Bericht van Onderzoeker Will oktober 2022
NATUURJAAR 2022-40, Oktober: in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: de Herfst, Start Wintertijd, Waterinsecten scheppen, Trekvogels en Dwaalgasten, en Nacht v/d Nacht 2022.
Zaterdag (2022-10-29), Het is Herfst? Dit weekend gaat de Wintertijd in. De klok gaat een uurtje terug van zaterdag op zondag aanstaande. Maar de buiten temperatuur gaat omhoog, het kwik stijgt in de thermometer boven de 20 graden Celsius. De Natuur raakt in de war. Dit milde weer geeft me vandaag de gelegenheid om het schepnetje op te pakken. Na de warme droge zomer eens kijken in de poelen, die nu inmiddels een klein laagje water bevatten, hoe het met het waterinsectenleven is gesteld. Begin in de Zuidelijke poel tussen de vele ‘moerasplanten’ is een klein gedeelte mogelijk om ‘achtjes te draaien’ met het schepnetje. Keer het om in de grote ‘witte’ bak zie Muggenlarven, Waterkevertjes en -wantsen maar geen Amfibieën. Pik er een paar uit de eerste is een Hygrotus impressopunctatus (Schaller, 1783) (Foto’s: Will van Berkel).
Hygrotus impressopunctatus
Hygrotus impressopunctatus is een keversoort uit de familie waterroofkevers (Dytiscidae). De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1783 door Schaller.
Dwergbootsmannetje
Biotoop: Licht zure tot enigszins basische wateren met rijke plantengroei (ook met een krooslaag). Overwintering: Als volwassen wants op de bodem van hun habitat. Ze schakelen dan over op plastronademhaling (Tussen de haartjes wordt een dun luchtlaagje vastgehouden, dat in verbinding staat met de stigmata. De verbruikte zuurstof wordt aangevuld door de in het water opgeloste zuurstof, terwijl de fijne haartjes rechtstreeks verlies van zuurstof verhinderen). Normaal gebruiken ze een luchtbel. Herkenning: 2-3 mm. Langvleugelig (macropteer), achtervleugels meestal verkort, waardoor die wantsen niet kunnen vliegen. Lichaam hoogstens twee keer zo lang als breed. Voorkant stomp, achterkant bootvormig naar een punt. Witachtig of grijsachtig. Een bruine lengtelijn tussen de ogen. Halsschild en voorvleugels diep gepuncteerd. Het schildje minder gepuncteerd en meer geelachtig. Soms met een vage, donkere, schuine vlek op het eind van de voorvleugels (variabel). Onderkant van het lichaam is zwart. Gelijkende soorten: Dit wantsje is met geen andere soort te verwarren. Voorkomen: In Nederland algemeen. Europa, Noord-Afrika en Centraal- en Noord-Azië (Polhemus1995). Ontwikkeling: Een generatie per jaar. Voedsel: Zoofaag. Kleine dieren als watervlooien (Cladocera) en muskietenlarven. Voor hun grootte zijn het redelijk goede zwemmers en jagen ze op prooien als ze dicht genoeg in de buurt komen.
Hygrotus inaequales
Na enkele vangst sessies ga ik naar de Grote natuurlijke poel, een gevarieerde groep waterinsecten komen in mijn schepnet. Waterkevers, Platte- waterwants, Waterscopioen, Slakken en dit geel/zwarte waterkevertje het is Hygrotus inaequalis en de Brede watertreder. Hygrotus inaequalis is een keversoort uit de familie waterroofkevers (Dytiscidae). De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1777 door Fabricius.
Brede watertreder
De Brede watertreder (Peltodytes caesus) is een keversoort uit de familie watertreders (Haliplidae). De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1805 door Duftschmid.
Bijzondere waarnemingen vogeltrek
De vogeltrek is de tijd dat vogelsoorten zicht verplaatsen om te overwinteren en het benodigde voedsel te vinden om te overleven. Grote verschuivingen van soorten van Noord naar Zuid-Europa. Maar deze week -deze temperaturen- door windstromingen vanuit het Zuiden, brengen ook ‘Dwaalgasten’ mee. Met name langs de kustlijn zien vogeltellers op de telposten verschillende vreemde soorten voorbijkomen maar ook in het Oosten van het land.
Officieel is een dwaalgast een vogelsoort die de afgelopen 30 jaar gemiddeld minder dan twee keer per jaar in Nederland werd waargenomen. Waarnemingen van dergelijke soorten worden beoordeeld en gedocumenteerd door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna.
