Bericht van Onderzoeker Will, december 2022
NATUURJAAR 2022-49, December: Winter in de Natuur en -Tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Jaarafsluiting 2022, Extreem hoge temperaturen, Schoolbezoeken natuureducatie, Vogeljaarlijst 2022 aanvulling Waterpieper en Witgatje, Jaar v.d. Scholekster 2023, Boek: Het laatste Vogeljaar en Tuin vol Vogels en Eindejaar Plantenjacht.
Zaterdag (2022-12-31) Oudejaarsdag, de ‘laatste’ dag van dit Jaar, deze ‘laatste’ uitgave NATUURJAAR 2022-49 en vandaag ons ‘laatste’ bezoek aan Natuurtuin De Robbert. Maar onze (week) bezoek(en) aan de Tuin en het Natuurgebied ‘De Bundertjes’ leveren telkens weer nieuwe (Natuur)ontdekkingen, -onderzoekjes en -verhalen op. Wordt vervolgd, tot in het nieuwe Natuurjaar 2023.
Extreem hoge temperaturen duwen natuur richting voorlente.
31-DEC-2022 -Vanmorgen ‘zachtweer’ ca. 15 C, door de vele windvlagen voortgestuwd richting Natuurtuin. Onderweg, langdurig de zang gehoord van de Merel, was dit nu de ‘laatste’ ‘eersteling’ van dit jaar? We sluiten het bijzondere weerjaar spectaculair af met gemiddelde dagtemperaturen die horen bij eind april, begin mei. Het activeert de natuur. Al voor de kerstdagen strekten de eerste katjes van hazelaars en elzen zich dusdanig dat het pollen vrij kon komen. Anderhalve maand vroeger dan normaal. De komende dagen zullen op steeds meer plaatsen tekenen van de voorlente zichtbaar worden. Klik op de link: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=30214
Natuureducatie in de natuurtuin 2022
Ook in het voorjaar de schoolbezoeken - ‘Kinderen op (onder) wateravontuur’ - samen met het educatieteam Waterdiertjesscheppen. Kijk wat je zelf in je schepnet uit het water hebt opgevist en zie met een loep of onderwaterkijker wat je hebt gevangen; misschien wel een schrijvertje, een bootsmannetje of een echte salamander. Op een mooie zoekkaart kan je uitvissen wat het is.
Bijzondere vogelwaarnemingen in De Bundertjes
Als Natuurliefhebber geïnteresseerd in; Vogels, (water)Insecten en -onderzoek, leveren jaarrond nieuwe soorten en (-educatie) verhalen op voor de lezers en wetenschap. Dit Vogelteljaar 2022 zijn o.a. deze twee doortrekkers opgemerkt en toegevoegd aan de Vogelsoortenlijst van het Natuurgebied de Bundertjes.
2022-02-14 _ Waterpieper in de winter; aanzienlijk talrijker dan vroeger gedacht dankzij betere determinatiekennis. De voorjaarstrek, in tegenstelling tot de meeste vogelsoorten gericht naar het zuiden, vindt plaats in maart en begin april. In deze tijd krijgen Waterpiepers hun prachtkleed, maar de meeste vogels zijn uit Nederland weg voordat dit kleed voltooid is.
2022-07-07 _ Witgat (Europese Rode Lijstsoort) Eind juni op de kalender. De langste dag qua daglicht is weer gedaan. De eerste steltlopers zijn uitgebroed in het hoge noorden en gaan weer op weg naar het zuiden. De Witgat is een van de eerste terugkeerders. Bosruiter en Oeverloper kome.
Waterpieper
De waterpieper is een zangvogel uit de familie kwikstaarten en piepers. De soort werd vaak gezien als een supersoort waarvan de oeverpieper en de Pacifische waterpieper ondersoorten waren. Waterpieper Anthus spinoletta (Linnaeus, 1758) zijn middelgrote (16 cm) piepers. In de winter lijken zij sterk op Oeverpiepers, maar zij hebben een iets lichter verenkleed en hun buitenste staartpennen zijn wit. Ze foerageren gewoonlijk in dichte vegetatie maar ook wel open op het slik en vangen zelfs visjes tot een grootte van zo’n vier centimeter. Waterpiepers zijn broedvogels van kale Alpiene gebieden in Midden-Europa zoals in de Alpen, de Pyreneeën en in de Karpaten. Het trekgedrag wijkt af van de meeste vogelsoorten: in het najaar reizen zij in noordelijke richting. In de winter verblijven zij in natte graslanden, veenweiden en langs de grote rivieren en bij meren met een mild klimaat. In Nederland overwinteren 5.000-10.000 Waterpiepers, waarvan de helft langs de grote rivieren. Ze zijn hoofdzakelijk in het binnenland te zien. Meestal in gebieden die natter zijn dan die waarin Graspiepers Anthus pratensis zich ophouden. (Bron: Het Vogeljaar Volume 67-01).
Witgatje
De Witgat is een kleine steltloper van de oude wereld. De Witgat lijkt op de Bosruiter, ook een vertegenwoordiger van het geslacht Tringa. Witgat Tringa ochropustgat is een kleine Ruiter met de grootte en het uiterlijk van een Bosruiter Tringa glareola, maar hij heeft iets kortere poten. Het verenkleed is donkerder, met fijn gespikkelde bovendelen en een scherper en donker contrast tussen hals en witte borst. De soort vertoont een schuwe levenswijze. Een Witgat vliegt pas op het laatste moment op. Daarbij laten ze een verontwaardige roep horen. Bij het opvliegen vallen vooral de witte buik en witte stuit duidelijk op. Dat leverde deze vogelsoort de naam ‘Witgatje’ op, maar de naam ‘Witbuik’ zou eigenlijk beter passen. Hun vlucht is ‘rukkend’ en ‘snipachtig’. Opvallend zijn dan de bijna zwarte onder vleugels. Op de grond wippen ze ook met het achterlijf, maar ze onderscheiden zich van de Oeverloper Actitis hypoleucos door het ontbreken van de witte wig voor de vleugelboeg. De vluchtroep is een helder fluitend ‘thui-iet-wiet-wiet’. De soort is een broedvogel in Noordoost-Europa in ondergelopen bossen, hoogvenen en moerassen. In Nederland zijn Witgatjes jaarrond aanwezig, maar het zijn hier vooral jaarrond doortrekkers. De trektijd is in april en juni-september. De Witgat wordt meestal solitair of in kleine groepen aangetroffen bij zoet water langs sloten, vijvers en kleine plasjes. In de winter worden er 1000 – 1500 exemplaren geteld. De Witgat nestelt in bomen en maakt gebruik van oude lijsternesten. (Bron: Het Vogeljaar Volume 67-04).
