Weekverslag van Stan, november 2022
Zaterdag 26 november 2022
Een windstille en grijze herfstdag, waterkoud. Helemaal op het eind van de ochtend komt een dun zonnetje door. De meeste kleur komt vandaag van de bruingele herfstbladeren. Midden in de zuidelijke strook zit een konijn. De camera ligt in de container. Ik wil toch een foto maken, laat het konijn alleen, loop naar de container, pak de camera en weer terug. Het konijn zit er nog steeds. Hij heeft me gezien, maar ik ben ongevaarlijk ver weg. Hij kijkt wat rond en likt op zijn gemak zijn vacht. Het is nog schemerig. Lichtgevoeligheid aanpassen, knippen, langere sluitertijd instellen, nog een keer knippen. Het konijn vindt vandaag alles goed en wacht. Uiteindelijk heb ik een herkenbaar konijn op de foto. Zodra ik een stap richting de bospoel zet om de wildcamera op te halen hipt hij naar de ruigte en verdwijnt uit zicht.
Bodemguts
Er staat nog een restje groene verf in het materiaalhok. Genoeg voor een tweede laag verf op de deur. Deze keer gebruik ik een verfroller en dat gaat snel. De meeste tijd ben ik kwijt met het wegvegen van condens. Wanneer de deur mooi in de lak staat ga ik een zelf gefabriceerde bodemguts uitproberen. Het is een stuk verwarmingsbuis. In het onderste deel heb ik een brede sleuf geslepen. Een bodemguts steek je in de grond, draait hem rond en trekt hem eruit. In de sleuf is dan te zien hoe de ondergrond is opgebouwd. Bodemgutsen zijn te koop, maar dan betaal je vlot honderd euro. Eerst maar eens een goedkopere manier proberen. In de grond steken gaat goed, maar de buis is niet stug genoeg en buigt mee. Ik wil komend jaar een hele serie van deze monsters nemen en dat gaat met dit zwakke materiaal niet lukken. Will, Rinus en Onderzoeker Will bemoeien zich ermee en het probleem wordt uitgebreid besproken. We trekken de conclusie dat een harder metaal gezocht moet worden.
Nestkasten
Na de technische discussie over bodemgutsen trekken we met zijn allen door de bosjes en halen loshangende nestkasten op. Overal zitten overblijfsels van nesten in. Soms nog met eitjes en in een kast het lijkje van een jonge Pimpelmees. Rinus gaat de kasten schoonmaken en later zullen we ze repareren. We gaan de invliegopeningen aanpassen zodat niet alleen de mezen, maar ook andere soorten kunnen profiteren van de nestkasten.
Winterklus
Wil en ik beginnen aan de eerste winterklus, een kapronde door het wilgenbosje. De hoge bomen in het wilgenbosje zijn een paar jaar geleden omgezaagd of geringd. Hierdoor zijn de onderste lagen explosief uitgegroeid en is een soort mini-jungle ontstaan waar vogels en andere dieren gek op zijn. Natuurlijk schieten er nieuwe bomen op en die vormen opnieuw dichte kronen waar de zon niet door komt. Om de paar jaar een kapronde moet die aangroei in toom houden. Vandaag halen we zo’n tien schietwilgen om. Een boom valt over het pad. Die zagen we in stukken en ruimen we op. Wat in het bosje zelf om gaat, laten we liggen zoals het valt. Hoe rommeliger hoe beter. Volgende week gaan we hier verder.
Mosklokjes en een Waterral
Op een van de lage graslandjes valt ons oog op een groepje kleine oranje paddenstoelen. Vlakbij staan meer groepjes, het lijkt een heksenkring. Herkenningsapp Obsidentify denkt dat het een Mosklokje is, maar weet niet welke soort. Ik heb niet veel kunnen vinden over Mosklokjes, behalve dat ze op mos groeien. Thuis kijk ik de wildcamera na. Er staat weer water in de bospoel en dat betekent meteen een toename van het aantal video’s. Bunzing, Koolmees, Merel, Pimpelmees, Vink en een apart getijgerde huiskat weten het poeltje en de dekking van de mini-jungle te waarderen. Verschillende vogels nemen een bad. Verrassing van de week is een Waterral. Vorig jaar hebben we hem voor het eerst op de camera gehad. Dat waren een paar seconden wazig beeld. Net genoeg voor Herkenningsapp Obsidentify om de naam te weten. Nu zijn de beelden scherp. De Waterral is een schuwe vogel die je niet vaak ziet. Ik weet niet of deze Waterral een vaste bewoner is of dat hij de natuurtuin alleen bezoekt op doortrek naar zijn winterverblijf. Een leerzame zaterdag.