Lees de info van VB: https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-kruisbek
https://www.dutchbirdalerts.nl/ en https://www.dutchbirding.nl/
Nacht v/d Nacht, weekend 29 oktober 2022
De nacht staat bekend om de duistere kant. De zon verdwijnt en neemt vrijwel ongemerkt alle kleuren met zich mee, het roze van de rozen, het groen van alle grassprietjes, het geel van de zonnebloemen en het laatste goud van de haan op de toren. Alleen het grijs, in diverse tinten dat blijft over. Met het donker wordt een deur geopend naar een andere wereld, minder afgebakend, minder strak omlijnd. Het zicht speelt niet meer de eerste viool, plots horen we iets achter de struiken en zoeken we ons al tastend een weg. Wat weten wij van die duistere uren, die duisternis? Tijdens deze nacht gaan we de schoonheid van de nacht ontdekken. Om optimaal van deze schoonheid te kunnen genieten, hebben we onze zintuigen nodig. In de nacht hebben we andere zintuigen nodig dan ons zicht om ons te oriënteren en voort te bewegen. Deze zintuigen gaan we gebruiken/oefenen. Dat doet ieder voor zich. Geef ieder ook de ruimte om dit alleen te doen.
Inspiratie- en activiteitengids voor ‘jong en oud’
Een activiteit beleven tijdens de Nacht van de Nacht, maar weet je niet wat? Laat je inspireren! In deze inspiratiegids vind je verschillende duistere voorbeelden. Ook staan er voorbeelden van belevingsactiviteiten in de hand-out van de Milieufederatie en IVN.
Klik op de weblink: https://www.nachtvandenacht.nl/inspiratiegids/
Nachtelijk licht verandert vogelgedrag: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=22795
Slimmer omgaan met kunstlicht biedt kansen voor de natuur: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29931
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Herfst van het Nieuwejaar 2022, opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-39, Oktober: in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: de Herfst, Rietgors, Koperwiek en Kramsvogel, Grote wilgwratgalmug, Groei tekening Vliegenzwam 2022 en Start Autumnwatch TV 2022
Zaterdag (2022-10-22), Het is Herfst; het is nog donker als ik naar buiten kijk. Even later als ik buiten sta komt er kleur in het zwerk. De eerste Koperwiek vliegt over, hoor het aan zijn schelle contactroep. Onderweg lijkt het wel alsof de zangposten -bezet met Roodborst- om de 200 meter zijn uitgezet. Onderweg langs het kanaal zie ik in de uitstralende goudkleurige neonverlichting op de waterspiegel de Wilde eenden in groepjes drijven. In de broedtijd leven ze solitair nu komen ze weer bijeen in grote groepen met elkaar om de winterdoor te komen. Enkelen hebben hun snavel al in hun verenkleed verborgen -na een nacht foerageren- nu kunnen ze als de dag begint gaan rusten.
Bij de Natuurtuin aangekomen is alles nog in serene rust, pak de sleutel en draai het slot open en sla het tuinhek open. Het ‘huis’konijn loopt voor me uit en stal mijn fiets. Ook hier de eerste zangvogel die ik hoor is de Roodborst. Start de vogeltelronde LiveApp en kijk de lucht in regelmatig vliegen groepjestrek vogels over; Sijs, Vinken en Lijsters. Ook enkele vogels landen vanuit vlucht in de toppen van de steeds kaler wordende kruinen. Dichtbij land in de Els een bruinige slanke vogel -afwijkend van het silhouet Vink- met de vogelkijker zie ik het een: vrouwtje Rietgors Emberiza schoeniclus (Linnaeus, 1758). Tijd geleden voorjaar (30mei 2020) ook een gezien tijdens een telling in de Natuurtuin.
Rietgors
Buiten broedtijd: In het winterhalfjaar verblijven vrij kleine en wisselende aantallen Rietgorzen in ons land. Het is een mix van eigen broedvogels (deels standvogel, deels trekker) en Noord-Europese overwinteraars. Op voedselrijke plekken, zoals verruigde moerassen, kruidenrijke akkers of vergraste heide, kunnen zich groepjes van enkele tientallen of meer ophouden. Doortrek in het najaar wordt geconstateerd tussen half september en half november, met de piek in de tweede helft van oktober. De voorjaarstrek speelt zich grotendeels af in maart en de eerste helft van april.
