Zaterdag 26 april 2025
Koud en een beetje mistig. De ochtend begint teleurstellend, maar later komt de beloofde zon door en warmt de wereld snel op. We gaan verder met ons graafwerk bij de zuidelijke poel. In het begin stil, met handkruiwagens om de vogelronde van Onderzoeker Will niet te storen. Later zetten we de motorkruiwagen in en begint het serieuze grondverzet. De omtrek van de vernieuwde oeverzone begint zichtbaar te worden. Tegelijk is duidelijk dat we nog een hoop werk voor de boeg hebben. Bovendien beginnen we volgende maand met de voorjaarsmaaibeurt. Dat is allemaal niet erg. Na de maaibeurt hebben we hopelijk nog een lange zomer. En wat we dit jaar niet af krijgen doen we volgend jaar.
De bank
Belangrijkste mijlpaal van vandaag is dat we de zware bank hebben verwijdert. Een paar dagen geleden heb ik de verroeste bouten ingespoten met kruipolie en dat blijkt goed te werken. Met passende steeksleutel en een vuisthamer krijg ik ze in beweging en tot mijn verbazing, zonder schade los. Pieter heeft het idee om de planken te schuren en daarna met een olie af te werken. Een goed plan en we leggen ze te drogen in het insectenlab. Met vereende krachten krijgen we de twee betonnen poeren opgetild en in de motorkruiwagen. We leggen ze in het gras bij het insectenlab. Daar moet de opgeknapte bank over een tijdje opnieuw opgezet worden. Uit lijfsbehoud werken niet te lang door. Na een uurtje nemen we pauze en daarna werken we in rustig tempo nog wat verder.
Insecten zoeken
Zoals gezegd komt de zon door en warmt de natuurtuin op. Ik breng nog een paar ladingen grond naar het pad en ruim dan mijn spullen op. Bij warm weer komen de insecten tevoorschijn en ik wil zien wat er zoal te vinden is. Niet erg veel. Het drukst is het bij ons graafwerk. Metselbijen speuren de grond af op zoek naar geschikt metselmateriaal. Op de graslanden gebeurt een stuk minder, er staat niet veel in bloei. Struiken doen het beter: Eenstijlige meidoorn, Gewone vogelkers en Lijsterbes staan vol in bloesem. Vooral sommige meidoorns zien er nu sensationeel uit. Toch vallen de aantallen insecten me ook hier tegen. Een paar hommels, wat (zweef)vliegen en een paar vlinders (een Witje en een Landkaartje). Op een Pinksterbloem zit een Moeraspendelvlieg! Een soort die ik niet eerder heb gezien.
Bezoekers
Terug bij de zuidelijke poel, Rinus en Pieter nog steeds bij de nieuwe oeverzone. Ik spoor ze aan om even te graven, zodat ik een foto kan maken. Onderzoeker Will heeft zich intussen ontfermt over een paar bezoekers die geïnteresseerd naar zijn verhalen en uitleg luisteren. Iets later komt nog een bezoekster binnen, die verderop een kijkje had genomen in Het Gulden Land project. Ze wilde eigenlijk naar de “wiebelbrug” die daar zou zijn, maar die bleek nog niet aangelegd. Een rondje door de natuurtuin is ook leuk, dan rent ze verder op nu bemodderde sportschoenen. Onderzoeker Will mist de Meerkoeten op de grote poel. Deze week heb ik ze nog gezien, maar op het pad door het berkenbosje heb ik een restant van een Meerkoet gevonden, een enkele poot. Vandaag is ook die weg. De Meerkoeten in de natuurtuin lijken geen gelukkig voorjaar te hebben. Benieuwd of ze het nog eens proberen. Alles kan, de zomer moet nog beginnen.