Zaterdag 19 november 2022
Grijze lucht, winderig en maar een paar graden boven vriespunt. Bomen beginnen nu serieus kaal te worden of pronken nog een laatste keer met kleurig blad. Dinsdag heb ik de bramenstrook langs de container kort gemaakt met de accuheggenschaar. Daarna met de gazonmaaier in de hoogste stand eroverheen om alle takjes en stammetjes weg te werken. De strook is nu klaar. Komende jaren zal hij opnieuw uitgroeien tot bramenstrook. Voor het zover is zullen allerlei andere planten tijdelijk hun kans grijpen en de strook elk jaar weer veranderen. Elk nieuw seizoen een iets ander leefgebied. De ene soort wint, de ander heeft nadeel. Totdat de bramen alles weer hebben overgenomen. Bramen doen het goed in een stikstofrijke omgeving.
Buitenhaag snoeien
Vandaag moet de accuheggenschaar zich opnieuw bewijzen. De buitenhaag aan de voorkant wordt gesnoeid. Het noordelijke deel van de haag staat er slecht bij. Een duidelijk gebrek aan zonlicht door de bomen hier links en rechts van het wandelpad groeien. De haag wordt hier steeds lager en dunner Aan het einde van het pad is nauwelijks nog sprake van een haag. Hier en daar een pieterig struikje. Meer dood dan levend. Komende winter halen we hier een stel bomen weg. Zowel het berkenbosje als de buitenhaag zal dan veel meer zonlicht krijgen. Ook hier zal van alles gaan gebeuren.
Meer kruidachtige planten
Na de buitenhaag pak ik voor de laatste keer dit jaar de messenbalkmaaier en maai de strook aan de voorkant. Samen met Wil en Rinus harken we alle maaisel onder tegen de gesnoeide buitenhaag. We doen dit nu een paar jaar en ondanks de schaduw en hondenmest zien we vaker kruidachtige planten groeien in deze strook. Een leuke ontwikkeling. Kikkers en ander klein spul zullen het opgeharkte maaisel hopelijk waarderen als extra schuilplek tegen de kou. Als ze niet teveel worden gestoord door rommelende merels.
Bescherming tegen reigers
Na de koffie zagen we een overhangende wilgenstam af. Onderzoeker Will had gevraagd of we nog wat takken in de noordelijke poel wilden gooien. De bedoeling daarvan is om een deel van de poel ontoegankelijk te maken voor reigers. Laatst heeft er een ontdekt dat hier dikke amfibieën zijn te vangen. Een stuk of zes stakerige toppen gaan aan een kant in de poel. Half boven, half onder water bieden ze dieren in het water dekking. Rinus en Wil ruimen een dode boomstam op die in de zuidelijke strook ligt. Het is een van de elzen die we hebben geringd en na een winderige week om lag. Ondertussen blaas ik de messenbalkmaaier, de gazonmaaier en de accuheggenschaar schoon met de compressor. Wanneer we tijd hebben krijgen de maaimachines binnenkort een onderhoudsbeurt.