Broedtijd: Rietgorzen bewonen een waaier van landschappen, van moerassen tot kwelders en boerenland met door riet omzoomde sloten en kanalen. De soort is het talrijkst in de natste regio's, de moerasrijke streken van Laag-Nederland. Op de hoge gronden is het voorkomen meer beperkt tot beekdalen, hoogveengebieden en natte heide. Hier verloor de Rietgors in boerenland veel terrein sinds 1975, onder meer door ontwatering en het verdwijnen van natte overhoekjes. Landelijk valt dit in het niet bij de aantalsontwikkeling in West- en Noord-Nederland, die licht positief is.
Koperwiek
Kenmerken: De koperwiek is een kleine lijster, met een opvallende wenkbrauwstreep en opvallende roestbruin/oranje flanken en oksels. De soort is vaak te horen tijdens de trek in oktober/november, als ze 's nachts in grote groepen over de Lage Landen trekken.
Koperwieken zijn vaak te zien in gezelschap van andere lijsters, meestal kramsvogels. Koperwieken zijn wat kleiner dan kramsvogels en hebben een donkere oogstreep, met daarboven een scherp afgetekende witte wenkbrauwstreep. De ondervleugels zijn 'kopergekleurd'. Kramsvogels zijn groter, hebben een grijze kop en grijze stuit, een erg vage wenkbrauwstreep, en witte ondervleugels en oksels. Het geluid van beide is ook anders. Koperwieken maken een hoog langgerekt 'tjiehhh' geluid.
Verspreiding en leefgebied: In Noord-Europa is de koperwiek een talrijke broedvogel van naald- en berkenbossen. In de winter trekken ze, meestal 's nachts, naar het zuidwesten. Veel koperwieken blijven in Nederland overwinteren. Wanneer de winter te koud wordt, verlaten ze het land weer en trekken verder naar het zuiden, of verplaatsen ze zich naar de stad, waar het warmer is. Koperwieken komen in Nederland en België alleen om te overwinteren. Broeden doen ze in het hoge noorden.
De soort telt 2 ondersoorten: Turdus iliacus. Coburni: (IJslandse koperwiek): IJsland en de Faeröereilanden. Turdus iliacus: van noordelijk en oostelijk Europa tot centraal Siberië.
Tijdens het kijken naar en waarnemen van de Koperwieken in de Natuurtuin en een pleisterend groepje die zich te goed deden aan de bessen van de Meidoorn Crataegus spec. vliegen er negen Kramsvogels over. Verwacht deze grote grijze Lijsterachtige binnenkort, volgende week? wel op de rode bessenstruiken in de Natuurtuin 😉
Grote wilgwratgalmug
Kenmerken: Het levert een dikwandige, harde eenkamerige vergalling in de nerf. Dit kan de hoofdnerf of een dikke zijnerf zijn. Het heeft een voorkeur voor de breedbladige wilgen. Vaak staan er een aantal bij elkaar die tot een complex in elkaar overlopen. Iedere galkamer staat via een gaatje (meestal in de onderzijde) in verbinding met de buitenwereld. De larve heeft een initieel een witte kleur, maar wordt later oranjerood. Er leeft één generatie per jaar. Ze overwinteren in de grond.
Het lijkt op gallen van Iteomyia capreae, maar dit zijn kleine, harde, groen met een diameter tot 4 mm die bij het rijpen een roodachtige of paarsachtige tint hebben. Ze zijn niet zo prominent aanwezig op het onderste bladoppervlak, met roodomrande conische poriën.
Nederlandse Mycologische Vereniging
19-OKT-2022 - De Vliegenzwam is gekozen tot 'Paddenstoel van het jaar 2022'. Op 21 september riepen we op om waarnemingen van de Vliegenzwam door te geven. Door de regenval vanaf eind september wordt de Vliegenzwam de laatste weken veel waargenomen. Er zijn al meer dan 15.000 waarnemingen doorgegeven op Waarneming.nl.
Tussentijds verslag via Nature Today: Klik op de link: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29889
Volgende week start weer het gevarieerde Natuurprogramma Autumnwatch. Dit keer zijn de (Nacht) camera’s opgesteld op Wild Ken Hill, Norfolk om te registreren wat er in de Engelse Natuur zich heeft afgespeeld. Diverse Natuurfenomenen komen aanbod in het programma.
