Zaterdag 31 mei 2025
Het wordt heet, broeierig heet en vanavond wordt onweer verwacht. Genoeg redenen extra vroeg te beginnen. Rond een uur of zes begin ik maaisel te harken op de lage graslandjes. Dinsdag is dit stuk gemaaid en ik hoopte dat het de hele week zou kunnen drogen. Door flink wat millimeters regen leek het dat we nu kletsnat maaisel moesten sjouwen. Gelukkig heeft de zon de laatste twee dagen geschenen. Het maaisel is redelijk droog en niet zwaar.
Kikkers en een haas
Vroeg in de ochtend, mooi weer, fluitende vogels, verderop vlucht een ree naar de beschutting van het elzenbosje. Het harken gaat vlotter dan verwacht, ik kom regelmatig kikkers tegen, die mijn werkzaamheden niet kunnen waarderen. Sommigen zijn klein en schat ik op een jaar oud. Anderen zijn een stuk groter en moeten minstens twee jaar zijn of anders hebben ze erg veel gegeten. Elke maaibeurt slaan we een deel van de graslandjes over. De kikkers en alle andere graslandbewoners moeten woonruimte over houden. Tijdens het maaien op dinsdag zag ik zelfs een haas wegschieten die zich in het hoge gras had verborgen.
Slootjesdag en jeugd-IVN
Het harken schiet goed op en wanneer de anderen komen heb ik alles op dijkjes langs de paden liggen. Met zijn allen kruien we een paar keer een vracht naar buiten en tegen tien uur zijn we klaar. Net voordat het echt benauwd wordt. En net voordat het jeugd-IVN binnenkomt. Vandaag is de jaarlijkse slootjesdag. De jeugd komt waterbeestjes vangen in de grote poel. Alles bij elkaar ongeveer twintig kinderen met begeleiders. De kruiwagens kunnen we nu gebruiken om stoelen, bakken en ander materiaal naar de houten brug je brengen. Al snel is de natuurtuin gevuld met enthousiaste kindergeluiden en wordt de ene na de andere vangst luidkeels gevierd. Onderzoeker Will heeft zijn handen vol aan het determineren van de vangsten.
Speurtocht naar insecten
Pieter, Onderzoeker Will en Rinus blijven bij het waterscheppen en ik loop een paar rondjes, op zoek naar insecten. Warm drukkend weer dus je zou van alles en nog wat door de lucht moeten zien vliegen, maar dat valt tegen. Ik heb de indruk dat er maar weinig insecten zijn. In de buurt van bloeiende bramen snorren wat bestuivers rond en dat trekt ook de aandacht van een dikke Hoornaar. Jammer genoeg is hij te snel om op de foto te krijgen. Rupsen van de Dagpauwoog zijn niet snel. Ze zitten op een groep Brandnetels, druk doende de planten van hun blad te ontdoen. Bij het insectenlab is ook van alles te doen. Bijen en wespen die hun nesten bouwen en koekoeksbijen en -wespen die daar weer van profiteren. Ook hier is iedereen even gehaast. Alleen een Muurwesp en een kleine Goudwesp krijg ik een beetje scherp op de foto.
Mooie zomerochtend
Rond twaalf uur komen de ouders binnen om de kinderen op te halen. We kruien alle spullen terug naar het materiaalhok en hangen de netjes te drogen aan het plafond. Een aantal kinderen heeft zelfs lege hulsjes van uitgeslopen libellen buit gemaakt, in alle opzichten een succesochtend. We moeten nog even wachten voor een paar dat net de natuurtuin is binnengewandeld en dan kunnen we een mooie zomerochtend afsluiten.
Zaterdag 24 mei 2025
Na weken droog weer krijgen we vandaag weer eens regen. De verwachting is dat het vroeg begint, dus meteen aan de slag en maaisel harken. Dinsdag is de zuidelijke strook gemaaid. Alleen het achterste stuk is overgeslagen. Dat wordt later afgegraven en dan heeft maaien natuurlijk geen zin. Het mooie zonnige weer heeft het maaisel goed gedroogd. In een uurtje heb ik alles op dijkjes liggen. Een paar kikkers die beschutting hadden gevonden tegen de zon moeten een andere plek zoeken.
