Weekverslag van Stan, juli 2023
Zaterdag 29 juli 2023
Een rustige vakantiedag zonder grote klussen. Er dreigen buien, maar de ochtend verloopt droog met een aangename temperatuur. Afgelopen maandag heb ik de nieuwe maaimachine opgehaald in Bakel. Vandaag testen we hem voor de eerste keer. Zoals te verwachten zijn er wat kleinigheden met loszittende boutjes. Later in de ochtend, bij een tweede testritje, loopt de messenbalk vast. Iets met de koppeling is niet in orde. Maandag zal ik hem uit elkaar halen en kijken of het iets eenvoudigs is. Anders moeten we even overleggen met de dealer.
Canadese kornoelje
Wil gaat verder met de bestrijding van de Canadese kornoelje. Een invasieve woekeraar die nu en dan het wilgenbosje probeert over te nemen. De struik vormt steeds meer uitlopers en die moeten dringend afgeknipt worden. We spreken af om volgende week een uitgebreide inspectie van het wilgenbosje te doen.
Tompouces en waterdiertjes zoeken
Oud vrijwilliger Theo komt een geleende kruiwagen terugbrengen en heeft tompouces meegebracht, als dank dat we vorige week grond naar zijn tuin hebben gebracht. Onderzoeker Will, Rinus, ik, Wil en oud-voorzitter Kees genieten van de tompouces en de koffie. Ondertussen komen enkele kinderen met een vader binnengelopen. Weer kinderen die op excursie in de natuurtuin zijn geweest en later hun ouders meenemen naar de natuurtuin. En het zoveelste bewijs dat de excursies bij de kinderen goed aanslaan. Rinus, Onderzoeker Will en oud-voorzitter Kees begeleiden het gezelschap naar de grote poel voor een spontane mini-excursie.
Boktorren en groenbeheer
Vorige week zagen we ten zuiden van de natuurtuin een mooie Muskusboktor (Aromia moschata). Lees hier waarom de Muskusboktor de laatste jaren minder algemeen is geworden. In de natuurtuin zelf vonden we nog een andere fotogenieke boktor. De Slanke smalboktor (Strangalia attenuata). Ook deze zit hier niet toevallig. Beide torren zijn dol op dood wilgenhout en profiteren van het bos- en bosrandbeheer in de natuurtuin. Lees hier over de Slanke smalboktor en zijn leefgebied.
Zaterdag 22 juli 2023
Lekker weertje. Rond twintig graden, afwisselend bewolkt en dan weer zonnig. Soms een buitje. Riet en bomen ruisen. Typisch Nederlands zomerweer. Ouderwets Nederlands zomerweer kun je nu zeggen.
Theo’s tuin
Vorige week hebben we met oud-vrijwilliger Theo afgesproken om grond naar zijn tuin te kruien. Hij heeft zijn vijver opgeruimd en zit met een gat dat gevuld moet worden. Wij willen over een tijdje grond afgraven langs de poelen. Dus een paar kruiwagens grond naar Theo’s tuin komt goed uit. Ik breng drie vrachtjes met de motorkruiwagen. Rinus heeft behoefte aan wat lichaamsbeweging. Hij loopt een paar keer met een handkruiwagen. Na een uurtje zijn we klaar.
Probleemplanten
Wil is intussen in het wilgenbosje bezig met de Veelbloemige roos en de Canadese kornoelje. Allebei invasieve struiken waar we regelmatig tegen moeten optreden. Op een paar plekken zijn ze opnieuw opgedoken. Dat is het moment om in te grijpen. De ontdekte uitlopers worden zo diep mogelijk afgeknipt. We proberen constant om de struiken te verzwakken. Hopelijk geven ze het een keer op, misschien ook niet. In ieder geval houden we ze wel in bedwang.