Klik op de weblink voor de info: https://www.bbc.co.uk/programmes/b0079t1p/broadcasts/upcoming
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Herfst van het Nieuwejaar 2022, opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-38, Oktober: Herfst in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: de Herfst, Bunzing kruist mijn pad, IJsvogel weer in Natuurtuin, Maandag: Trekvogels Vinken en Veldleeuweriken vliegen over, De Vogelpodcast, Vliegenzwam 2022 en Bladpootwants loopt via raam kamer binnen.
Zaterdag (2022-10-15), Het is Herfst; de omgeving veranderd van kleur van vele tinten groen naar geel, rood en oranje. Het bladgroen trekt zich terug uit de bladeren en vallen op de grond. De wormen en bodemdieren kunnen aan het werk om het gevallenblad te verwerken tot compost, zo wordt een nieuwe groeilaag gevormd.
Fiets vanmorgen vanaf het kanaal de Zuid-Willemsvaart over het bruggetje het ‘Koeienpad’ op. De sloten en watergangen van het fietspad en zandpaden in het Natuurgebied De Bundertjes zijn onlangs opgeschoond plantenresten, valhout en afval veroorzaakt door de mens opgeruimd. Er staat bijna geen water in de sloten de oorzaak, mede door de afgelopen warme droge zomer en te weinig regenval. Hopelijk is de waterminnende Flora en het insectenrijk veerkrachtig genoeg om te herstellen. Gelukkig zijn er enkele natte buffers o.a. de poelen in de Natuurtuin aanwezig die in tijd van droogte deze waterminnende dieren en insecten kunnen opvangen.
BUNZING kruist mijn pad
Bijna bij de Natuurtuin aangekomen loopt er vanuit de droge sloot door de gemaaide berm een zoogdier het pad op. Als het haastige dier mij ziet aankomen op de fiets keert het zich in een draai om, en ik zie nu dat het een Bunzing Mustela putorius Linnaeus, 1758 is. Het zoogdier duikt als het ware in een beweging een gemaaide hooiberg van het onlangs gemaaide gras en plantenresten in. De eerste vroege niet alledaagse waarneming van vandaag. Beduusd stop ik even en kijk nog even achterom, maar de Bunzing is al in dekking.
BUNZING
Bunzings waren vroeger een gewone verschijning op het platteland, iedereen kende ze wel. In de volksmond werden ze soms ‘muisstinkhond’ genoemd, naar hun spreekwoordelijke geur die ze afscheiden als ze worden opgejaagd door mensen.
De bunzing is de middenmaat onder de marters, in grootte zit hij tussen een hermelijn en steenmarter in. Bunzings hebben een karakteristiek en onmiskenbaar licht gezicht met een donker boevenmasker. De poten zijn opvallend kort en de vacht is tweekleurig, donker met een lichte ondervacht. De tamme neef van de bunzing is de fret, kleiner, minder gespierd en met een lichtere vacht. Bunzings leven graag op natte plekken, bij water. Ze kunnen grote prooien aan, zoals konijnen en ratten. Net als de otter eten ze graag amfibieën. Van bunzings is bekend dat ze daar een (nog levende) voorraad van kunnen aanleggen. Zo algemeen als ze vroeger waren, zo schaars zijn ze nu. Als je een bunzing ziet is het meestal langs de weg, als verkeersslachtoffer. Klik op de link, Hoe nuttig deze dieren zijn; https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=28450
IJSVOGEL weer -opzoek naar voedsel- in de Natuurtuin.
Tegen negenen als de wandeling door de Natuurtuin en vogeltelling -bijna is afgerond- nog even langs bij de Grote poel. Op dat moment denk aan de vorige waarneming 2022-05-28 van een IJsvogel in de Natuurtuin. Kan mijn ‘ogen niet geloven’ als ik op dit moment nu weer een IJsvogel zie vliegen boven de waterspiegel. Dan gaat de ‘turquoise schicht’ op de houtenvoetbrug zitten. Gelijk loerend naar het water op zoek naar prooi. Het is maar goed dat het de afgelopen dagen heeft geregend zodat de poel weer een beetje is gevuld.
Maandag 11-OKT-2022- Vinken op doortrek vanuit het oosten naar het zuiden.