Wijkbraderie op zondag 22 juni
Intussen zijn Onderzoeker Will, Rinus en Pieter binnengekomen en we besluiten aan de koffie te gaan voordat we het maaisel opruimen. Tijdens de koffie regelen we wat afspraken voor de komende tijd. Op 22 juni doen we mee aan de wijkbraderie bij De Boerderij, in de week daarna komt Dit Is Helmond een kijkje in de tuin nemen en binnenkort is de natuurmarkt in de Warande. Het is een drukke tijd, met ook nog schoolexcursies en we schrappen de natuurmarkt van onze to-dolijst. Dat geeft ruimte om ons goed voor te bereiden op de andere activiteiten. Fotograaf Peter komt erbij staan. Hij komt de laatste tijd vaker langs en loopt vandaag een insectenronde met Onderzoeker Will. Die laat hem zien hoe je een insectennet gebruikt en hoe met een stok op struiken te slaan om beestjes op te vangen.
Droog maaisel ruikt lekker en is snel opgeruimd
Het is nog steeds droog en ik ga met Pieter en Rinus maaisel naar buiten rijden. Ook nu merken we dat droog maaisel, naast dat het lekker ruikt, snel opgeruimd is. Binnen een uur hebben we alles buiten de poort gewerkt. Pieter en Rinus kletsen nog wat na op het veld en ik zoek de natuurtuin af naar insecten. Het is fris, dus veel vliegt er niet, maar beestjes die ik zie blijven nu beter stil zitten. Eigenlijk is dit het leukste onderdeel van het werk in de natuurtuin, doelloos rondneuzen en maar zien wat op je pad komt. Op de grote poel zwemt een moedereend met acht jongen. Bijna elk jaar worden we verrast door Wilde eenden die ergens tussen de dichte begroeiing een nest hebben grootgebracht. Soms zie je een koppel eenden lopen of plotseling opvliegen, dan lijken ze een tijd verdwenen en ineens zwemt een moedereend met kroost rond.
IVN-jongerengroep
Eind van de ochtend komt Kevin binnen. Hij begeleidt de jongerengroep van het IVN. Ze zoeken een terrein om aan beheer en natuuronderzoek te doen. We bespreken het groenbeheer in de natuurtuin en komen al snel op de nestkastjes. Die zou de jongerengroep onder zijn hoede kunnen nemen. Daarnaast kunnen ze nu en dan bijspringen bij de klussen die we uitvoeren en wellicht komen ze zelf ook nog met leuke ideeën. Het lijkt ons een mooie nieuwe samenwerking met voordeel voor iedereen. Kevin gaat het bespreken en hopelijk kunnen we binnenkort met iedereen kennismaken. Het is alweer na twaalven wanneer we de poort sluiten.
Zaterdag 17 mei 2025
Niet te koud en niet te warm, er zijn weinig wolken en meestal schijnt de zon. Door het droge weer beginnen de hoogste plekken uit te drogen. Op de heuvel bij de ingang en de helling tegen de stenen muur verschijnen kale plekken. Dat kun je jammer vinden, maar het is eigenlijk vooral interessant. Op kale plekken kunnen zich nieuwe planten vestigen en in het ergste geval groeit vroeg of laat hetzelfde terug. Het waterniveau in de poelen zakt hard. Ik denk dat de noordelijke poel volgende week droog staat. De zuidelijke poel trekt zich steeds verder terug en de houten brug staat nu een halve meter boven het water.
RAVON amfibieën onderzoek
Vandaag doen we de derde ronde van ons RAVON amfibieën onderzoek. Gisteren aan het begin van de avond heb ik in alle drie de poelen zes fuiken uitgezet. Vandaag zetten we bij de zuidelijke poel en grote poel ons veldlabo op. Ik haal met waadpak aan de fuiken op en we schudden ze leeg in witte bakken met water. Dan kijken we wat er in zit en tellen de aantallen. Intussen zijn een man en vrouw binnengewandeld. Ze komen uit de buurt en kijken geïnteresseerd mee met ons telwerk. Later komt nog iemand met een camera binnen die wat langer blijft. Amfibieën zien we vandaag nauwelijks. Twee keer zit er een Groene kikker in de fuiken en alleen in de noordelijke poel treffen we (vier) Alpenwatersalamanders.
Nauwelijks amfibieën
Net als vorige keer hebben we vooral grote aantallen waterroofkevers gevangen. In de zuidelijke poel vooral Geelgerande waterkevers, in de grote poel vooral Grote spinnende watertorren. In alle poelen tientallen kleine waterroofkevers. Het kan zijn dat het leger waterroofkevers een deel van de amfibieën heeft opgegeten. Maar het kan ook zijn dat de salamanders al klaar zijn met hun paartijd en weer het land zijn opgegaan. Het onderzoek met de fuiken moet tussen half april en eind mei uitgevoerd worden. In maart hadden we al weken met relatief warm weer, dus het kan dat de salamanders vroeg met hun liefdesleven zijn begonnen.