Nu het eindrapport van twee jaar Merel onderzoek wordt opgemaakt, is de Scholekster gekozen voor het Jaar 2023. Ook is deze Jaarvogel voor de tweede keer gekozen. Volgens vogelbeschermers heeft de scholekster zoveel problemen dat het dier de titel Nationale pechvogel verdient.
Jaar van de Scholekster 2023
Tijdens het Jaar van de Scholekster kunnen vogelliefhebbers meedoen met onderzoek in verschillende projecten. Allereerst roepen we vrijwilligers op om Scholeksters te tellen in stedelijk gebied. In 2008 broedde vier procent van de Nederlandse populatie in de stad b.v. op (kiezel)daken. Er wordt aangenomen dat dat percentage inmiddels hoger ligt, maar dit is nooit goed onderzocht. Vooral tellingen op bedrijventerreinen en in de stadsranden zijn erg welkom.
Ook willen we een beter beeld krijgen van het broedsucces van Scholeksters op daken. Via het initiatief Scholekster op het Dak kan iedereen broedende Scholeksters doorgeven en volgen. Door het doen van herhaalde waarnemingen verzamelen we bruikbare gegevens. Ook vrijwilligers in het boerenland kunnen bijdragen door het doen van nestonderzoek en het verzamelen van gegevens over de overleving van jonge kuikens.
In 2023 wordt de Scholekster voor de tweede keer vogel van het jaar. En dat is voor het eerst sinds in de ruim twintig jaar dat Sovon Vogelonderzoek Nederland en Vogelbescherming Nederland jaarlijks een vogelsoort in de schijnwerpers zetten. Vijftien jaar na het vorige Jaar van de Scholekster zijn de problemen voor de soort namelijk onverminderd groot.
Meer informatie over de projecten tijdens het Jaar van de Scholekster en hoe je daaraan mee kunt doen is te vinden op www.jaarvandescholekster.nl Klik op de weblink: https://sovon.nl/tellen/telprojecten/jaar-van-de-scholekster of https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/2023-wordt-het-jaar-van-de-scholekster
Het Vogeljaar is niet meer
Rond 1967 kwam de samenwerking tussen Het Vogeljaar en Vogelbescherming onder druk te staan, doordat het tijdschrift ‘De Lepelaar’ en later ‘VOGELS’ het lijfblad werd. Het Vogeljaar ging verder door, met het schrijven van artikelen over het ‘wel en wee’ van de vogels en onderzoekprojecten in Nederland tot 2022.
Na zeventig jaar is er een einde gekomen aan dit vogelinstituut. Door het onverwachte overlijden van hoofdredacteur Rob Kole en het ledenverlies moest deze beslissing worden genomen. Een tijdschrift waaraan met zoveel liefde en inzet is gewerkt en waarvan zoveel vogelliefhebbers hebben genoten – en vooral kennis hebben opgedaan door de deskundige schrijvers. Hedendaagse technieken en middelen worden thans toegepast bij tal van projecten voor Vogelonderzoek.
Tegenwoordig b.v. bij het ringen van vogels, het gebruik van moderne hulpmiddelen zoals warmtecamera’s. Daardoor is minder verstoring mogelijk. Rob Bijlsma vertelt over roofvogels in de 20e en 21e eeuw. Als altijd is hij kritisch: “Leefgebieden worden op grote schaal vernield en uitgewoond door biodiversiteitsbeluste ‘natuurbeschermers’, boeren en projectontwikkelaars. Natuurgebieden zijn het speeltuintje geworden van kijker- en telelens dragende ‘natuurliefhebbers’ en andere zelfzuchtige consumenten”.
Met zulke interessante en prikkelende artikelen had Het Vogeljaar nog wel zeventig jaar kunnen blijven bestaan. Maar gedrukte media worden voor jonge(re) mensen steeds minder interessant en moeten plaatsmaken voor de digitale snelwegen. Het Vogeljaar heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de vogelkennis van zijn lezers maar heeft zijn tijd gehad. Met als afscheidscadeau dit blijvende herinneringsboek.
Een tuin vol met vogels
Boek: ‘Een tuin vol met vogels’ van Dan Rouse bevat veel toegankelijk tips om je tuin om te toveren in een vogelparadijs. Dit boek – in samenwerking met Vogelbescherming Nederland – staat vol met tips over hoe je jouw tuin aantrekkelijk maakt voor vogels. Lees alles over het voeren van vogels en over de beste planten en struiken om huismus, koolmees, merel en andere tuinvogels te verleiden naar jouw tuin. Word creatief met handige tips voor het maken van voederplekken, nestkasten, waterbadjes, vetbollen en zaadbommen. Kom daarnaast alles te weten over de vogelzang, het uiterlijk en het gedrag van de vogels die jouw tuin bezoeken. Kleurrijk, speels en boordevol illustraties. Je hoeft maar een klein beetje te kunnen tuinieren om van jouw tuin een waar vogelparadijs te maken!
Eindejaars Plantenjacht 2022/2023 van start!
Winterbloeiers zoeken in hartje winter, doe jij mee? Tot dinsdag 03 januari kun je nog opzoek naar bloeiende planten en jouw waarnemingen doorgeven aan FLORON. Welke bloeiende planten kan jij vinden?
Score jij het eerste Sneeuwklokje?
Ga op plantenjacht en ontdek welke planten bij jou in de buurt nog in bloei staan midden in de winter! Laat je verrassen tijdens een wandeling in het park, een blokje om in de buurt of in het natuurgebied even verderop. Uit de acht voorgaande edities is gebleken dat je de meeste kans maakt op warme plekken: langs rivieren, dicht bij de kust en in dorpen of steden. Klik op de weblink: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=30142 of https://www.floron.nl/Portals/1/Downloads/Projecten/plantenjacht/Zoekkaart-Plantenjacht.pdf
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Winter, het einde van het Jaar 2022, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Samen op weg naar:
De BESTE WENSEN Namens het gehele Team NATUURTUIN ‘De Robbert’
Tot de volgende week, in het nieuwe jaar 2023
Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-48, December: Winter in de Natuur en -tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Begin Astronomische winter, Klimaatklever, Boomklever en -kruipers, Maretak en Wantsen, Winterkoning poster Wrens en Beste wensen kaart voor 2023.
Zaterdag (2022-12-24), Met de kortste dag is gisteren de winter echt begonnen, al lijkt het nu alleen maar weer warmer te worden. Vanmorgen op weg naar de tuin, hoor ik een opleving van vogelzanggeluiden, Merel, Houtduif, Turkse tortel en de Mezen laten weer van zich horen. Tijdens de Koude periode was het stil als of alles in diepe rust was. Vogels reageren (gelijk) op de verandering van het weer en de temperatuurverschillen. Vanmorgen zagen we dat de Pimpelmezen koppels, verschillende nestkasten inspecteerden.