Bezoekers
Een paar keer komen wandelaars een kijkje te nemen. Een bezoeker vertelt over de uitgeputte jonge gierzwaluw die hij eens vond. Hij hielp het beestje opknappen met water en geschikte voeding. Later organiseerde hij een kleine “uitvlieg-bijeenkomst” en liet daar de herstelde vogel weer vrij. Zodra de vrijgelaten zwaluw geluid liet horen doken er nieuwsgierige soortgenoten op. Een andere bezoeker is vooral geïnteresseerd in de Welriekende agrimonie die in de natuurtuin groeit. Hij kon hem niet vinden, maar zag wel de Gewone agrimonie. Die heb ik tot nu toe niet gezien. Ik controleer niet elke Agrimonie en begin te vermoeden dat er nu dus twee soorten staan. Door het beheer voelen plantensoorten met verschillende omgevingseisen zich hier thuis. Moerasrolklaver en Moerasandoorn hebben dit jaar gezelschap gekregen (op de drogere stukken natuurtuin) van Gewone rolklaver en Bosandoorn. Binnenkort ga ik de Agrimonie in de natuurtuin eens beter bekijken.
Leven in grasland
Onderzoeker Will neemt ons mee naar het grasland ten zuiden van de natuurtuin. Onderweg daarheen zit een forse zwarte kever op een Es. Ik zet hem op de foto en laat Herkenningsapp Obsidentify kijken. Hij weet het honderd procent zeker: een Klein vliegend hert (Dorcus parallelipipedus). Weer een diersoort die kan profiteteren van ons doodhout beheer. De larven leven drie jaar in vermolmd hout. Als volwassen insect (“imago”) likt hij alleen wat boomsap en knabbelt aan bladeren. Het grasland zuidelijk van de natuurtuin wordt twee keer per jaar gemaaid. Net als de graslandjes in de natuurtuin. Toch is de soortenrijkdom een stuk minder. Ik weet niet waarom. Misschien een te voedselrijke bodem? Of spelen de zware machines een rol? We komen hier te weinig. We moeten hier vaker een rondje doen. Midden in het grasland groeit een imposante bramenhaag. We vinden meteen een mooie Muskusboktor op een rijpe braam. Even verderop een Coloradokever. Ik heb die jaren terug massaal tussen aardappelvelden zien kruipen. Aardappelen zijn de lievelingsplant van de Coloradokever. Wat een exemplaar hier ver van de aardappelen komt doen weet ik niet. Tientallen kleine sprinkhanen springen weg wanneer we door het gras lopen. Aan de rand van het veld heeft een dikke Tijgerspin haar net gespannen. Zo te zien vangt ze hier genoeg eten. Op het eerste gezicht lijkt dit een saai grasland. Maar ik ontdek veel leven. Weer wat geleerd en weer een plek erbij om in de gaten te houden.
Zaterdag 15 juli 2023
Het is niet al te warm. Er komt later op de dag regen, maar dat zal ons deze ochtend niet hinderen. We gaan vandaag koffie drinken. Twaalf keer per jaar staat de natuurtuin open voor excursies van groepen kinderen. Scouts, Jeugd-IVN en meestal groepen van de basisscholen. Een speciale groep vrijwilligers begeleidt de excursies. De groepsbezoeken zitten er op en samen met de klusgroep wordt er nagekaart. Stoelen, koffie en gebak worden opgesteld en de ochtend kan niet meer stuk. Ook wordt tijd gevonden om de excursies te bespreken en verbeterpunten vast te stellen.
Grond voor Theo
Tussendoor komt oud-vrijwilliger Theo aangelopen. Hij heeft zijn vijver opgeruimd en zit nu met een gat in zijn tuin. Of hij een kruiwagen kan lenen? Na wat gepraat besluiten we om volgende week grond vanuit de natuurtuin naar zijn huis te kruien. Dat is maar honderd meter verderop en met een paar kruiwagens is dat klusje snel gebeurd. We zullen de grond weghalen bij de zuidelijke poel. Daar willen we in de nabije toekomst toch de oeverzone verder uitgraven. Een paar kruiwagens hebben we al naar het opgehoogde pad bij de stenen muur gebracht. En volgende week dus een paar kruiwagens richting Theo’s tuin.