Als we -Stan en Will- maandag morgen bezig zijn met het uitrijden met het gemaaide gras zien we groepjes vogels op trek overvliegen. Aan het vlieggedrag zie ik dat het Vinken, Lijsterachtigen en Veldleeuweriken zijn. Het rustige weer van deze dagen, met weinig wind, is ideaal voor veel trekvogels. Afgelopen weekend zagen trektellers ontzettend veel doortrekkende zangvogels. Er werden op zondag bijvoorbeeld ruim 170.000 vinken geteld. Ook de appelvink is nu op de piek van de doortrek – maar wel in veel bescheidener aantallen. Een tweetal leden van het tuinteam hebben afgelopen weekend ook rustende Appelvinken waargenomen in de Natuurtuin. De appelvink is de grootste van onze vinken en heeft een opvallend grote snavel. Daarmee kraken ze moeiteloos kersenpitten! Doe het ze maar eens na… Nu eten ze veel zaden, vooral de helikopterzaden van esdoorns. Appelvinken die hier broeden, blijven hier ook overwinteren. Ze trekken pas naar het zuiden als het een koude winter wordt. De doortrekkende appelvinken komen uit broedgebieden ten oosten van Nederland. Vorige week zagen we de robuuste Vinken ook in de Natuurtuin, Een rustig en voedselrijk groen tussenstation komen ze daarom langs om op te vetten? Je zou het haast denken.
WiLL’s media rubriek Nieuwe serie; De Vogelpodcast.
Nu de tijd weer aanbreekt dat we minder ‘buiten’ komen, zijn ook de nieuwe podcast verhalen wekelijks te beluisteren. Begin september is de nieuwe serie De Vogelpodcast beschikbaar met o.a. een vogelreis naar Texel. Klik op de weblink; https://open.spotify.com/show/6eEyBFlIPhDee1WwwFuRG1
Vliegenzwam Paddenstoel van het Jaar 2022
De Vliegenzwam is de meest bekende paddenstoel, hij is erg opvallend door zijn rode hoed met witte stippen. Het biotoop maakt deze soort niet veel uit, hij wordt meestal onder berk op zure bodems gevonden. De hoed is doorgaans opvallend rood met witte wrattige velumresten. De hoedrand is bij uitgevouwen exemplaren gestreept. De hoed kan door regen verkleuren naar oranje of geel, en de velumresten op de hoed kunnen eveneens door regen van de hoed afspoelen. In dat geval kan de soort lastig te herkennen zijn. De steel is wit tot lichtgeel gekleurd en bevat een witte tot lichtgele ring, welke niet gestreept is. De steel bevat vooral bij de knolvoet ringen met wratten. De knolvoet zelf bevat geen beurs.
Een exemplaar wat niet door de regen aangetast is kan eigenlijk met geen andere soort verward worden. Door regen aangetaste exemplaren kunnen met diverse andere soorten verward worden, let dan op de aanwezigheid van een ring om de steel, dit sluit de meeste soorten al uit.
Publieksinventarisatie 2022: Vliegenzwam
In 2022 is de Vliegenzwam de Paddenstoel van het Jaar. Om deze soort in het zonnetje te zetten organiseren de NMV, KNNV, Waarneming.nl en IVN een grootste publieksinventarisatie om de verspreiding van de Vliegenzwam in kaart te brengen. Geef uw waarnemingen hier door!
Meer informatie op de website: https://www.mycologen.nl/vliegenzwam/
Website: NatureToday: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29052
Bladpootwants
De afsluiter van vandaag is aan de Bladpootwants (Leptoglossus occidentalis) die zojuist via het open staande raam binnen komt lopen. Na het maken van een kiekje weer ‘buiten’ gezet. Lopen er bij jou ook van die vreemde kevers in huis? Grote kans dat het gaat om de bladpootrandwants, soms ook wel bladpootwants genoemd. Het beestje is nog vrij onbekend in Nederland, maar duikt nu steeds vaker op. De bruine kever is zo’n 10 jaar geleden uit Amerika naar Europa overgekomen en zit vaak in onze huizen om te overwinteren. Advies: Zet ze (weer) gewoon buiten, in een schuurtje of houtopslaghok daar zullen ze wel een overwinteringsplekje of elders vinden.
Hoe ziet de bladpootrandwants er precies uit?
De bladpootrandwants is ongeveer 2 centimeter lang en is voor het grootste gedeelte bruin en rood van kleur. De kop van de kever is zwart met een rode streep erop. Opvallend is het patroon op de rug van de kever. In dit patroon zitten ook een aantal witte strepen die lijken op de letter ‘h’. De bladpootrandwants heeft twee antennen van ongeveer 1,5 centimeter lang.