Astronomische winter begint allesbehalve winters
Op 21 december om klokslag 22:48 uur begint de astronomische winter. Van winterweer is geen sprake meer. Met regen, wind en vrij hoge temperaturen is het weerbeeld herfstachtig. Ook tijdens de kerstdagen is het vrij zacht en is van winterweer geen sprake. De astronomische winter duurt tot 20 maart 2023 22:24 uur.
Woensdag begint de astronomische winter. Om 22:48 uur staat de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring. Bij ons staat dan de zon in de middag het laagst boven de horizon. Met ruim 7,5 uur licht beleven we woensdag de kortste dag van het jaar en vanaf volgende week gaan de dagen weer lengen. (Bron: Weeronline)
KLIMAATKLEVER’ verkozen tot Woord van het Jaar 2022, ook in België
Het Woord van het Jaar 2022 van woordenboekmaker Van Dale is 'klimaatklever'. 25,4 procent van de mensen vond dat het meest toonaangevende woord van dit jaar. Een klimaatklever is volgens Van Dale "een activist die zich aan een object van symbolische waarde vastplakt om de aandacht van het publiek te vestigen op de klimaatproblematiek".
Ben gelijk gaan speuren in de Vogellijst naar ‘klever‘ vind maar een woord aan- het is die van de Boomklever. Een vogel die regelmatig gezien en gehoord wordt in en rondom de Natuurtuin. Is de boomklever zeldzaam? Nee. De boomklever valt niet zo op en lijkt daarom zeldzaam, maar het gaat juist erg goed met de acrobatische vogel. Sinds 1975 is de verspreiding veel ruimer en is de broedpopulatie verdubbeld. Doordat er wekelijks/maandelijks, jaren achter elkaar vogels worden geteld in Km-hokken. Het geeft een beeld aan, van hoe de stand en voortgang is van een bepaalde soort. Onderstaande verspreidingsgrafiek is samengesteld, uit alleen complete lijsten uit LiveAtlas verwerkt. (Samenstelling kaart NL: Sovon). De kleuren geven de dichtheid van verspreiding aan, Licht Blauw – zeldzaam naar Donker Rood – Algemeen.
Herkenning: Boomklevers zijn fraaie vogels, met een stevig postuur, een forse snavel en een korte staart, die zowel met de kop omhoog als omlaag langs stammen en takken kan klauteren. Boomklevers broeden in vrijwel geheel Europa. Het zijn vogels van bossen, parken en tuinen met veel loofhout. De adulte vogels zijn standvogels, maar jonge vogels zwerven soms over kleine afstanden uit.
Status in Nederland: Het is een soort die het in Nederland voor de wind is gegaan gedurende de laatste decennia. Vooral in Noordoost Nederland, Brabant en Limburg is de soort toegenomen. Waren er volgens de Atlas van de Nederlandse Broedvogels in 1973-1977 nog 5000-6000 paren in Nederland, inmiddels zijn dit er 16.000-20.000.
Klever info: https://www.natuurfotografie.nl/soortbeschrijving/boomklever/ of https://www.ivn.nl/afdeling/valkenswaard-waalre/nieuws/vogels-dichtbij-boomklever of https://www.onzenatuur.be/artikel/boomkruiper-of-boomklever-dit-zijn-de-10-verschillen
Alleen: wie is wie? Hoe houdt u ze uit elkaar?
Er is een ezelsbruggetje om de Boomklever en de boomkruiper te herkennen. De Boomklever (blauwgrijs-roestoranje) kan makkelijk de stam omhoog én omlaag lopen; hij schuifelt alle kanten op en lijkt aan de stam te kleven. (Of: KLever heeft KLeur.) De BoomkrUIper is brUIn-wit. Hij hipt (kleeft dus niet) – spiraalsgewijs – omhóóg tegen de stam, op zoek naar insecten. Als hij boven is, vliegt hij naar de voet van de volgende boom en begint opnieuw van beneden naar boven. Maar er zijn nog wel meer verschillen.
Verschillen -tussen de drie Boomkruipersoorten- herkennen: een hele kunst!
Het onderscheid tussen de drie Boomkruipers is niet eenvoudig. Er zijn evenwel diverse bruikbare verschillen voor met name het onderscheid tussen Taiga- - Certhia familiaris en Kortsnavelboomkruiper - Certhia familiaris macrodactyla (kortweg de Taigaboomkruipers) enerzijds en de 'gewone' Boomkruiper - Certhia brachydactyla anderszijds. De verschillen tussen de Taigaboomkruipers onderling is zeer klein. Kleed: De gehele onderzijde van de Taigaboomkruipers is bijna wit en de snavel is iets korter. De wenkbrauwstreep is prominenter en helder wit, doorlopend naar de rug. De onderzijde van de Kortsnavelboomkruiper is eveneens wit, maar een zwakke bruine tint kleurt de achterkant, echter in mindere mate dan de bij 'gewone' Boomkruiper. De wenkbrauwstreep van de Kortsnavel- is vrij onduidelijk, de snavel houdt qua lengte het midden tussen de andere boomkruipers, maar is wel weer wat meer variabel.
MARETAK, Magische plant uit het heuvelland
De struikjes bloeien eind december tot in de vroege lente. Vooral takken met de witte besjes zijn bijzonder om te zien. De maretak wordt als kerstversiering in woningen opgehangen. De plant wordt ook wel mistletoe, mistel of vogellijm genoemd. De Maretak Viscum album voelt zich dan ook heerlijk thuis op kalkgrond. Het wemelt daarom van de maretakken in de bomen van het Heuvelland. In Nederland komt alleen in het kalkrijke Zuid-Limburg deze plant zo veel voor. Wandel je door het grensdorp Noorbeek langs de Voer of door de weilanden van Landgoed Altembroek en aan de oever van het riviertje de Noor, overal hangt de magische en mystieke plant in de bomen. En niet alleen dáár, want in alle delen van het groene Heuvelland en omstreken woekert de maretak. In onder meer op de statige populieren. Maar ook in de fruitige hoogstamboomgaarden. Meestal in appelbomen. Soms zie je ze ook op de meidoorn, de lijsterbos, de linde en de wilg.
Wie een boeketje Maretak met de Kerst in huis haalt hoeft niet bang te zijn dat deze Wantsen die leven op het gewilde Kerstgroen tijdens de feestdagen in- of buitenshuis uit zullen kruipen. De soorten overwintert als eitje of als volwassen wants. De drie Maretakwantsen worden waargenomen van begin juni tot in november, en zijn allen zeer zeldzaam in (Zuid) Nederland. In Nederland komen 37 families voor met 658 gevestigde soorten waarvan 45 aquatisch, 19 levend op het wateroppervlak en 593 terrestrisch; op het land of op de bodem levend.