Oranje zandoogje en Gevlekte smalboktor
Eerder op de ochtend heb ik een Oranje zandoogje op de foto gekregen. Hij of zij zat zich op te warmen in de bosrand van het elzenbosje. Deze bosrand is op het noorden gericht en vangt de vroege ochtendzon. De bosrand loopt niet netjes van hoog naar laag. De overgang van boom naar grasland wordt onderbroken door struiken, uitgroeiende wilgen en stukjes korte begroeiing. Die onregelmatigheid geeft zon en schaduw, wind en windstilte, drogere en nattere stukken. Het is er allemaal. Ideaal leefklimaat voor een scala aan diersoorten. Bladeren in de ochtendzon zijn perfect om op te warmen en al helemaal in zo’n beschutte baai als hier. Oranje, Bruin en Bont zandoogje komen hier allemaal langs. Net als zoveel andere vliegende insecten.
Structuur
De zuidelijke strook ligt aan de zonkant van de bosjes en wordt aan alle kanten afgeschermd door bomen en hogere struiken. Ook hier zijn altijd wel insecten te vinden. Soms in de zon, soms juist schuilend in de koele vochtige lucht tussen de begroeiing. Vandaag vinden we daar een Gevlekte smalboktor. Een beestje dat graag in een vochtige omgeving zit met onder anderen wilgen. Niet vreemd dat we ook dit dier regelmatig in onze bosranden tegenkomen. Tegen 11 uur dreigt de regen eerder te komen dan verwacht. Gelukkig waren de officiële beschouwingen al afgerond. Iedereen haast zich om de spullen op te ruimen, fietsen te pakken en af te sluiten.
Zaterdag 8 juli 2023
Onderweg naar de natuurtuin is het nog fris, maar dat verandert snel. Bloedheet wordt het vandaag. Gelukkig staan er geen zware klussen op het programma. Afgelopen week is een storm over het westen van het land getrokken. Hier en daar liggen een paar afgebroken takken. Het heeft gewaaid, maar nauwelijks geregend. De hellingen in de zon beginnen uit te drogen en het waterpeil in de poelen daalt. De kleine noordelijke poel is bijna droog.
Klussen
Wanneer Onderzoeker Will klaar is met zijn vogeltelronde pak ik de gazonmaaier. Ik kan mooi alle graspaden maaien voordat het te heet wordt. Rinus loopt de paden langs met de heggenschaar. Overhangende takken en lang gras worden weggeknipt. Later werkt hij ook nog de buitenhaag bij. Qvinny komt binnen en loopt mee met Onderzoeker Will. Wat later komen Peter van Ruth en zijn zus aan. Ze doen onderzoek naar sprinkhanen en bezoeken daarvoor ook een paar keer per jaar de natuurtuin. Oud bestuurslid Agnes is naar de natuurtuin komen fietsen. Zo ontstaat een gezellige drukte van speurende en buurtende mensen.
Vlindertelweekend
De Vlinderstichting heeft dit weekend uitgeroepen tot vlindertelweekend. Een goede reden om een paar keer een rustige ronde door de natuurtuin te lopen. Ik krijg een Kleine vuurvlinder, Bont zandoogje en Bruin zandoogje duidelijk op de foto. Verder zie ik van alles vliegen en fladderen, allemaal te snel om te zien wat het is. Een duidelijke foto zit er dan helemaal niet in.
Slobkousbijen
Bij de bloeiende Wederiken tref ik Slobkousbijen. Deze wilde bijensoort is gespecialiseerd op Wederiksoorten. Niet voor de nectar, die is niet te vinden op een Wederik. De plant lokt bestuivers met olie. Slobkousbij mengt de olie met stuifmeel en gebruikt dat mengsel voor haar nesten. Voedzame stuifmeelkoek voor de larven. De Gewone slobkousbij en de (zeldzame) Bruine slobkousbij zijn de enige wilde bijen die olie van de Wederik gebruiken. De nectar die ze nodig hebben (voor haar eigen energie) haalt ze van andere planten, vooral Kattenstaart. Een moerasplant die het op dit lage stukje goed doet, net als de Grote wederik. Dit jaar is de overloop van de grote poel een gedekte tafel voor de Slobkousbijen.