Geen gevaarlijke kever: Nee, de bladpootrandwants is niet gevaarlijk. De steeksnuit van de kever wordt gebruikt om de plantensap te zuigen en niet om bijvoorbeeld gif te spuiten. De kever zou het eventueel wel kunnen proberen, maar komt niet door dikte van onze huid heen. De bladpootrandwants in huis kan heel vervelend zijn, maar is dus een onschuldige binnendringer.
Afgelopen week bijna -elke dag van de week- wel een Natuurmoment maar: Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten midden in de Herfst van het Nieuwejaar 2022, opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-37, Oktober: in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: de Herfst, Gewoon puntmos, De Appelvink gezien en Nestkasten nu ophangen!
Zaterdag (2022-10-08), Het is Herfst; een licht grijze mistige zweem deze vroege morgen met stapelwolken, die roomkleurig gekleurd zijn door de zon. Het geeft een gevoel alsof ik door een landschap rij van de kunstschilder Jacob van Ruysdael (1629) één van de beste schilders uit de Gouden Eeuw.
Onderweg zie ik enkele groepjes vogels vliegen tussendoor hoor ik hun contactroepjes, de vogeltrek is in volle gang. Dagelijks zijn trektelposten bemand om overvliegende trekvogels richting het zuiden te tellen. In de Natuurtuin loop ik mijn wekelijkse vogelronde. Tegen het einde van de telling zie ik op de valreep twee Appelvinken in hun karakteristieke gedrongen houding zitten in het topje van een bijna dode boom. Afgelopen week vlogen er over de telposten ca. 2150 appelvinken richting Zuid.
Tijdens de werkzaamheden in de Natuurtuin (afgelopen dinsdag) met het bijeen harken van het maaisel kwamen we op de vochtige bodem van een kruiden, gras en ‘wilde’ bloemenveldje dit mos tegen. Na validatie bleek het een indicator van zijn groei habitat -Gewoon puntmos- te zijn.
Gewoon puntmos
Gewoon puntmos: is een soort van extensief beheerde graslanden alsmede van gazons, broekbossen en oevers, vooral op plaatsen waar de vochtigheid sterk wisselt gedurende het jaar. De soort komt normaal op de grond voor, maar soms op stamvoeten of op dood hout. Gewoon puntmos kan in schrale graslanden zeer dominant worden als er sprake is van verdroging en lichte eutrofiëring. De soort is gevoelig voor verzuring, maar niet voor vermesting en verdroging en is dan ook algemeen.
Kenmerken: Van dit geslacht zijn 2 soorten in Nederland inheems. Deels rechtopstaande, deels liggende planten, tot 120 mm lang. Stengels veelal regelmatig vertakt. De ongenerfde blaadjes vormen spitse punten aan taken stengeltoppen. Gewoon puntmos groeit vaak in dichte zoden of tussen andere mossen. Standplaats: op vochtige tot zeer natte plaatsen zoals beekoevers, sloten en plassen.
Gewoon puntmos lijkt wat op Bronsmos (vanwege de oranje stengel) en op Groot laddermos (geen puntige toppen). De top van de stengel door de strak aanliggende blaadjes spiesvormig. Groeit in losse glanzend geelgroene tot geelbruine of dof olijfgroene matten. De stengels kunnen 15 cm lang worden. Opvallend is het witte huikje op het sporenkapsel.
De APPELVINK -onopvallend en robuust- gezien in de Natuurtuin.
’s Zomers verblijft de schuwe Appelvink in de hoogste boomtakken van loofbossen en gemengd woud, waar hij een bijna onzichtbaar leven leidt. In de winter daalt hij af en zoekt voedsel tussen gevallen bladeren. Kegelvormige snavel is het cruciale kenmerk imposant, massief, een ijzerstek instrument om noten, zaden en pitten te kraken. Het vliegbeeld is gedrongen met lange vleugels, korte hals en staart.