Rondzwerven
Nadat de fuiken geleegd en geteld zijn drinken we koffie. Daarna zwerft iedereen rond, op zoek naar nieuwe bijzonderheden. Ook Jef komt binnengewandeld, hij is in de begintijd betrokken geweest bij de natuurtuin en komt de vegetatie in kaart brengen. De man met camera die eerder binnen was gekomen, gaat met Onderzoeker Will op wantsenjacht. Ik hang even rond bij het insectenlab en probeer veel te snel bewegende insecten op de foto te krijgen. Dat worden geen mooie foto’s, maar een paar zijn net goed genoeg om naar Waarneming.nl te sturen. Afwachten of ze worden goedgekeurd. Verderop zie ik een Hooibeestje (vlindertje) in het gras en een Bruine korenbout (libel) in een ruigte. Er zijn vandaag meer wandelaars die een rondje in de natuurtuin maken. Een paar heeft zich op de houten brug genesteld en moet door ons gewaarschuwd worden dat we gaan sluiten en dan zit de onderzoeksochtend er weer op. Uiteindelijk sluiten we ver na twaalven af.
Zaterdag 10 mei 2025
Zomer, jas aan op weg naar de natuurtuin, maar die gaat snel uit. De strook aan de voorkant is woensdag gemaaid. Dat was een mooie gelegenheid om de grote (120 cm breed) balkmaaier te testen voordat het serieuze maaiwerk begint. De brede maaibalk doet het goed op harde en egale ondergrond. Maar zo gauw het hobbelig wordt laat deze machine veel groen staan en de lange vingers lopen vaak vast in molshopen. Gelukkig hebben we ook de kleine (97 cm) balkmaaier nog. Die is goed voor de wildere stukken. Het maaisel opharken is snel gedaan. Voordat het warm wordt ligt een mooi bergje maaisel bij het infobord.
Scouting Brandevoort
Rinus, Pieter, Antoinette en Onderzoeker Will zijn druk met het klaarzetten van een veldlabo bij de houten brug. De welpen van Scouting Brandevoort komen op bezoek en die gaan ook waterbeestjes vangen. Interessante vangsten gaan op de foto en worden gemeld aan Waarneming.nl. Ook Fanny komt binnen. Komende woensdag komt ze met de eerste groep kleuters voor een natuurbelevingsochtend. Al rondlopend bespreken we haar plannen en zoeken we geschikte locaties voor de programmaonderdelen. Weer even later komt Hester binnen met een vriend die ze de natuurtuin wil laten zien. We kletsen even en dan zwerft iedereen weer verder. Fanny en ik zoeken in het plantsoen tegenover de natuurtuin geschikte takken om driepoten te maken. Fanny wil die woensdag gebruiken om een soort douches te maken.
Europese hoornaar
Op de houten brug is het gezellig druk. Scouting Brandevoort is gearriveerd en verkent de natuurtuin. De groep is in tweeën gesplitst, een deel krijgt van Antoinette een rondleiding en de anderen gaan waterbeestjes scheppen. De scouts zijn zeer geïnteresseerd in de verhalen en zoeken fanatiek mee naar waterbeestjes. Iedereen is druk bezig, een mooie kans om zelf wat rond te struinen. Bij de houten brug zie ik een groot gelig insect heen en weer vliegen. Een Europese hoornaar op zoek naar prooi. Typisch voor jagende wespen speurt hij ongeduldig rond in de hoop dat er iets opschrikt dat hij kan pakken. Een paar keer blijft hij even hangen, net genoeg voor een foto. Dan is hij weer weg.
Vergeet-me-nietjes en Echte koekoeksbloemen
Langs het pad door de graslandjes is van alles te vinden. Veel Azuurwaterjuffers en verschillende kleine sprinkhanen, ik krijg maar een enkele, een Krasser, scherp op de foto. Sinds vorige week zie ik ook steeds meer Moerasvergeet-mij-nietjes. Ik was al bang dat we die door het langdurig hoge water kwijt waren. Nu de Zompvergeet-me-nietjes nog, die heb ik nog niet gezien. Op een paar plekken zie ik Echte koekoeksbloemen. Een enkele staat al in bloei, de anderen nog in knop. Ook dat is goed nieuws. Ik ben benieuwd hoe de graslandjes er over een paar weken uitzien. Het bezoek van Scouting Brandevoort duurt wat langer dan gedacht, geen probleem want we vermaken ons allemaal prima. Fanny zet nog snel de driepoten op, de scouts verzamelen hun spullen, het veldlabo wordt opgeruimd en een gezellige zomerochtend is voorbij.