Zaterdag 1 juli 2023
Fris miezerweer. De eerste dag van juli en het weer is helemaal omgeslagen. Afgelopen maandag haalden we nog makkelijk 25 graden. Ik heb toen drie aanhangers maaisel weggebracht naar Biemans recycling. Daar wordt het tot compost verwerkt. Op onze website en in het wijkblad hebben we opgeroepen om gratis ons schone maaisel op te halen. Lijkt me goed te gebruiken voor een huisdierenkooi of zo. Een bezoeker van een excursiegroep heeft een paar tassen meegenomen. Dat was meteen de enige. Het was de eerste keer dat we met dit idee kwamen. Misschien moeten de huisdierenbezitters er nog aan wennen iets gratis te krijgen.
Izabelkleurig breekbeentje
Het vochtige weer is goed voor paddenstoelen. Verspreid tussen het gras staan kleine exemplaren. Zonder veel te verwachten laat ik Herkenningsapp Obsidentify kijken en toch, alweer is er honderd procent zekerheid. Dit zijn Izabelkleurige breeksteeltjes. De sprookjesachtige naam blijkt voor zich te spreken. Izabelkleurig is gelig of vuilwit en dat zijn ze ook. De steel van het paddenstoeltje breekt makkelijk af. Het breeksteeltje is niet alleen breekbaar. Het leeft maar kort. In de ochtend staan ze fris overeind en ‘s avonds zijn ze alweer verschrompeld.
Klussen
Nu de voorjaarsmaaibeurt helemaal klaar is hebben we tijd voor kleine klusjes en monitoring. Rinus en ik scheppen de motorkruiwagen een aantal keren vol. We dumpen de grond op het pad langs de stenen muur. Wanneer dat is opgevuld is het weer begaanbaar en kan bij de volgende maaibeurt de maaimachine ononderbroken doorrijden. Onder het verhoogde pad ligt een dikke laag ruw gestapelde klinkers. De holtes tussen de stenen kunnen worden gebruikt als schuilplaats of overwinteringsplek voor dieren die daarin passen. De grond komt van bij de zuidelijke poel. We hebben plannen om hier met een machine de hele oever te verbreden.
Hopwortelboorder
Tussen de kluiten grond en gras scharrelt een wit nachtvlindertje rond. Ik weet niet of het gewond is of hier doelgericht rondkruipt. Ik maak vlug foto’s met mijn mobiel. Gelukkig is er een scherp genoeg voor Herkenningsapp Obsidentify. Honderd procent een Hopwortelboorder. Ondanks de naam leven de rupsen van deze nachtvlinder niet alleen op wortels van de Hop. Ook grassen en verschillende kruidachtigen worden als waardplant gebruikt. Het exemplaar dat ik op de foto heb blijkt een man te zijn. Volgens de Vlinderstichting vliegt deze soort alleen in het donker. Ik denk dat ons grondverzet zijn schuilplek heeft verstoord.
rBlauwe breedscheenjuffer en Terrasjeskommazweefvlieg
Later in de ochtend warmt het een beetje op. Altijd goed om dan langs een ruigte of bosrand te lopen. De kans is groot dat insecten zich daar komen opwarmen. Aan de noordkant van het elzenbosje heb ik beet. Een Blauwe breedscheenjuffer en een Terrasjeskommazweefvlieg. De larve van de juffer heeft een voorkeur voor zuurstofrijk water. Daarom gaat iedereen ervan uit dat ze gebonden zijn aan stromend water. Het dichtstbijzijnde stromende water hier is de Gulden Aa. Volgens mij is dat langzaam stromende kanaalwater niet bijzonder zuurstofrijk. Ik denk dat de larven best in een van onze poelen kunnen zitten, maar zeker weten doe ik het niet. Hoe de Terrasjeskommazweefvlieg aan zijn naam komt, weet ik niet. De "komma" slaat op de gele vlekken op de rug, maar of hij graag op terrasjes zit? Het is de eerste zaterdag van de maand en de zwerfafvalploeg heeft het zich makkelijk gemaakt bij de container. Oud voorzitter Kees trakteert op appelflappen en dan deert motregen niet.