Maretakboswants
Maretakboswants Pinalitus viscicola (Puton, 1888) is een wants uit de familie van de blindwantsen (Miridae). De soort werd het eerst wetenschappelijk beschreven door Auguste Puton in 1888.
Uiterlijk: De tamelijk langwerpig gevormde, opvallend gekleurde blindwants is altijd macropteer en kan 3,5 tot 4,5 mm lang worden. De wants heeft grotendeels donkerbruine voorvleugels met een geel middenstuk en is bedekt met dunne lichte haartjes. Het scutellum is variabel gekleurd, soms met zwarte accenten. De kop is geel, het halsschild is groengeel en heeft een bruine voor- en achterrand. Het uiteinde van het hoornachtige gedeelte van de voorvleugels (cuneus) is groengeel met een rode punt. Het donkere doorzichtige gedeelte van de voorvleugels heeft rode aders. Van de gele pootjes zijn de achterdijen bruinrood. De pootjes hebben ook twee bruine ringen. Van de antennes zijn de eerste twee segmenten geel, het tweede segment heeft een donker uiteinde en de laatste twee segmenten zijn geheel donker. Leefwijze: De soort overwintert als eitje of als volwassen wants. De volgroeide wantsen kunnen van juli tot november gevonden worden, in gunstige gevallen is er een tweede generatie per jaar. De soort leeft uitsluitend op maretak (Viscum album) en in het buitenland ook op Loranthus europaeus. Leefgebied: In Nederland komt de soort alleen voor in het zuiden van Limburg en is hij zeer zeldzaam. Verder kan de soort worden aangetroffen in het Palearctisch gebied, van Europa tot Noord-Afrika.
Maretakblindwants
Maretakblindwants Hypseloecus visci (Puton, 1888)
Hypseloecus visci Identificat ie - Stichel (1956-1958), Wagner (1952, 1961) en Wagner & Weber (1964). Foto: Wachmann et al. (2004: adult). Verspreiding - Palaearctisch: Europa en Azië (Turkije en Azerbeidzjan) (Kenhner & Josifov 1999, Aukema et al. 2013). Habitat en ecologie - Hypseloecus visci (macropteer, 3,0-3,6 mm) leeft op maretak Viscum sp., in ons land uitsluitend op de op loofbomen voorkomende maretak Viscum album, elders ook op de op naaldbomen parasiterende Viscum laxum. Het voedsel bestaat uit het sap van de waardplant. Of ze daarnaast ook dierlijk voedsel benutten, bijvoorbeeld de op maretak levende bladvlooien Psylloidea, is onbekend. Ze overwintert als ei en heeft één generatie per jaar. Larven komen voor in juni en volwassen dieren zijn waargenomen in juli en augustus. Status - Zeer zeldzaam, bekend uit vijf uurhokken in Zuid-Limburg. Onder bemonsterd door de slechte bereikbaarheid van de waardplant.
Maretakbloemwants
Maretakbloemwants Anthocoris visci (Douglas, 1889)
Identificatie – Péricart (1972), Southwood & Leston (1959), Stichel (1958-1960) en Wagner (1961, 1967). Ei: Cobben & Arnoud (1969). Larven I-V: Péricart (1972). Verspreiding – Een beperkte verspreiding van West-Europa tot in Spanje en Turkije (Péricart 1996b). Habitat en ecologie – Anthocoris visci (macropteer 2,7-3,2 mm) leeft zoöfaag op maretak Viscum album. De ‘waardplant’ woekert op loofbomen, vooral op canadese populier Populus x canadensis, zwarte populier P. nigra, appel Malus sylvestris en peer Pyrus. Ze leeft hoofdzakelijk van de jonge stadia van de monofaag op maretak levende bladvlo Psylla visci. Anthocoris visci heeft één generaties per jaar en de adulten overwinteren (Cobben & Arnoud 1969). Volgens Péricart (1972) ontwikkelt zich in de zomer waarschijnlijk een tweede generatie. Adulte wantsen zijn waargenomen van eind juni tot begin november. Status – Zeer zeldzaam, alleen uit de provincie Limburg bekend. Vanaf 1980 minder vaak waargenomen.
Kijk daar ..... een Winterkoning
Nog even een aanvulling op het vorige NATUURJAAR BERICHT 2022-47. Deze week tijdens het lezen kwam ik deze alinea tegen in het boekje -Het Winterkoninkje van Stephen Moss- en vond ik een poster van het geslacht WRENS.
‘De tijd verstreek en uiteindelijk bereikten de nakomelingen van de eerste Winterkoninkjes via Alaska en Groenland het huidige Europa. Sommige sloegen af naar het Zuiden. De vele Winterkoning -ondersoorten zijn ontstaan in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, de familie is met meer dan 80 soorten vertegenwoordigd. De verspreiding zette door, ze hebben zich in de droge landen gevestigd Sahara en Midden-Oosten, andere kom je tegen in de wouden van West-Rusland en Scandinavië’.
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Winter van het Jaar 2022, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-47, December: Winter in de Natuur en -tuin ‘De Robbert’.
Vandaag: Winter in Natuurtuin, Diersporen in de sneeuw, IJsbloemen op de ruit, Kijk daar …… een Winterkoning! en WiLL’s Boeken Tip.
Zaterdag (2022-12-17), Het schemert al vanmorgen als ik het dorp uitrij naar de Natuurtuin De Robbert. Buiten temperatuur ruim onder nul – C. Zie nu duidelijk de -verschillen in silhouetten van de boomkroonopbouw van diverse boomsoorten, mede geholpen doordat het meeste blad nu gevallen is. De Eik en Beuk houden nog ijverig gedeeltelijk hun bruine blad vast.
Koning Winter
Deze week is ook ‘Koning Winter’ neergestreken in de tuin. Door de lage winterse temperaturen -ijsvorming, schaatsen- de ijsbanen ging weer open. Terwijl ik het NATUURJAAR BERICHT 47 samenstel hoor ik op de radio 1 zender Vroege Vogels “dat de vorst drie weken eerder is ingevallen’’ dan gebruikelijk sinds jaren. Gisteren vrijdag een witte wereld, de eerste sneeuw is gevallen. Vanmorgen zag ik in de besneeuwde ijslaag op de grote natuurlijke poel, diersporen. Maak er een paar foto's van, later als ik thuis ben bekijk ik de 'prentafdrukken'. De eerste afdrukken zijn van vogels en zoogdieren, maar van welke soorten?
DIERSPOREN Prenten in de sneeuw, 'rijp' voor fantasieverhalen.