Belangrijke natuurbeheerders
Los van elkaar struinen we daarna wat door de natuurtuin. Het paddenstoelenseizoen lijkt voorlopig voorbij. Bloeiende planten staan er ook niet veel meer. Zwarte nachtschade, Knoopkruid, een enkele Dagkoekoeksbloem, hier en daar een grassoort. Onder de grond is nog van alles te beleven. Het bewijs daarvoor is goed zichtbaar. De lage noordelijke veldjes zijn bezaaid met molshopen. Samen met konijnen zijn mollen belangrijke natuurbeheerders. Tunnels, holen, bergen grond, uitgegraven wortels en ondermijnde bomen. Overal zijn sporen van hun bouwwerkzaamheden te vinden. Onbedoeld zorgen ze voor verandering en verjonging in de begroeiing. Bij de container tref ik Wil en Rinus, maar Onderzoeker Will moet ik bij de noordelijke poel weghalen. De hogere waterstand leidt tot grotere vangsten en Onderzoeker Will is te enthousiast om uit zichzelf te stoppen. Na enig aandringen kunnen we dan toch afsluiten.
Zaterdag 12 november 2022
Een koude nacht achter de rug. Een meter boven de grasvelden hangen mistflarden. Op sommige stukken is het gras wit door bevroren dauwvocht. Wanneer de zon boven de huizen uit piept en op de grote poel schijnt, stijgen oranje nevelwolken op. Mooi om te zien, maar moeilijk op de foto te krijgen. Deze natuurverschijnselen zijn alleen voor wie vroeg buiten is.
Dik gras
Dinsdag heb ik met de bosmaaier de zuidkant van de heuvel bij de grote poel gemaaid. Ik dacht na een half uurtje klaar te zijn, maar het werden twee uren en kostten ruim twee tankjes benzine. De helling was een paar jaar niet gemaaid. Het gras van verschillende seizoenen lag in lange taaie matten over elkaar. Een dik tapijt waar de bosmaaier flink moeite mee had. Op de zonnige zuidkant van een heuvel verwacht je een gevarieerde begroeiing, maar de dikke lagen gras hielden bijna alle andere planten tegen.
Verwaarloosde grasmat heeft ook voordelen
De helling is nu kaal en door het woeste gevecht met de grasmat ligt de bodem gedeeltelijk bloot. Komende jaren nemen we deze helling mee met de maaibeurten en bekijken we wat er gebeurt met de begroeiing. Tijdens het maaien heb ik gemerkt dat zo’n dikke grasmat ook voordelen heeft. Onder het gras zag ik opvallend veel holen in de bodem. Blijkbaar voelen muizen zich goed thuis onder een dikke laag dekking. Net als de kikkers en padden die we ook vandaag weer tegenkomen wanneer we het maaisel bijeen harken. Wil en ik brengen een stuk of tien kruiwagens maaisel naar de takkenhoop in het elzenbosje. Zo slaan we twee vliegen in een klap. De helling heeft een oppepper gekregen en overwinterende dieren hebben meer mogelijkheden. Een roodborst kan wachten tot we weg zijn en speurt verse maaisel af naar eetbare hapjes.
Wisseling van seizoenen
Na de koffie gaat Wil de kettingzaag nakijken en slijpen. Binnenkort hebben we die hard nodig voor wat winterklusjes. Intussen loop ik met Onderzoeker Wil nog een rondje en zoeken we paddenstoelen. We vinden er een stuk minder dan enkele weken geleden. Ook de vogels houden zich rustig, misschien door de kou? Vanmorgen vlogen nog grote groepen ganzen richting het zuidwesten en Onderzoeker Will had wel een paar honderd houtduiven geteld die in dezelfde richting trokken. Voor de vogels is het nu echt herfst geworden.
Bramenstrook
Na het rondje pak ik de accuheggenschaar en maai de bramenhaag naast de container. Vorige week heb ik al een stuk gedaan en vandaag wil ik de rest doen. Dat valt tegen. Om een of andere reden, het lijkt wel een los contact, houdt de machine er nu en dan ineens mee op. Daarna werkt hij weer gewoon een tijdje. Die moeten we dus nakijken. Tegen twaalf uur hou ik er mee op. Volgende week doe ik het laatste stukje en dan zijn de ruigtes die we dit jaar snoeien afgewerkt. Wil heeft de kettingzaag klaar. Binnenkort kunnen we aan de winterklusjes beginnen.