Zaterdag 3 mei 2025
Afgelopen week was extreem warm voor de tijd van het jaar (dik boven 25 graden). Vandaag een stuk frisser en aangenamer, zo rond de twintig graden. Mooi weer voor de tweede ronde van ons RAVON amfibieën onderzoek. Gisterenavond heb ik in alle drie de poelen zes fuiken uitgezet. Nu kijken we wat er in zit.
Zuidelijke poel
Ons veldlabo komt eerst bij de zuidelijke poel. We legen de fuiken in een platte witte bak en dan gaan we sorteren. Salamanders apart. We hebben 4 Alpenwatersalamanders (2 vrouwen, 2 mannen) en 5 Kleine watersalamanders (4 mannen en 1 vrouw). Veel minder dan vorig jaar. Dan verdelen we de kevers, Geelgerande watertor (23), Grote spinnende watertor (9), grote waterroofkevers (46) en kleine waterroofkevers (55). De kevers zijn nog verder onder te verdelen en op naam te brengen, maar daar hebben we vandaag geen tijd voor. Tussen alle keverdrukte zitten nog 1 Staafwants en 1 Groene kikker. Die laatste grijpt zijn kans en ontsnapt meteen.
Grote poel
Nadat het veldlabo is verplaatst naar de grote poel, tellen we ook hier minder salamanders dan vorig jaar. 4 Kleine watersalamanders (2 vrouwen en 2 mannen) en geen Alpenwatersalamanders. Ook hier zit een Groene kikker tussen de vangsten en maar liefst 12 Staafwantsen en 11 Bootsmannetjes. Roofkevers vormen ook hier de meerderheid: 18 Grote spinnende watertorren, 16 Geelgerande watertorren, 14 grote waterroofkevers, ruim 100 kleine waterroofkevers.
Noordelijke poel en een nat pak
We verplaatsten ons veldlabo niet meer en sjouwen de fuiken uit de noordelijke poel naar de houten brug. Vlak nadat Onderzoeker Will me op de foto heeft gezet, trap ik in een kuil en komt een golf water in het waadpak. Met natte kleren haal ik de laatste fuiken op en bij de houten brug bekijken we onze laatste vangst. En ook hier weinig salamanders: 1 Kleine watersalamander (vrouw) en 3 Alpenwatersalamanders (vrouwen). Opvallend dat hier 3 larven van de Grote spinnende watertor en 5 Haftenlarven tussen zitten. Verder 2 Grote spinnende watertorren, 27 Geelgerande watertorren, 9 Duikerwantsen, 5 Bootsmannetjes en bijna 100 Kleine waterroofkevers.
Gezelligheid, libellen en een Hooibeestje
Hebben de enorme aantallen roofkevers iets te maken heeft met het kleine aantal salamanders? Of zijn de amfibieën door het vroege voorjaar al klaar met de voortplanting? Ondertussen heb ik het waadpak uitgetrokken en loop op blote voeten rond. Gelukkig is het zonnig en waait het een beetje, dan drogen de kleren sneller. Een geïnteresseerd paar is binnengewandeld en laat zich uitvoerig informeren over ons onderzoek. We ruimen de spullen op en gaan aan de welverdiende koffie. De bezoekers komen er gezellig bij en later komen een paar man van de zwerfafvalploeg erbij. Ook Oud-bestuurslid Agnes komt een rondje maken. Wat later speur ik met Onderzoeker Will vanaf de houten brug naar libellen. We zien een paar soorten. Sommigen krijg ik scherp op de foto. Herkenningsapp Obsidentify ziet een koppel Vuurjuffers en een Smaragdlibel. Sprookjesnamen namen voor sprookjesbeesten. Later stuurt Onderzoeker Will me een foto van een Hooibeestje. De eerste van dit jaar, mooie vangst! Ik dring aan op afsluiten, het is al na twaalf uur en ik moet vanmiddag weg. Een mooie onderzoeksochtend.