Na de wekelijkse vogeltelronde -deze morgen 18 soorten gezien; Roodborst, Grote bonte specht, Boomkruiper en -klever, overvliegende Sperwer en verder weg de roep van een ‘miauwende’ Buizerd. Loop naar de rand van de grote natuurlijke poel. De takken in het water -voor de verbetering van biodiversiteit- zijn ingevroren. Op het omliggende ijs zie ik diersporen.
Op foto 1: een detail van een 2.00 m2 oppervlak aan sporen. Kleine poot afdruk van een Vink of Mees? Zoogdier pootjes afdruk Muis? Op foto 2: een duidelijke prentafdruk: een en opvliegen van een Ekster? (01= Lange staart, 02= Poot afdrukken en opstellen voor de vlucht, 03= vleugels raken het ijs). Foto 3: Poot afdrukken (afstand ca. 5 à 6 cm), tussen de poten zichtbaar afdruk van de buik? Wanneer je de printen ‘goed’ bekijkt roept het allerlei vragen op en diverse oplossingen. Een prentafdruk is het bewijs dat er meer dierleven is in een Natuurtuin dan alleen Vogels, Insecten en Planten die visueel kunt waarnemen. Ook een winters seizoen heeft zo zijn voordelen, sportief bewegen en opzoek gaan naar de biodiversiteit: 😊
IJSBLOEMEN OP HET RAAM een landschap van waterkristallen.
Vanmorgen als ik het verduisteringsrolgordijn voor het raam in mijn studeerkamer omhoogschuif dan zie ik een landschap van ijsbloemen op het raam. IJsbloemen op het raam, wie kent ze nog? Vroeger, in niet verwarmde vertrekken zoals de bijkeuken, slaapkamers op enkel glasramen in schuurtjes en broeikassen zag je in de winter ‘bloemen’ op de ramen. Vannacht heeft het - 9 ° Celsius gevroren, een winters begin van de dag in de maand december. Onderaan het raam is het eerste koud genoeg voor kristallisatie. Daarom begint aan de onderkant de vorming van kristallen, die naar boven toe 'aangroeien, in zeshoek patronen. Doordat het kristallisatie proces op basis van bestaande kristallen gebeurt, en dit proces niet in recht lijnen maar onder hoeken van 60 graden gebeurt, krijg je van die mooie waaiervormen.
Water kristalliseert bij voorkeur in een zeshoekvorm. Dit is het meest efficiënt qua 'stapelen'. Water kristalliseert het makkelijkste aan andere kristallen (Dus 2 wateratomen in de lucht kristalliseren niet makkelijk samen, maar als er een beginnetje is gaat het beter). In verband met de wat vochtige koude ruimte kwamen in de winter ijsbloemen op de ramen. De vorming van ijsbloemen begint met hier en daar een klein ijskristalletje, bijvoorbeeld rond een stofje op of een putje in het glas. Hoe langzamer de ruit bevriest, des te mooier worden de bloemen gevormd. Als ik IJsbloemen op het raam zie verschijnen, doet het me terugdenken aan de strenge winter van 1963, bijna 60 jaar geleden. In deze winter won de langebaanschaatser Reinier Paping zijn Elfstedentocht. Op die ene barre winterdag op 18 januari 1963. Op schreef hij die dag op indrukwekkende wijze de zwaarste Elfstedentocht in de geschiedenis op zijn naam. Sinds de invoering van het dubbele warmte-isolatie glas en de centrale verwarming missen we het boeket ijsbloemen op de ramen. Een ervaring die ik heb mogen ondervinden. De huidige maatschappij mist dit unieke verschijnsel. Daarvoor in de plaats zijn de ijssculpturen te bewonderen, kunstwerken gemaakt van ijsblokken. Maar vanmorgen was het nog even terug naar die ‘goede’ oude tijd met een boeket ijsbloemen op het raam.
Kijk daar ...... een Winterkoning!
Vorige week zaterdag tegen twaalven tijdens de laatste ronde door de Natuurtuin zagen wij -Stan en Will- bij de Noordelijke poel een ijverige Winterkoninkje door de takkenbossen, die gedeeltelijk in het water liggen, behendig kruipen en sluipen op zoek naar kleine (water?) insectjes. Regelmatig pikkend op de twijgen en waterlijn zag je dat het ‘Klein Jantje’ iets eetbaars te pakken had.
Sage over dit kleine zangvogeltje:
Dat de winterkoning eruitziet als een klein, bruin balletje veren wist je misschien al. Dat hij zijn korte staart meestal parmantig rechtop houdt ook. Maar wist je dat hij een meester in nesten bouwen is? Of dat hij de decibels van een popconcert op zijn eentje kan evenaren? Wij zetten 5 weetjes over dit kleine zangvogeltje op een rij. De wetenschappelijk naam Troglodytes troglodytes van dit kleine vogeltje betekent eigenlijk ‘holbewoner’, wat verwijst naar het bolvormige nest dat hij maakt. Hoe wist deze holbewoner de titel van winterkoning dan te bemachtigen? Volgens een Griekse sage over de koningskeuze wilden de vogels een eigen koning. Dat zou de vogel worden die het hoogst kon vliegen. Ambitieus bedacht de slimme holbewoner dus een list: hij verstopte zich tussen de veren van de arend. Toen de arend op zijn hoogste punt vloog, kwam hij tevoorschijn en vloog zelf nog net iets hoger. De vogels namen hier geen genoegen mee. Ze bedachten toen dat een koning ook het diepst in de aarde moest kunnen geraken. Hierop kroop hij in een muizenhol. De uil, die op wacht werd gezet, viel in slaap waardoor hij toch kon ontsnappen uit het hol. Daarop werd de holbewoner tot winterkoning uitgeroepen. (Info-bron: Weblink Natuurpunt en Vogelbescherming)
https://www.natuurpunt.be/pagina/winterkoning-5-weetjes-over-dit-kleine-zangvogeltje , of: https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/weinig-ijs-veel-ijsvogels-en-winterkoninkjes
Will's Boeken Tip
H et winterkoninkje is de opvolger van Stephen Moss' alom bejubelde vogelklassieker Het roodborstje. Begin deze week -heb ik het E-boek geplaatst in mijn online bibliotheek-app- en ben bezig het te lezen. Een heerlijk lees-, kijk- en bladerboek vol schilderijen, tekeningen en gedichten. We volgen in Het winterkoninkje een jaar in het leven van dit kwieke vogeltje met zijn opvallende wipstaart en kenmerkende heldere en expressieve zang. Wil je een winterkoninkje in het wild spotten, dan is goed opletten een must: vanwege zijn geringe omvang, frêle bouw en wat nerveus voorkomen lijkt het winterkoninkje soms meer op een schuw muisje dan op een vogeltje. In Engeland – Stephen Moss' natuurlijke habitat – staat het winterkoninkje bekend als de gewoonste vogel van het land. Men vermoedt dat er maar liefst acht miljoen broedkoppels voorkomen. Het winterkoninkje van Stephen Moss is met zijn prachtige vormgeving, rijkheid aan beelden en meeslepende schrijfstijl allerminst een alledaags boek. Voor wie genoten heeft van het vorige boek is het volgende vogelboek een aanrader, om zich aan te warmen:
Het roodborstje van Stephen Moss is een prachtig geïllustreerd, hartverwarmend lees-, kijk- en bladerboek. Een natuurklassieker die iedere vogelliefhebber als een dierbaar kleinood zal koesteren. Moss’ kleine meesterwerk, waarvoor de auteur een jaar lang het roodborstje observeerde en diep in de boeken dook, laat het hart van iedere vogelaar sneller kloppen. We volgen het roodborstje vanaf het moment dat het uit zijn ei kruipt en leren van alles over zang, voeding en migratie. Moss schrijft daarnaast boeiend over de menselijke fascinatie voor het roodborstje. Hoe komt het dat het beestje zich zo diep in het hart van de Europese vogelliefhebber heeft genesteld, en die van de Britten in het bijzonder? Stephen Moss staat te boek als een van de grootste natuurschrijvers van Groot-Brittannië. De vertaling van The Robin nam meestervertaler Robert-Jan Henkes voor zijn rekening. Een perfect cadeau voor in de schoen of onder de kerstboom! ‘Heel lichtvoetig geschreven én wetenschappelijk verantwoord. Ik vond het geweldig.’ – Hans Dorrestijn Klik op de weblink: https://buitenleven.nl/zo-help-je-het-winterkoninkje-overwinteren/
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Herfst van het Nieuwejaar 2022, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-46, December: Winter in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: Begin winter, Onderzoek en Toekomstbeeld Natuurtuin, Resultaten Bodemdierendagen 2022, Oplossing dieren in en boven de waterloop, De Roodborst Jaarrond in Natuurtuin, Wintervlinders zien?, Web-app en Quiz Tuinvogeltelling 2022
Zaterdag (2022-12-10), Wie ons volgt via onze website Natuurtuin De Robbert, kan bijna wekelijks de resultaten van de biodiversiteit en flora en fauna volgen. Ook de voortgang en verslag van de activiteiten, -b.v. het waterdiertjesscheppen en vervolg onderzoeken- die wij als team aan onderzoek doen. Ook wijzen we op de landelijke ‘Groene’ activiteiten en -tellingen waar je als individu/gezin aan kunt deelnemen; zoals de Nationale Tuinvogeltelling, Plantenjacht en Bodemdierdagen. De jaarlijkse (tel)resultaten van de insecten en dieren die we in de Natuurtuin en omgeving aantreffen, publiceren we aan het einde/begin van het betreffende kalenderjaar. Tevens geeft dit aan de kwaliteit en hoe waardevol de leefomgeving is en ook rondom van het gebied, waarin de Natuurtuin ligt.
Toekomstbeeld -het vooruitzicht- van het Natuurgebied De Bundertjes?
Een groot aantal dieren, vogels en planten – o.a. Gele lis, Dotterbloem en Waterviolier- zijn nu al te spotten in het huidige gebied rondom de Natuurtuin de Robbert. De Middelste bonte specht Dendrocoptes medius (Linnaeus, 1758) (01) en IJsvogel Alcedo atthis (Linnaeus, 1758) (02) is voor de oplettende Natuurliefhebber nu al een optie voor een (geslaagde) wandeling door het gebied. De nieuwelingen op deze visie tekening voor het gebied zijn mogelijk de Zwarte Specht Dryocopus martius (Linnaeus, 1758) (03), of de Zwarte Ooievaar Ciconia nigra (Linnaeus, 1758) (04) in de toekomst te verwachtten is nog twijfelachtig. Beide vogels zijn wel afhankelijk van oude doorleefde bossen met doodhout. Voor de Zwarte ooievaar geldt bovenal dat er vooral stilte en rust is in en rondom zijn biotoop. Dat is voor een het gebied dat tegen een woonwijk ligt te hoog gegrepen, wellicht dat de Ooievaar Ciconia ciconia (Linnaeus, 1758) het in de toekomst het wel een geschikt gebied vindt. Regelmatig in het jaar wordt de Ooievaar - ook wel Uiver, Eiber of Stork genoemd - gezien. Het aantal doorgegeven waarnemingen rondom Helmond in 10 jaar, ligt rond de 250 meldingen/ 10 km-grid.
Landelijke bodemdierendagen 2022
Regenwormen trekken aan het langste eind. Deze week verscheen het verslag en resultaten. Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). 5-DEC-2022 - Hoewel de pissebedden dit jaar alweer niet winnen, staan toch de usual suspects in de Bodemdieren Top 3 van 2022. De regenwormen trekken aan het langste eind: ze eindigen net voor de spinnen en de pissebedden. De 2052 waarnemers vonden wormen in en op meer dan 83 procent van de Nederlandse tuinen, parken, schoolpleinen en zelfs balkons. Kijk en vergelijk in het verslag de diversiteit van de aangetroffen bodemdieren en insecten t.o.v. de verschillende topos-telpunten. Klik op de link: https://bodemdierendagen.nl/editie/2022/ of: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=30105
De oplossing van de puzzel, dieren in en boven de vierseizoenen waterloop
De jaarseizoen tekening -hierboven afgebeeld- is getekend door Ad Swier. De Natuur illustrator tekenaar laat ons zien het onderwaterleven in een beek/rivier. Van links naar rechts zie je de vier kwartaalseizoenen Lente, Zomer, Herfst en Winter naadloos in elkaar overgaan. Zowel boven- als onderwater zijn de dieren en planten getekend in een evenwichtig milieu. Hoeveel diersoorten telt je in de tekening, laat het ons weten. Deze week de uitslag 
Kijk daar ... de Roodborst
Vanmorgen vroeg loop ik met de fiets aan de hand door de poort de Natuurtuin binnen. Hoor gelijk de ‘tikkende’ Roodborst. Realiseer me dat de vogeltrek alweer voorbij is en dat deze Roodborst zijn overwinteringsplek gevonden heeft. Dan vliegt de bruin/grijze vogel met opvallende oranje borst op en gaat zitten in de Meidoornstruik op het uiterste puntje van een tak dicht bij me. Jaarrond te zien in de Natuurtuin maar …. Niet hetzelfde individu.