In het boek de Nederlandse vogelnamen en hun betekenis lees ik het volgende over de grootste Vink van de familie;
Betekenis wetenschappelijke naam: pittenverbrijzelaar. Het element ‘appel’ dat we eveneens aantreffen in het Friese Appelfretter heeft betrekking op haagappels, vruchtjes van de Meidoorn (Crataegus), die een belangrijk deel van zijn maal vormen. De Dikbek (Lb) is in het bezit van een krachtige snavel waar mee hij met gemak allerhande vruchtenpitten kraakt om zo het binnenste ervan te eten. In Gelderland heet hij Kernbieter en elders Kernbijter. Het vruchtvlees wordt meestal niet door hem genuttigd. Vooral kersenpitten - waardoor hij nog wel eens in confl ict met boeren komt - staan bovenaan op het menu. Dit komt tot uitdrukking in namen als Karsebiter (Fr), Kersevink, Keersvink, Kersebijter, Kersenbilter (Gd), Karsebikker (Gr) en Kierseknieper (NB). In België noemt men hem ondermeer Kersenkraker en Steenkraker. Het element ‘steen’ staat hier voor een kersenpit. Zo nu en dan verorbert hij knoppen van struiken en bomen hetgeen blijkt uit de namen Knoppenvreter, Botpikker, Bolvink (MLb) en Botbek (Vla). Niet alleen de snavel van de Appelvink is enorm ontwikkeld; hij zelf is de grootste in ons land voorkomende vinkensoort.
Nestkasten nu ophangen!
Wie al langer met plannen rondloopt om een nestkast op te hangen in je tuin is het nu de tijd. Dat voor mensen een locatie belangrijk is voor een huis, dat weten we allemaal. Voor een nestkastje geldt eigenlijk precies hetzelfde. Vogels vinden de locatie van het nestkastje is erg belangrijk! Hang je het vogelhuisje namelijk op de verkeerde plek, dan zullen er niet zo gauw vogels op het huisje afkomen, en dat is nou net wat je juist graag wilt!
In september of oktober is het weer tijd om het nestkastje schoon te maken. Dit kun je het beste doen met kokend water. In ons artikel vogelhuisjes schoonmaken, lees je alles over het schoonmaken van een nestkastje. Klik op de link voor de info en tips: https://www.vogelbescherming.nl/in-mijn-tuin/nestkasten/nestkasten-ophangen
https://www.vogelhuisjes-kopen.nl/nestkastje-ophangen-tips
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten aan het begin van de Herfst van het Nieuwejaar 2022, opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.
NATUURJAAR 2022-36, Oktober: in Natuurtuin De Robbert
Vandaag: de Herfst, Sijsjes foerageren, Wilgengouduil en Scheefbloemwitje gezien, Vogeltrek 2022, Zoeken naar Landpissebedden van NL,
Zaterdag (2022-10-01), Het is Herfst; deze week is de regenfrequentie opgevoerd. Als ik op het fietspad rij en kijk over het pad, dat ligt in de ‘Groene stroken’, is de weg bezaaid met afgewaaid blad en gevallen Eikels. Las van de week al een artikel dat het dit jaar een goed mast jaar is. Een bekent spreekwoord is “tussen de buien is het droog” en daar maken wij als tuinteam handig gebruik van om de najaar maaibeurt werkzaamheden uit te voeren. Aanstaande dinsdag zijn we weer van 9.00u tot ca 12.00u in de Natuurtuin aanwezig, kom eens langs en help een handje mee.
Sijsjes foerageren in de Elsen
Voor aanvang van de maai- en hark werkzaamheden lopen we Stan en Will eerst het vogelrondje door de Natuurtuin. Een enkel’ buurt’ vogel laat zich horen, maar wanneer we bij het Elzenbosje komen horen we de Sijsjes en zien we ze hangen aan de gevulde zaadproppen. Zachte hoge geluidjes horen we de communicatie van de vinkachtige vogeltjes onderling. Ze vallen bijna niet op deze kleine grijs/geel groene kleine vogeltjes. De eerste overwinterende vogels zijn terug in de Natuurtuin, Welke soort volgt komende week?
Even later als we gezamenlijk bezig zijn met de werkzaamheden in de Natuurtuin -maaien en het afvoeren van het gemaaide gras- komen we de Wilgengouduil tegen. Verstopt tussen het kruidenpakket, een Nachtvlinder.
Wilgengouduil
De gouduilen hebben een geelachtige (gouden) grondkleur. Wat de waardplant van deze soort betreft: wilg en populier; later ook diverse kruidachtige planten, waaronder zuring. Vliegtijd en gedrag: Augustus-eind oktober in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken overrijpe bramen en bloemen van klimop.
