Weekverslag van Stan, mei 2023
Zaterdag 27 mei 2023
Het is nog steeds zomer. Het water is flink gedaald en alle paden zijn weer zonder laarzen begaanbaar. Ideaal weer om te hooien. De grassen komen in bloei, dus eigenlijk zijn we een weekje te laat met het maaiwerk. Maaien geeft het beste resultaat net voor de bloei van de grassen. Maar het is nog niet te laat. Het maaisel van vorige week is helemaal droog. Samen met Wil harken we alles op dijkjes en laten het liggen tot volgende week. Anne van het IVN komt vandaag met een groep cursisten waterbeestjes scheppen en insecten vangen. Een gezellig clubje met nieuwsgierige mensen. Ze hebben een goede dag uitgekozen want er is zon en warmte en daar houden insecten van. Rinus en Onderzoeker Will sluiten zich aan bij de waterscheppers en helpen de vangsten op naam te brengen.
Kardinaalsmutsstippelmot en Geelbandlangsprietmot
We kijken mee met de insectenvangers wanneer ze bij ons in de buurt komen jagen. Ze maken vaak gebruik van Herkenningsapp Obsidentify. Ik doe dat ook wanneer ik in een Wilde kardinaalsmuts nesten met gestippelde rupsen zie. De app heeft een voor de hand liggend antwoord: het zijn rupsen van de Kardinaalsmutsstippelmot. De beestjes vallen op omdat ze vaak aan lange spinseldraden onder de struik hangen. Vlakbij fladderen tientallen kleine vlindertjes rond. Vorige week waren ze hier ook al. Het zijn Geelbandlangsprietmotten. Waarom ze zo heten is op de foto te zien. De ochtend vliegt voorbij, net als het seizoen trouwens. Rondlopend zie ik veel planten in bloei komen die genoteerd moeten worden. Sommigen zijn makkelijk te herkennen, maar veel soorten lijken op elkaar en moeten goed worden bekeken en op de foto worden gezet. In de zuidelijke strook staan een paar Damastbloemen in bloei, een overblijfsel van de voormalige kruidentuin. Achter de container ontdek ik een Oosterse karmozijnbes. Een exoot die we in de gaten moeten houden voor het geval hij zich gaat uitbreiden.
"Bloei-estafette" van struiken
Bloeiende Rode kornoeljestruiken hebben het estafettestokje overgenomen van de Lijsterbessen. Tot nu toe staan er in de natuurtuin continu struiken in bloei. Het begon met de vroege Sleedoorns en een korte bloei van de Zoete kers. Daarna kwamen de Vogelkersen en Meidoorns. Lijsterbessen hebben heel kort gebloeid en de Vlieren doen (nog?) niet veel. De Rode kornoeljes en enkele Gelderse rozen maken veel goed. Na een gemoedelijk verlopen ochtend sluiten we af. Maandag gaan we verder met maaien.
Zaterdag 20 mei 2023
Een zomerse dag en niet zo maar eentje. De eerste zomerdag in een heel rijtje zonnige dagen. Onze vaste bezoeker is er vroeg bij. Hij laat foto’s zien van de specht die verderop broedt en is vol bewondering voor de slimheid van het beestje. Hij vertelt hoe de specht hem vanachter een boom in de gaten houdt om het nest niet te verraden. We discussiëren wat over hommels en bijenhotels. Volgens hem komen er hommels in zijn insectenhotel, wat volgens mij niet kan. Hommels zijn sociaal en maken grote nesten voor een heel volk. Ze leggen geen eitjes in individuele gaten of holle stengels. Hij houdt voet bij stuk. We hebben echt een foto nodig. Als we er niet uitkomen, kunnen we Herkenningapp Obsidentify eens laten kijken.
Een zomerse dag en niet zo maar eentje. De eerste zomerdag in een heel rijtje zonnige dagen. Onze vaste bezoeker is er vroeg bij. Hij laat foto’s zien van de specht die verderop broedt en is vol bewondering voor de slimheid van het beestje. Hij vertelt hoe de specht hem vanachter een boom in de gaten houdt om het nest niet te verraden. We discussiëren wat over hommels en bijenhotels. Volgens hem komen er hommels in zijn insectenhotel, wat volgens mij niet kan. Hommels zijn sociaal en maken grote nesten voor een heel volk. Ze leggen geen eitjes in individuele gaten of holle stengels. Hij houdt voet bij stuk. We hebben echt een foto nodig. Als we er niet uitkomen, kunnen we Herkenningapp Obsidentify eens laten kijken.