Een beetje tuin en je hebt er een: ’n Roodborstje dat nieuwsgierig en brutaal alles inspecteert. Een gelijkgestemde van mezelf denk ik, want bijna elke week zie ik deze vogel die tot en met nu met 77% in mijn Natuurtuin Jaartelling 2022 staat. De gewilde en geliefde vogel die, nu de stroom van Kerstkaarten op gang komt, vaak staat afgebeeld. En dat -helemaal trouw aan de traditie – in de sneeuw poseert om zijn verbluffend roest-oranje borst te showen. Al even trouw is hij/zij er elke herfst en winter weer, misschien wel om aan het raam te tikken. Nou …eh nee dus! Een Roodborst leven duurt gemiddeld maar een jaar. Dus we worden elk jaar door een nieuwe gast verblijd. En grote kans dat het een Noordeling is; ook Roodborsten ontvluchten de ruige winter daar. Onze ‘standvogel’? Die zoekt de mildere streken op richting Zuid. (Bron: VB-NL)
Vlinders in de winter, in je groene tuin?
In het NATUURJAAR 2022-43 het bericht van de Kleine wintervlinder in de Natuurtuin. Maar er zijn nog meer Nachtvlinders die actief zijn in deze en aankomende koude wintermaanden. Het lijk wel dat deze vlindersoorten een beetje ‘antivries’ hebben stromen in hun aderen. Om deze wintervlinders te zien -als ze aanwezig zijn in je tuin- is een trucje nodig. Maak een mengseltje van (Appel)stroop, scheutje wijn of gist van een biertje en suiker en smeer dit mengsel opp. 15x30cm op een (gladde) stam van een heester of boom. Als de nachtvlinders tegen de schemer gaan vliegen, komen ze op het zoete ‘stroopje’ af. Probeer het maar eens -maak een foto- van de twee voorgestelde vlindersoorten en geef ze door aan bv waarneming.nl , Succes.
Zwartvlekwinteruil
De Zwartvlekwinteruil is een vlinder uit de familie van de uilen, de Noctuidae. De voorvleugellengte bedraagt tussen de 15 en 16 millimeter. Het imago heeft een kenmerkende vlek op de voorvleugel die wat doet denken aan een pootafdruk. De soort komt verspreid over Centraal en Zuid-Europa voor. Hij overwintert als imago.
Wachtervlinder
De Wachtervlinder is krachtige, bruine en in verhouding langvleugelige uil. De vlinder heeft in het midden van de voorvleugel een duidelijk zichtbare niervlek met aan beide zijden nog een klein vlekje. De niervlek kan wit, geel, rood of bruingekleurd zijn en de nevenvlekjes hebben bijna altijd dezelfde kleur.
Web app Mijn Vogeltelling
Tijdens de Nationale Tuinvogeltelling van vrijdag 27 t/m zondag 29 januari 2023 kunt u via de web-app MijnTuinvogeltelling uw telling insturen. MijnTuinvogeltelling is een web-app voor de mobiele telefoon, u hoeft de web-app niet te downloaden. Tellen via uw mobiele telefoon: Zet de web-app op het startscherm van uw mobiele telefoon en u kunt er zo mee aan de slag! De web-app heeft geen invloed op de opslagcapaciteit van uw mobiel. De web-app maakt het tellen via mobiele telefoons makkelijker, maar u kunt uiteraard ook via uw 'gewone' computer (blijven) tellen via dezelfde web-app. U ziet dan automatisch een versie die goed te lezen is op uw desktop. Info Web-app Vogeltelling; https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling/app-mijntuinvogeltelling Tel mee en doe de quiz: https://www.mijntuinvogeltelling.nl/quiz
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Herfst van het Nieuwejaar 2022, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-45, December: Winter in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: Start de winter, Jaarseizoen tekening beek/rivier, Regenton vanwege klimaatsverandering, onderzoek Eikenprocessierups, Tiny- forest favoriet plant, WiLL’s media rubriek, Winterbloemen -Jasmijn en plantenjacht 2023/23. Zaterdag (2022-12-03), Volgens de meteorologen en klimatologen en klimatologische indeling is de winter op donderdag 01 december 2022 begonnen en duurt het seizoen tot met 28 februari 2023. Voor andere berekeningen, zoals het koude getal van Hellmann wordt ook de kou in voor- en nawinter, in de maanden november en maart, ook meegerekend.
De Winter
De Winter, -het kwartaalseizoen -quartus mensis = latijn- één vierde, mensis betekent maanden- begint aan het einde van het jaar en eindigt begin maart van het nieuwe jaar. De jaarseizoenen tekening -hierboven afgebeeld- is getekend door Ad Swier. De Natuur illustrator/ tekenaar laat ons zien het onderwaterleven in en rondom een beek/rivier. Van links naar rechts zie je de vier kwartaalseizoenen Lente, Zomer, Herfst en Winter naadloos in elkaar overgaan. Zowel boven- als onderwater zijn de dieren en planten getekend in een evenwichtig milieu. Hoeveel diersoorten telt je in de tekening? laat het ons weten, volgende week de oplossing
Een regenton vanwege de klimaatsverandering.
Onlangs kreeg ik het bericht en vrijdag onderstaande quote onder ogen -willen we nog over ‘voldoende’ water beschikken- voor ons dagelijkse gebruik 20% moeten gaan besparen. Door de (toenemende) droogte, groei van de bevolking en vervuiling grondwater, is het tot invloed op het produceren van drinkwater door de waterleidingsbedrijven.
Nederlands drinkwater duurder
Volkskrant 02-12-2022- ‘Drinkwater wordt volgend jaar gemiddeld enkele tientjes duurder vanwege de inflatie en de oplopende energiekosten. Per jaar kan het verschil oplopen tot zo’n vijftig euro voor een gemiddeld huishouden van twee personen. In vergelijking met de rest van Europa blijven de prijzen relatief laag’.
Hoeveel water bespaar je met een regenton? Het opgevangen regenwater in de ton kun je gebruiken om de planten in je tuin water te geven. Handig in tijden van droogte, want dan hoef je geen of minder een beroep te doen op leidingwater. Ook als het heel erg hard regent is een regenton van waarde. De grond kan al het water dat in een hevige bui naar beneden komt, vaak maar moeilijk verwerken. Gevolg? Wateroverlast. Door het water in een ton op te vangen draag je bij aan het voorkomen van wateroverlast. Regenwater bevat helemaal geen kalk en is daarmee direct al gezonder voor de planten in je tuin. Ook lossen meststoffen vele malen beter op in regenwater. Nog even over dat ontbreken van kalk in regenwater. Zoals je vast en zeker weet laat kalk vaak van die vervelende witte strepen achter. Bijvoorbeeld bij het wassen van je auto of het lappen van de ramen. Was je auto of ramen eens een keer met regenwater uit de ton in je tuin. Je zal versteld staan van het resultaat.