Zaterdag 5 november 2022
Waar een paar weken de grote berg met ons maaisel lag, is alleen een kale plek met wat bruine sprieten te zien. De groenaannemer die voor de gemeente werkt heeft alles netjes opgeruimd. Binnenkort zullen we de rest van de voorkant nog eens bijwerken (Buitenhaag knippen en grasstrook maaien). Vandaag werken we een paar andere klusjes af.
Geen gezicht
Dinsdag heb ik de deur van het materiaalhok verstevigd. Twee balkjes met slotbouten houden de onderdelen nu stevig bij elkaar. Ik had thuis nog een potje lichtgrijze verf staan en heb daarmee de buitenkant van de deur geverfd. Dat was geen gezicht. Deze week snel een potje groene verf gehaald en vandaag verf ik de deur opnieuw. Na een half uurtje ben ik klaar. De deur past weer bij de rest van het gebouwtje. Misschien doe ik er volgende week een tweede laag op.
Eerste zaterdag van de maand: Zwerfafval opruimen
Terwijl ik de deur verf zijn Wil en Onderzoeker Will aangekomen. Onderzoeker Will trekt meteen de natuurtuin in om zijn vogeltelronde te doen. Zijn zevenhonderdste vogeltelling (niet allemaal in de natuurtuin). Terwijl de verf droogt gaan Wil en ik het rietmaaisel bij de houten brug opruimen. Ook dat is niet veel werk. We harken de stukjes riet op de kant en kruien alles naar de houtstapel in het elzenbosje. Intussen heeft de zwerfafvalploeg de spullen opgehaald en zoekt in de wijk naar afval. Ze hoeven nooit lang te zoeken.
Waterleven gaat in winterrust
We drinken een kop koffie en trekken naar de noordelijke poel. Onderzoeker Will heeft afgelopen week gezien dat een reiger daar twee grote salamanders heeft gevangen. We zijn nieuwsgierig geworden en willen weten wat er zo laat in het jaar rondzwemt in de poel. Vandaag in ieder geval niet veel. Na een half uurtje scheppen vangen we geen nieuwe soorten meer. Kevertjes, bootsmannetjes en kleine slakjes vormen het leeuwendeel van de buit. Aparte dieren zitten er niet bij. Het water is koud en steeds meer waterleven gaat in winterrust.
Accuheggenschaar slaagt weer voor test
Oud-vrijwilliger Wim loopt samen met Wil een inspectierondje door de natuurtuin. Ik probeer of de accuheggenschaar ook te gebruiken is om de bramenstrook langs de container te snoeien. Na een uurtje heb ik een flink deel van de strook gedaan. Braamstruiken zijn sneller te snoeien met de accuheggenschaar dan met de benzinebosmaaier. Bovendien scheelt het enorm in de herrie en het spaart ook nog benzine uit. De accu’s worden opgeladen met zonnestroom. Een goed idee dus. Volgende week doe ik de rest van deze strook.
Bezoekers
Terwijl we zo bezig zijn komen allerlei bezoekers binnen. Oud-bestuurslid Agnes komt een kijkje nemen, twee keer komt een moeder met kinderen aangewandeld. Allebei de keren lijken vooral de kinderen het initiatief te hebben genomen om naar de natuurtuin te komen. Het ene stel loopt een rondje, het andere heeft schepnetjes meegenomen en gaat waterdieren vangen.
Waterschorpioenen in de poel en kikkers in de tuin
We halen de spullen van Onderzoeker Will op en onderweg terug naar de container kom ik de waterscheppertjes tegen. Ze zijn goed bezig geweest en hebben zelfs twee waterschorpioenen gevangen. Ze wonen vlakbij en vertellen over de kikkers in hun tuin. Ik denk dat die op de beestjes af komen tussen de planten. Ze hebben een betegelde tuin met plantenbakken, maar de buurvrouw heeft een tuin vol onkruid. Daar zullen ze dan wel vandaan komen. Kikkers houden van onkruid. De bezoekers zijn weg, Onderzoeker Will heeft zijn vangsten op de foto gezet, het gereedschap is opgeborgen achter de keurige groene deur en we sluiten af.