Zaterdag 19 april 2025
Een mooie zonnige ochtend. Tegelijk is de lucht nog fris en die combinatie levert mooie sfeermomenten op wanneer de zon doordringt. Hier en daar ontdek ik een paar nieuwe planten die in bloei zijn gekomen: Tijmereprijs langs een pad en Klimopereprijs langs een boomstam. Twee bescheiden plantjes, maar ook die tellen mee. Op nattere plekken zie ik bloeistengels van verschillende zeggensoorten. Daar trek ik komende week extra tijd voor uit. Zeggen zijn niet zo makkelijk uit elkaar te houden en ik heb met deze soorten nog niet veel ervaring. In de verte hoor ik een oude bekende: koekoek … koekoek. De eerste van dit jaar! Hij klinkt alleen een beetje raar. Na de bekende … koekoek … komt nog een geluidje en dat heeft iets weg van een kalkoen. Ik vertel het aan Onderzoeker Will wanneer hij binnenkomt. Hij weet te vertellend dat dit een koekoekvrouw is. Hij is dus een zij. Aan dat rare geluidje zijn de vrouwen te herkennen.
Wethouder Bonte op bezoek
Gisteren hebben we bezoek gehad van de wethouder. Hij was nieuwsgierig naar de natuurtuin en wilde tegelijk het nieuwe contract tussen gemeente en natuurtuin symbolisch ondertekenen. Het werd een leuke ontspannen wandeling door de natuurtuin met een geïnteresseerde wethouder Bonte en Hoofd Groenonderhoud Meuken. We vertelden hoe we met zo min mogelijk werk zoveel mogelijk biodiversiteit laten ontstaan, over de excursies van de basisscholen en ons natuuronderzoek. Na ruim een uur wandelen door een zonnige natuurtuin werd een symbolisch contract ondertekend en namen we afscheid, tot een volgende keer.
Eerste ronde van ons RAVON amfibieeënonderzoek
Vandaag doen we de eerste ronde van ons RAVON amfibieënonderzoek. RAVON is een organisatie die het waterleven in Nederland bestudeert en wij doen mee met een van hun onderzoeken. Nu gaat erom hoe het met de amfibieënbevolking gaat. Daarvoor moeten we elk jaar tussen half april en eind mei drie keer een test doen. De uitvoering is simpel: gisterenavond zijn in alle drie de poelen zes fuiken geplaatst. Vandaag kijken we hoeveel amfibieën erin zitten. Het gaat vooral om salamanders, maar omdat we vaak waterkevers als bijvangst hebben, tellen we die ook.
Altijd verrassende uitkomsten
Het is een leuke klus die altijd weer verrassend uitpakt, ook deze keer. We zetten een klein veldlabo op bij de zuidelijke poel. Tafel, stoelen, bakken en een parasol. Dat verhuizen we elke keer naar een andere poel. Op alle drie de locaties komen vooral verschillende keversoorten uit de fuiken. In de zuidelijke poel vangen we 12 Alpenwatersalamanders en 8 Kleine watersalamanders. Leuke aantallen, maar niets vergeleken met de kevers: 80 kleine waterroofkevers, 33 waterroofkevers, 8 Grote spinnende watertorren, 1 Bootsmannetje en 11 Geelgerande watertorren. Tot onze verrassing zit er in de fuiken van de grote poel geen enkele salamander. Wel 9 Grote spinnende watertorren, 16 Geelgerande watertorren, 17 grote waterroofkevers, 75 kleine waterroofkevers en 18 bootsmannetjes.
Onderzoek levert gegevens en nieuwe vragen
In de kleine noordelijke poel doen de salamanders het iets beter: 2 Alpenwatersalamanders en 2 Kleine watersalamanders. Verder 1 Grote spinnende watertor, 22 Geelgerande watertorren, 3 grote waterroofkevers, 90 kleine waterroofkevers en 15 Bootsmannetjes. We vragen ons af waar die verschillen vandaan komen. We moeten over een paar weken dezelfde meting nog eens doen en daar weer nog van alles uitkomen. We nemen ons voor om een lijstje vragen in te dienen wanneer we het onderzoek hebben afgerond. Drie keer zes fuiken analyseren neemt flink tijd in beslag. Er is nog wel tijd voor een koffiepauze en een laatste rondje door de natuurtuin. Ruim na twaalven sluiten we af.