Onverwachte waarnemingen
Ik loop mee met de vogeltelronde van Onderzoeker Will. De Karekiet van vorige week horen we niet meer. Wel de Dodaars. Op de houten brug zitten drie jonge Meerkoeten. Het waren er vijf. Later vindt Rinus bij de IJsvogelwand nog een dood jong. Het laatste jong hebben we niet gezien. Ze hebben het nu goed naar de zin. Zonnebaden en wat rond waggelen. Soms worden ze vanaf het water gevoerd door een van de ouders. Tegelijk zien we drie reeën grazen tussen het hoge gras bij de ingang. Ze houden het wandelpad goed in de gaten, maar ons zien ze niet. Dan komt waarschijnlijk iemand te dicht bij de poort en vluchten ze het berkenbosje in.
Maaien
De messenbalkmaaier is beter afgesteld en ingevet. Voor volgend gebruik weer doen want hij knipt beter dan vorige week. Vandaag maai ik het hoge stuk aan de voorkant. Vanaf de stenen muur tot het berkenbosje, inclusief het dijkje langs de container. Het lage stuk tegen de poel aan blijft staan. Het is daar te nat en er groeien speciale planten die nog in bloei moeten komen. Het maaisel blijft liggen. Komende week verwachten we veel zon en weinig regen. Als het maaisel goed opdroogt hebben we licht werk met hooien.
IJsvogels
Rinus en Wil werken aan de ijsvogelwand. Die is een paar jaar geleden door de IVN-vogelwerkgroep aangelegd. Twee keer hebben er IJsvogels gebroed. IJsvogels zitten in Nederland aan de grens van hun verspreidingsgebied. Ze krijgen het meteen moeilijk in strenge winters. Met ijs op het water kunnen ze geen vis eten. Na een paar zachte winters zijn er meer IJsvogels. Na strenge winters minder.
Vermiste kat
Een jongeman komt binnen. Zijn kat is al twee dagen kwijt. Hij heeft een oproep bij zich en vraagt of hij die mag achterlaten. We doen hem in een plastic display bij de andere infobordjes. Wie weet helpt het.
Sedumdak en Oud Bijenhotel
Wat later doen moeder en twee kinderen een tochtje door de natuurtuin. Ze vinden het vers gemaaide gras lekker ruiken en nemen de tijd voor hun ronde. Een man heeft wat vragen over het sedumdak op de container. Zelf hebben ze er sinds kort ook een. Terwijl we de Sedum bespreken valt mijn oog op twee oude insectenhotels. Ik zie verschillende keren een Rosse metselbij naar binnen en buiten kruipen en ook een Muurwesp. Welke soort muurwesp weet Obsidentify niet, maar op de foto is net te zien dat de wesp een prooi naar binnen propt. Bijen geven hun nakomelingen vooral stuifmeel als voedsel. Wespen gebruiken liever vlees. Ook op ons eigen insectenlab is activiteit. Hier een andere soort Muurwesp, maar ook van deze weet Obsidentify geen soortnaam. Er vliegen meer insecten rond het lab die ik niet op de foto krijg. Binnenkort zal ik hier langer met de camera gaan zitten. Op de terugweg zie ik een knalrode kever in het gras. Daar heeft Herkenningsapp Obsidentify geen moeite mee. Een Zwartkopvuurkever. Een van die beestjes die het grootste deel van hun leven larve zijn en in dood hout leven. Als volwassen Zwartkopvuurkever hebben ze hooguit een paar weken om zich voort te planten. Het seizoen is in volle vaart en de kever heeft haast.
Zaterdag 13 mei 2023
Weinig wind, veel zon en volgens mij dik twintig graden. Een zomerdag! Vooral in de zon is het gewoon warm. De wildcamera heeft deze week op een horizontale tak gestaan boven de bospoel. Horizontale takken worden door vogels en veel andere bosbewoners gebruikt. Om te rusten of als snelle route van de ene naar de andere plek. Wanneer ik hem wil ophalen is de camera weg. Alleen het montageplaatje waaraan hij vast zat hangt nog aan de tak. Hij ligt onder de tak in het water en drijft. Dat laatste verbaast me al. Wanneer ik hem open maak, blijkt er niet veel water in te zitten. Zelfs terugkijken van beelden lukt nog. De waterdichte afsluiting werkt beter dan ik had verwacht. Ik haal de batterijen er uit, leg hem te drogen. Later bekijk ik de beelden. Het zijn er niet veel. De meeste video’s zijn getriggerd door bewegende bladeren. Vogels laten zich niet zien. Blijkbaar vertrouwen ze de camera niet en hebben ze de tak vermeden. Alleen een bosmuis komt een keer in beeld. Een magere oogst, geen video van de week deze week. Maar ik ben al blij dat de wildcamera een verblijf onder water heeft overleefd.
