook veel kerkuilen en torenvalken. Gaat het goed met de woelmuizen, dan gaat het ook goed met veel andere soorten.

Klik op de weblink: https://www.zoogdiervereniging.nl/actueel/nieuws/2025-het-jaar-van-de-woelmuis

In elk jaargetijde, nieuwe waarnemingen in de Natuurtuin. Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.

We zitten midden in het seizoen WINTER van het Jaar 2025 Samen opzoek gaan naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’ Samen ontdekken we meer! Tot de volgende keer

Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.