Zaterdag 12 april 2025
Zomerweer en het is nog geen half april! De meeste bomen lopen uit, maar moeten hun bladeren nog volledig uitvouwen, de takken omhuld door een sluier van jong groen. De Vogelkersen staan vol in bloei, Sleedoorn, Zoete kers en Boswilg zijn al klaar. Op de bodem bloeien Gewone smeerwortel, Paardenbloem, Kleine veldkers en Bonte gele dovenetel. De laatste is een verwilderde tuinplant die flink woekert en de wilde planten wegdrukt. Hij is niet uit te roeien, het kleinste stukje wortel dat achterblijft, groeit weer uit. Wanneer een groep Bonte gele dovenetels het te goed gaat doen, maaien we die een seizoen lang telkens opnieuw plat. Ook zo raak je hem niet kwijt, maar hou je hem min of meer onder controle. En deze methode kost weinig moeite. De plant heeft ook voordelen. Er bloeit nu nog niet veel en vooral hommels maken dankbaar gebruik van de nectar in de mooie gele bloemen.
Bijen tellen (en meteen alles wat vliegt op de foto zetten)
Het eerste deel van de ochtend doen we graafwerk bij de zuidelijke poel. Een flink deel van het pad is verhoogd en de vorm van de verbeterde oeverzone wordt langzaam duidelijk. We blijven niet lang graven. Op tijd aan de koffie. Het is nationale bijentelling, een goede reden om een paar keer door de natuurtuin te speuren. Veel echte bijensoorten ontdekken we niet, Rosse metselbij, Gehoornde metselbij en Akkerhommel. Daarnaast Kegelbijvlieg en een Grote kommazweefvlieg. Vlak bij de container zit een Zwarte houtlangpoot. Een indrukwekkend, maar ongevaarlijk insect die als larve in dood hout leeft. De meeste insecten hebben vandaag geen tijd om te poseren en fladderen of schieten snel verder.
Metselbijen doen aan mijnbouw
Fanny komt binnengewandeld en komt kijken wat ze binnenkort met haar schoolgroepen kan doen. Ze heeft drie bezoekjes gepland met kinderen van groepen 1 en 2. De kinderen komen vooral om te beleven en ervaren en misschien vinden ze het leuk om insectenhotels voor het insectenlab te maken. Jef komt binnen. Twee weken geleden is Jef ook op bezoek geweest. Hij is een vrijwilliger uit de begintijd van de natuurtuin en wil graag kijken hoe de flora zich ontwikkelt. Met camera en notitieblok doorkruist hij vandaag de natuurtuin. Ik loop een stukje met Fanny mee en bij het insectenlab treffen we Rinus. Hij wijst ons op een plek in ons graafproject. Een gat waar Gehoornde metselbijen in en uit vliegen. Onderin het gat is één plekje dat ze interesseert. De rest van de kuil wordt genegeerd. Blijkbaar zit precies hier heel geschikt materiaal voor hun metselwerk. Op andere plekken met kale grond zien we ook wel metselbijen, maar hier krioelen ze echt over elkaar heen.
Met een matje ontdekkingen doen
Op een beschut graslandje ligt een matje. Nu en dan kijken we eronder om te zien of er iets onder zit. Vandaag komt een mollengang tevoorschijn, een naaktslak, een mier en een heuse Kettingschallebijter (Carabus granulatus). Ik heb er nog nooit van gehoord en volgens Waarneming.nl is er vanuit De Bundertjes nog nooit een gemeld. Het is een loopkeversoort die ’s nachts op slakken en wormen jaagt. Overdag verstopt hij zich onder boomstammen en stenen (en matjes!). Na twaalf uur sluiten we de poort.
Zaterdag 5 april 2025
Onderweg op de fiets krijg ik nog koude vingers, maar dat is niet voor lang. Het is al de hele week zonnig en vandaag wordt niet anders. Door de harde droge wind verdampt veel water en in de natuurtuin is dat goed te merken. Het waterpeil zakt snel. De overloop van de zuidelijke poel is nog een beetje modderig, alleen in de poel zelf staat nog water. Komende week wordt hetzelfde droge weer verwacht, dus ik denk dat binnenkort alle lage veldjes droogvallen.