Proef met maaien geslaagd, graafwerk uitgesteld
De messenbalkmaaier is schoongemaakt en geslepen. Ik maai de strook voor de natuurtuin om te kijken of alles goed werkt. Binnenkort beginnen we met de voorjaarsmaaibeurt van de graslandjes. De test verloopt goed. Het mooie weer lokt veel wandelaars naar buiten en verschillende voorbijgangers maken een praatje. We harken het maaisel onder tegen de buitenhaag aan. Daarna hebben we niet veel te doen. Het water in de natuurtuin is weer omhoog gekomen. Het vullen van het verdiepte pad bij de stenen muur lukt daardoor niet goed. De plek waar we afgraven staat onder water. Na drie kruiwagens met meer water dan grond houden we het voor gezien. De klus wordt uitgesteld totdat het water flink is gezakt.
Boterbloemen en Ranonkelbijen
Het is nat voor de tijd van het jaar. De laatste jaren is het water in mei flink gezakt. Maar nu zittende sloten vol en een groot deel van de graslandjes staat onder water. Dat betekent dat we komende maaibeurtalleen de hogegraslandjes kunnen maaien. Wat de gevolgen zijnvoor de flora is niet te zeggen. Moerasplanten reageren goed op nattigheid. De nattestukken inde zuidelijke strook staan vol Boterbloemen. Ze makenlange bloeistengels dieboven het water uitsteken. Dat is goed nieuws voor bijvoorbeeld de Ranonkelbij. Die is op boterbloemen (“Ranonkels”) gespecialiseerd. Het stuifmeel gebruiken ze als voedsel voor hun nakomelingen. Op het insectenlab is net een Ranonkelbij bezig het gat dicht te metselen waarin ze haar eitjes heeft afgezet.
Scouting Leonardus en een Rouwende gouden tor
Scouting Leonardus is op bezoek. Onder leiding van Antoinette, Onderzoeker Will en Rinus gaan ze waterbeestjes vangen en quizvragen beantwoorden. Rond tien uur komt de club binnen en ze vermaken zich prima tot ruim na twaalven. Onderzoeker Will houdt de vangsten bij. Een gezellige drukte op de houten brug en ons eerste serieuze onderzoek naar het waterleven van dit jaar. Vlak bij de onderzoeksdrukte staat een groepje Gele lissen in bloei. Op een daarvan landt een insect. Het kruipt over de gele bloem en duikt met de kop naar beneden om zich vol te zuigen met nectar. Ik maak een paar foto’s. Later laat ik Herkenningsapp Obsidentify kijken en die weet het zeker: Het is een Rouwende gouden tor (Oxythyrea funesta). Een aparte naam. Er bestaat ook een Gouden tor (Cetonia aurata), maar die is prachtig metallicgoudgroen. Deze “rouwende” is niet bepaald mooi. Een harig zwart ding met rommelige witte vlekken.
Mistig verleden
De Rouwende zwarte tor heeft een beetje vreemde geschiedenis. Vanaf 1907 werd dit beestje niet meer in Nederland gezien. Uit de tijd daarvoor (negentiende eeuw dus) zijn niet veel meldingen bekend, de meesten uit Limburg en Noord-Brabant. Pas sinds 2010 (de eerste sinds honderd jaar) worden er weer waarnemingen van gemeld. Het beestje had toen niet eens een Nederlandse naam. Het is verre familie van de Gouden torren en waarschijnlijk kreeg de lelijkerd daarom de naam Rouwende gouden tor. Hij komt vooral in het zuiden van Europa voor en lijkt de laatste jaren langzaam Nederland weer in te kruipen. Het waarom van het verdwijnen en weer terugkomen van deze diersoort is onduidelijk. Een ziekte of het gebruik van een bestrijdingsmiddel zouden een rol kunnen spelen, maar ook internationaal transport van bloemen en warmer klimaat worden als mogelijke oorzaak genoemd. En vandaag zit er een in de natuurtuin op een Gele lis.