Regenwater dat je opvangt in een regenton, is uitstekend te gebruiken in de tuin. Een regenton kan per jaar zo’n 7000 liter drinkwater besparen, als je dit water ook gebruikt voor andere doeleinden zoals het wassen van de auto. Hiermee bespaar je jaarlijks tien euro op uw waterrekening. Een goede reden dus, om een regenton te kopen is de klimaatsverandering. Deze valt niet meer te ontkennen, maar wat is de link met een regenton? We krijgen steeds vaker te maken met extremen in ons weer. Concreet komt dit erop neer dat we te maken krijgen met lange periodes van droogte. Maar aan de andere kant ook met veel wateroverlast, omdat regenbuien veel intenser, heftiger worden. 101 tips om water te besparen, klik op de weblink: https://www.energievergelijk.nl/onderwerpen/101-tips-water-besparen
Eikenprocessievlinder
Eikenprocessievlinders; 65% afname, plaagdruk 18% afgenomen. In de uitgave van NATUURJAAR 2022-19 heb ik een stukje geschreven over de geplaatste plaagbestrijding voor de Eikenprocessievlinder/-rups in de Bundertjes. Deze week verscheen het eerste verslag van de bestrijdingsresultaten in de media. 29-NOV-2022 - In de afgelopen maanden werden in zo’n 2200 feromoonvallen gemiddeld maar 8,5 eikenprocessievlinders per val gevangen. Een afname van 65% ten opzichte van 2021. Daarmee zijn we terug naar voor het niveau van 2013. De noordelijke provincies hadden ook dit jaar weer de hoogste aantallen. Het percentage eiken met eikenprocessierupsen was dit jaar 18% minder dan vorig jaar. Info Processierups: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=30077
Eikenprocessierups of Eikenprocessievlinder Thaumetopoea processionea (Linnaeus, 1758) is de naam van een nachtvlinder uit de familie van tandvlinders. De soort komt voor in delen van Europa en Azië. Het leefgebied bestaat uit streken waar eikenbomen groeien, dit zijn de waardplanten van het rups- of larvestadium van de vlinder. (Bron: Wikipedia)
Tiny- forest favoriet planten
Het planten assortiment in een Tiny Forest bestaat vaak uit een aantal bes-dragende struiken; Gelderseroos, Lijsterbes, Ribes en Wilde Kardinaalsmuts. Kardinaalsmuts: is een bladverliezende inheemse heester, een sieraad in de tuin, vooral in herfst en winter. Vogels zijn dol op de prachtige bessen! Tijdens de herfst kunnen we genieten van de karmijnrode kleur van de bladeren en de openspringende kleppen van de vruchtjes, waaruit oranje zaden tevoorschijn komen.
Zijn naam heeft de struik te danken aan de vorm van de vruchten, aan het gebruik van het hout voor spindels en aan de fraaie herfstkleur. Het Latijnse woord (Euonymus europaeus) betekent de ‘Europese te goedernaam bekendstaande plant’, wat ironisch bedoeld is. Daarmee wordt gedoeld op het gif van de vruchten dat vroeger gebruikt werd om hoofdluizen te verdelgen. In Nederland en België komen wij kardinaalsmuts tegen in haagbeukbossen, langs oude beken en vooral in de duinen van Noord- en Zuid-Holland. De vrucht is menierood en valt daardoor sterk op aan vogels. Ook als zij is opengesprongen, lokken de oranjekleurige zaadmantels deze dieren, die het vlezige deel opeten en het eigenlijke zaad verspreiden. Wanneer in de late Herfst de kleurrijke vruchten tevoorschijn komen zijn ze b.v. bij mist en in de vroege en late zon een sierraat in de tuin en zeer fotogeniek. https://www.tuinen.nl/kardinaalsmuts/
WiLL’s media rubriek; Podcast luisteren?
Boswachter Frans Kapteijns bespreekt tijdens ‘Weekend’ op Omroep Brabant Radio. Heb je een vraag voor Frans Kapteijns? Stuur dan een e-mail naar: stuifmail@omroepbrabant.nl. Vanaf nu is er ook een Stuifmail Podcast met @BoswachterFrans. Luister bijv. hier!: https://soundcloud.com/discover/sets/artist-stations:1143289204. Of hier: Stream muziek van Stuifmail Podcast | Luister gratis naar nummers, albums, afspeellijsten op SoundCloud.
Bij de roots Podcast zijn over de dertig vogelsoorten te beluisteren; Klik op de link: https://www.radioviainternet.nl/podcasts/notenkrakers
Winterbloemen
Deze inleiding schreef Jac. P. Thijsse in zijn Verkadealbum WINTER, dat verscheen in (1909). “Nu nadert de Kersttijd reeds en nog altijd wil het geen Winter worden. Sint Nicolaas wordt langzamerhand een bloemenfeest waaraan elk idee van sneeuw en ijs vreemd is, en slechts eens in de tien jaar is op den vijfden december een passend geschenk”.
Ruim een 110 jaar geleden was het toen ook al niet vanzelfsprekend dat er een witte winter met schaatsijs lag tijdens de Kerst. Een vroegbloeier bij mij in de voortuin, laat wel elk jaar opnieuw zijn citroengele bloemen zien, het is de; Winterjasmijn (Jasminum nudiflorum) uit de familie Oleaceae is in Nederland een van de vroegstbloeiende heesters. Hij bloeit met heldergele bloemen van december tot februari, op dan nog bladloze donkergroene vierkante stelen van tweejarig hout. De struiken vertonen gelijkenis met bloeiende forsythia. De plant is afkomstig uit China, hij groeit daar op rotsachtige bodem op een hoogte tussen de 800 en 4500 meter en stelt zeer weinig eisen aan de grond. De Chinese naam betekent dan ook ‘bloem die de lente verwelkomt’. De plant is zeer geschikt om aangebonden, als leiplant, tegen een muur te laten groeien. Ook dit jaar is er weer een Eindejaar Plantenjacht. FLORON organiseert deze winter voor de achtste maal deze zoekactie in een ogenschijnlijk onmogelijk periode: midden in de winter.
Zoek van Kerst t/m 3 januari 2023 naar bloeiende planten
Van Kerst t/m 3 januari gaan plantenliefhebbers overal in Nederland op zoek naar bloeiende planten. We zijn benieuwd hoeveel verschillende planten er dan nog in bloei staan en welke bloeiende plant het meest wordt gezien. Jij kunt ook meedoen!
Verbeter je plantenkennis: Amsterdams florist Hanneke Waller maakte een presentatie met 139 dia's over de plantenjacht waarin alle algemene winterbloeiers staan uitgelegd. Download de presentatie (pdf, 17 MB). https://www.floron.nl/Portals/1/Downloads/plantenjacht-presentatie-floron-amsterdam-e.pdf?ver=2020-12-23-165816-977 Info plantenjacht 2022/23: https://www.floron.nl/plantenjacht
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin Opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Herfst van het Nieuwejaar 2022, Opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.