Drukte in de ochtend
Een druk begin: De zwerfafvalploeg komt hun gereedschap ophalen, Rinus en oud-voorzitter Kees halen materiaal op voor hun infokraampje en stagiaire Luc en zijn vader komen binnen. Rinus en Kees staan met hun kraampje bij het Jan Vissermuseum, de uiterste zuidpunt van De Bundertjes. De open dag van het Gulden Land project wordt in het noordelijkste puntje georganiseerd. Niet handig dus. Wij blijven vanmiddag ook open en kijken of er nog mensen komen binnenwaaien.
Een bank uitgraven
Onderzoeker Will ontfermt zich over Luc en zijn vader en leidt ze rond terwijl ik het infomateriaal voor Rinus en Kees bij elkaar scharrel. Daarna gaan we verder met ons graafproject bij de zuidelijke poel. We beginnen met het uitgraven van de bank die daar staat. Hij staat midden in het stuk dat we afgraven en moet dus weg. We weten nog niet precies waar we hem neerzetten, in ieder geval op een plek waar hij niet telkens overwoekert wordt door het riet. We krijgen de bank los en kunnen hem op zijn rug leggen, naast de gaten waarin hij verankerd was. Volgende week schroeven we de planken los en sjouwen we de losse stukken naar hun nieuwe plek.
Bodemvondsten en metselbijen
Na de koffie plak ik met Luc foto’s op panelen zodat we vanmiddag iets van ons werk aan eventuele bezoekers kunnen laten zien. Daarna gaan we samen met Pieter weer een stukje afgraven. Luc interesseert zich blijkbaar voor archeologie en heeft al snel een verzameling scherven, plastic en ijzerwaren op een plank liggen. Uiteindelijk krijgen we toch een flinke lading grond weg en is weer een paar meter van het pad verhoogd. Tijdens het graven hou ik het insectenlab een beetje in de gaten. Net als vorige week is het een drukte met veel Gehoornde metselbijen. Ik denk ook een Rosse metselbij te zien, maar die krijg ik niet op de foto, dus dat is niet zeker. De metselbijen komen regelmatig bij ons graafwerk kijken en zoeken geschikt materiaal voor hun nesten.
Bloeiende planten
Na de middag gaan de anderen naar huis en blijf ik met Onderzoeker Will achter. Zoals verwacht wordt het niet echt druk, maar ongeveer twaalf bezoekers is meer dan verwacht. De bezoekers zijn zeer geïnteresseerd en hebben volop vragen. Tussendoor lopen we wat rondjes en schrijf ik bloeiende planten op. Trosvlier, Eenstijlige meidoorn en Amerikaans krentenboompje had ik later verwacht, maar bloeien toch al. Langs het pad zie ik zowaar een Pinksterbloem. Normaal groeien er tientallen in de lage veldjes, maar de langdurige overstroming is waarschijnlijk teveel voor deze soort. Ik ben benieuwd of er nog meer de zondvloed hebben overleefd. De Gulden sleutelbloem bij de noordelijke poel bloeit. Ik heb er kippengaas overheen gezet om te voorkomen dat de reeën hem opeten voordat de bloemen op de foto gaan. Nu is het zover, ik heb de foto’s en kan ze opsturen naar Waarneming.nl als bewijs. Het gaas kan eraf.
Vondsten en ontdekkingen
Verderop weer een rare vondst, een half gemummificeerde kikker. Ik denk dat deze kikker een paar weken geleden te vroeg op pad ging, door de kou is uitgeput en gestorven. De zon en harde droge wind van de laatste weken hebben hem uitgedroogd. Hij gaat in het rijtje met bodemvondsten van stagiaire Luc. Sommige veldjes zijn bezaaid met molshopen, stukjes kale grond waar zaadjes kunnen ontkiemen. Grappig dat we ook hier weer metselbijen zien die zoeken naar geschikt metselmateriaal. Weer een pluspunt voor het werk van de mol. En de ijsvogelwand is in gebruik! We zien een klein bruin vogeltje druk af en aan vliegen naar een hol in de wand. Wanneer het beestje even stilzit herkennen we een Winterkoning. Niet helemaal de bedoelde bewoner, maar toch. Bij het afsluiten zien we bij de container nog twee leuke vlindersoorten: Boomblauwtje en Landkaartje. Het kan niet op met de ontdekkingen vandaag!