Zaterdag 6 mei 2023
Het pakketje rommel van vorige week is opgehaald. De melding bij de gemeente heeft gewerkt! We gaan niet veel klussen, het is een mooie lentedag en er is gewoon teveel te zien. Het koude grijze weer is veranderd in zonnige warmte en groene flora. Van de “ene dag op de andere dag” staat alles in de hoogste versnelling. Grassen en kruiden zijn centimeters gegroeid. Naast Vogelkersen staan Meidoorns en de eerste Lijsterbessen in bloei. Het zal niet lang duren tot de noordelijke bosrand een witte mantel van bloeiende struiken heeft gekregen. Een mooi resultaat van ons bosrandbeheer. De vogels maken nog herrie genoeg terwijl er volop wordt gebroed. De vogellijst van Onderzoeker Will wordt steeds langer. In de kijkkasten zitten Koolmezen te broeden, de Wilde eenden zwerven in de buurt van de natuurtuin rond met hun jongen en ook de Meerkoeten hebben jonge aanwas.
Winterhulp voor amfibieën
Ik waag nog een poging om de graspaden te maaien. Vorige week moest ik stukken overslaan omdat ze te diep onder water stonden. Vandaag haal ik het net. Veel meer dan een modderpad blijft er niet over, maar dat groeit snel genoeg weer dicht. In de zuidelijke strook kom ik Rinus tegen. Het water is gezakt, dus we proberen grond weg te halen uit de oeverzone van de zuidelijke poel. De grond gaat op de stenen die we in het verdiepte paadje hebben gelegd. We hebben de stenen zo gestapeld dat er veel gangen en holtes onder zitten waar dieren in kunnen kruipen. Een dikke laag grond geeft een stabiel klimaat. We hopen dat de holtes gebruikt kunnen worden door overwinterende amfibieën.
Zwaar werk
Veel grond krijgen we niet verplaatst. De motorkruiwagen heeft een slappe band. Dat zie ik te laat en door het wringen is de binnenband verschoven. Het ventiel is niet meer te pakken te krijgen. De band zal er af moeten. We zijn de speciale bandenlichters al een tijdje kwijt. Iemand heeft ze meegenomen of opgeborgen op een onvindbare plek. Wil heeft alles afgezocht en niets gevonden. Hij zal nieuwe bestellen. We lopen een paar keer met de handkruiwagen en merken dat de gemotoriseerde versie heel wat prettiger werkt. Zeker nu het wat warmer wordt. Gelukkig krijgen we regelmatig aanloop en kunnen we het werk vaak onderbreken. De zwerfafvalploeg heeft vorige week niet gewerkt door de vele regen en vandaag is inhaaldag. Antoinette, coördinator van de excursiegroep, komt even overleggen. Volgende week is de eerste datum, maar de school waarvoor is gereserveerd is niet bereikbaar. Waarschijnlijk door de voorjaarsvakantie.
Eerste vangsten waterleven
Moeder en dochter komen binnengewandeld. Ze hebben schepnetjes bij zich en zijn benieuwd naar het waterleven. Het materiaal dat ze bij zich hebben is niet al te stevig, dus lenen we hen een paar stevige netten. Wanneer we ze later weer tegenkomen laten ze hun vangst zien. Best veel kikkervisjes, een Waterschorpioen en een piepkleine duikerwants. Wanneer we beter in het emmertje kijken zien we verschillende larven van haften. Geen bijzonder rijke vangst, hoewel de kikkervisjes vetter zijn dan ik had verwacht. Het poelwater zal nog te koud zijn voor de meeste waterdieren. Met een paar dagen zon zal dat wel veranderen.
Het is lente
Intussen is het zonniger en warmer geworden en hebben we geen zin meer in zwaar grondverzet. Tussen de graslandjes lopend zien we de eerste Echte koekoeksbloem en in het berkenbosje bloeiend Robertskruid. We hebben al een paar keer Oranjetipjes zien vliegen. Rusteloze beestjes, druk met voortplanting, geen tijd om te poseren voor een foto. Ze fladderen in hoog tempo van bloem naar bloem en weg. Vlak bij de houten brug hebben we geluk en treffen we een parend koppel op een Pinksterbloem. Mooier kan niet. De Pinksterbloem is naast Look zonder look de belangrijkste waardplant voor deze vlindersoort. De eitjes worden er op afgezet en de rupsen eten zich vol met het plantje. Allebei deze plantensoorten doen het goed in de natuurtuin. Geen wonder dat het Oranjetipje hier vaak te zien is.
Meerkoeten
Het koppel Meerkoeten op de kleine noordelijke poel is niet echt succesvol. Op wat uitstekende takken is iets van een nest gebouwd, maar er wordt niet gebroed. Het koppel scharrelt wat rond in de buurt, dat is alles. Op de grote poel is het andere koppel succesvoller. Er zijn vijf jonkies uit het ei gekropen en allemaal wagen ze zich vandaag op open water. Daarmee is deze lentedag helemaal compleet.