Informatie Wilgengouduil Vlinderstichting: https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/overzicht-vlinders/details-vlinder/wilgengouduil
Scheefbloemwitje gezien in de Bundertjes.
Vorige week kreeg ik een foto gemaild van een witte vlinder met grijs/zwarte stippen, of het een Scheefbloem witje is. Na de foto is gemaakt dit voorjaar in een tuin gelegen tegen het Natuurgebied de Bundertjes. De vlinder werd opgemerkt door ‘afwijkend’ gedrag en snelle vleugelslag. Na plaatsen van de foto op waarneming is de melding deze week gevalideerd.
Scheefbloemwitje Pieris mannii (Mayer, 1851): Het scheefbloemwitje (Pieris mannii) is een dagvlinder uit de familie Pieridae, de witjes. Hij lijkt sterk op het klein koolwitje en andere soorten Pieris. Het onderscheid met het klein koolwitje zit hem vooral in de zwarte vlek aan de vleugelpunt, die bij het scheefbloemwitje verder naar beneden doorloopt dan bij het klein koolwitje. De waardplanten komen uit de kruisbloemenfamilie, met name uit het geslacht Iberis, maar ook Sinapis en Alyssoides utriculatum. De vliegtijd is van maart tot en met oktober. De overwintering gebeurt als pop.
Vogeltrek wisselen: Zomergasten vertrekken – Wintergasten komen.
Trekvogeltelling 2022: minder vogels gespot, zanglijster wint van spreeuw
Vogelaars hebben vandaag tijdens de jaarlijkse trekvogeltelling 232.192 vogels gespot, een stuk minder dan in voorgaande jaren. Verrassend genoeg werd niet de spreeuw, maar de zanglijster dit jaar het vaakst gezien.
In 2021 werden nog bijna 962.000 trekvogels geteld. Dat er dit jaar minder trekvogels in de lucht waren, had volgens Vogelbescherming Nederland te maken met het onstuimige weer. De harde wind en regenbuien hielden vogelliefhebbers echter niet tegen: bij 110 telposten in Nederland werden vogels geteld. Ook in 33 andere landen in Europa werd naar trekvogels uitgekeken.
Binnen Nederland was het pas de tweede keer in 27 jaar dat de zanglijster het meest werd gezien. Er werden 56.247 exemplaren gespot. Van de spreeuw, die gewoonlijk de lijst aanvoert, werden 31.527 exemplaren gezien. De vink werd 24.827 keer geteld en vulde daarmee de top-3 aan.
Er werden dit jaar meerdere lijstersoorten gespot; koperwieken en beflijsters werden in recordaantallen geteld. Door de harde aanlandige wind waren er bovendien veel zeevogels te zien, meldt de Vogelbescherming. Bijzondere vogels die geteld werden waren ook de roodhalsgans, de reuzenstern en de visarend. (Persbericht Vogelbescherming / NOS)
Vogelbescherming Vogeltrek: https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/birdwatch-2022
https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/vogeltrek-gejaagd-door-de-wind
Bodemdierendagen 2022, zoeken naar Landpissebedden.
De Bodemdieren zoekdagen 2022 zijn vorig weekend gestart. Als je in je tuin zoekt onder stenen, hout bv takkenril in een klamme kelder of composthoop kom je vast en zeker Pissebedden -in allerlei grote en kleine afmetingen tegen. Als je kijkt naar dit soort bodemdieren, lijkt het dat je terug gaat in de Historische tijd. Door hun lichaamsopbouw met plaatjes lamellen zijn ze gepantserd en beschermt tegen belagers. Op het internet web kwam ik deze site tegen en verwonder me over de hoeveelheid ca. 39 Pissebedsoorten. Met deze detailleerde informatie over het Pissebed -maakt het zoeken naar en op naam brengen- van deze bodemdieren extra interessant met welke soort je van ‘doen’ heb!
Website Landpissebedden: https://www.pissebeddenproject.nl/inleiding.html
Determinatietabel: Dhttps://www.pissebeddenproject.nl/biblio/Berg&Wijnhoven_1997.pdf
Kom ook eens op zaterdagmorgen naar de Natuurtuin opzoek gaan naar natuurfenomenen.
We zitten aan het begin van de Herfst van het Nieuwejaar 2022, opzoek naar: Nieuwe ‘natuurontdekkingen’ in de Natuurtuin ‘De Robbert’.
Tot de volgende week, Met ‘gevederde’ groet, Will van Berkel.